علت زانو درد، درمان درد زانو ناشی از سانحه و آرتروز
زانو درد، مشکلی شایع می‌باشد که بسیاری از افرادی که به کلینیک مراجعه می‌کنند از آن شکایت دارند. افراد در هر سنی ممکن است به این عارضه دچار شوند. این درد ممکن است نتیجه یک نوع آسیب‌دیدگی نظیر پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) و غضروف باشد، یا به‌دلیل سایر بیماری‌ها مانند آرتروز، نقرس و انواع عفونت‌ها اتفاق بیفتد.
اغلب زانودرد‌های جزئی با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند. این درمان‌ها شامل استفاده از یخ، زانوبند و استفاده از مسکن‌هایی نظیر ایبوپروفن یا استامینوفن می‌باشد که بدون نیاز به نسخه می‌توانید از داروخانه تهیه کنید. باتوجه به علت زانودرد، شدت و محل درگیری متفاوت می‌باشد و ممکن است نیاز به مراقبت و درمان‌های پزشکی داشته باشید.
علت زانودرد
زانودرد ممکن است به‌دلیل آسیب‌دیدگی، مشکلات بیومکانیکی و انواع آرتروز اتفاق بیفتد.
آسیب‌دیدگی
به‌طور کلی زانوی آسیب‌دیده ممکن است رباط‌ها، تاندون‌ها یا بورس (کیسه سینوویال) که مفصل زانو را احاطه کرده‌اند و همچنین استخوان‌ها، غضروف و رباط‌های تشکیل دهنده مفصل را درگیر کند.
برخی از انواع آسیب‌دیدگی‌های شایع زانو عبارتند از:
آسیب ACL. پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) - یکی از چهار رباطی که استخوان درشت‌نی شما را به استخوان ران وصل می‌کند- به‌خصوص بین بازیکن‌های بسکتبال، فوتبال یا دیگر ورزش‌هایی که نیاز به تغییرجهت‌های ناگهانی دارند، امری شایع می‌باشد.
شکستگی. کاسه زانو ممکن است در اثر تصادف با وسیله نقلیه یا سقوط از ارتفاع دچار شکستگی شود. لازم است بدانید گاهی افراد مبتلا به پوکی استخوان نیز به‌دلیل اشتباه قدم‌برداشتن دچار شکستگی زانو می‌شوند.
پارگی منیسک (یک ساختمان غضروفی رشته‌ای در داخل زانو). منیسک، غضروفی سخت و منعطف با خاصیت ارتجاعی می‌باشد که درواقع به‌عنوان یک ضربه‌گیر بین استخوان ران و درشت‌نی عمل می‌کند. منیسک ممکن است براثر چرخش ناگهانی زانو پاره شود.
بورسیت زانو (التهاب بورس به هر علتی). گاهی آسیب‌دیدگی ممکن است منجر به بروز التهاب در بورس- کیسه‌هایی حاوی مایع سینوویال می‌باشند که خارج از مفصل زانو قرار داشته تا تاندون‌ها و رباط‌ها به‌راحتی روی مفصل بلغزند- شود.
التهاب تاندون. این عارضه، التهابی حاد (تاندونیت) یا نوعی آسیب‌دیدگی مزمن (تندینوزیس) در تاندون کشکک زانو یا عضله چهارسر ران که به کاسه زانو متصل است، می‌باشد. جالب است بدانید دوندگان، اسکی‌بازان، دوچرخه‌سواران و ورزشکارانی که در ورزش‌های پرشی شرکت می‌کنند ممکن است به این درد دچار شوند.
عارضه ازگود اشلاتر نیز یکی از مشکلاتی که است که بیشتر ورزشکاران نوجوان با آن مواجه می‌شوند.
مشکلات بیومکانیکی
سستی بدن. تحلیل رفتن استخوان یا غضروف ممکن است سبب شکستگی بخشی از استخوان شده، به‌طوری‌که این تکه‌ها در فضای مفصلی شناور شده و در حرکات مفصل زانو تداخل ایجاد می‌کنند.
سندرم ایلیوتیبیال‌باند. مفاصل رشته‌ای (فیبروز) بافت که از قسمت خارجی لگن تا بخش بیرونی زانو (ایلیوتیبیال‌باند) کشیده می‌شوند، سخت شده و روی بخش بیرونی استخوان ران کشیده می‌شوند. این سندرم بین دوندگان و دوچرخ‌سواران بسیار شایع می‌باشد.
درد لگن و پا. احساس درد در ناحیه لگن یا پا موجب تغییر در نحوه راه‌رفتن می‌گردد، در واقع لگن و پا اصلاحاتی در حرکات به‌هنگام راه‌رفتن ایجاد می‌کنند. این درد سبب ناکارآمدی عملکرد مفاصل شده و فشار بیشتری روی مفصل زانو وارد می‌کند.
بیماری آرتروز
بیش از ۱۰۰ نوع مختلف از عارضه آرتروز تاکنون شناخته شده‌است. انواعی از آرتروز که ممکن است زانو را درگیر کنند عبارتند از:
استئوارتریت (آرتروز)؛ که همچنین با عنوان آرتروز تحلیل‌رونده نیز شناخته می‌گردد، شایع‌ترین نوع آرتروز می‌باشد. این بیماری، نوعی فرسودگی محسوب می‌شود که براثر ازبین‌رفتن غضروف در زانو ایجاد می‌گردد.
روماتیسم مفصلی. نوعی بیماری خودایمنی که می‌تواند همه مفاصل و از جمله مفصل زانو را درگیر کند. این عارضه نوعی بیماری مزمن بوده و شدت آن در افراد مختلف، متفاوت می‌باشد.
نقرس. این بیماری براثر تجمع کریستال‌های اوریک‌اسید در مفاصل رخ می‌دهد. نقرس اغلب انگشت شست پا را درگیر می‌کند، بااین‌حال گاهی زانو را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.
شبه‌نقرس. این بیماری اغلب با نقرس اشتباه گرفته می‌شود و علت بروز آن تجمع کریستال‌های حاوی کلسیم در فضای مفصلی می‌باشد. در اغلب مواقع، مفصل زانو در این بیماری درگیر می‌شود.
آرتریت عفونی. عفونت در مفصل زانو که با تب همراه می‌باشد. این عارضه معمولا قبل از بروز درد علائمی ندارد، اما می‌تواند به‌سرعت آسیب شدیدی به غضروف زانو وارد کند. لازم است بدانید درصورتی‌که به آرتریت عفونی مبتلا شدید، باید فورا به فکر درمان باشید و به پزشک معالج مراجعه کنید.
نکات مهم
اضافه وزن و چاقی، حتی به‌هنگام انجام فعالیت‌های عادی نظیر پیاده‌روی و بالاو پایین رفتن از پله‌ها، فشار زیادی روی مفاصل زانو وارد می‌کند و فرایند ازکارافتادگی غضروف‌ها را سرعت می‌بخشد.
عدم انعطاف‌پذیری به‌دلیل کمبود پایداری و ناتوانی در انجام حرکات، خطر آسیب‌دیدگی زانو را افزایش می‌دهد.
ورزش‌ها و مشاغل خاصی فشار زیادی روی زانو وارد می‌کنند. ورزش‌هایی نظیر بسکتبال، اسکی و دویدن خطر آسیب‌دیدگی زانو‌ها را افزایش می‌دهند. همچنین مشاغلی که به دفعات روی زانو فشار وارد می‌کنند، نظیر ساخت‌و‌ساز یا کشاورزی احتمال بروز این خطر را افزایش می‌دهند.
درصورتی‌که قبلا زانوهایتان آسیب دیده باشند، احتمال اینکه دوباره آسیب ببینند بیشتر بوده و همچنین مستعد ابتلا به آرتروز زودرس می‌باشید.
صافی کف پا نیز یکی از علت‌های زانودرد محسوب می‌شود. برای درمان صافی کف پا می‌توان از روش‌های غیرجراحی مانند کفی طبی، ورزش و فیزیوتراپی استفاده کرد.
درمان
زانودرد ممکن است براثر آسیب‌دیدگی یا تحلیل رفتن اجزای زانو (غضروف، رباط‌ها، تاندون‌ها، استخوان، عضله، اعصاب و بورس) عارض گردد. در صورتی‌که درمان‌های خانگی و مبتنی بر ورزش کارساز نباشند، بهتر است جهت بررسی بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
فیزیوتراپی
استفاده از کمپرس یخ و عصا به بهبود درد و تورم کمک می‌کند. همچنین انجام حرکات آرام و ورزش‌های تقویت کننده عضلات اطراف زانو به‌منظور کاهش علائم پیشنهاد می‌گردد و عملکرد زانو را حفظ می‌کند. طب فیزیکی برای درمان مشکلاتی مانند کیست بیکر زانو اولین قدم درمان است.
پزشکی ترمیمی
پزشکی ترمیمی، درمان به روش پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) و پرولوتراپی می‌باشد. این تکنیک‌ها از طریق ایجاد یک واکنش التهابی، موجب تحریک بافت آسیب‌دیده شده و بدن در محل تزریق شروع به ترمیم می‌کند. شواهد مبتنی بر تاثیرگذاری این روش‌ها درحال‌حاضر رضایت بخش نبوده و تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند. بااین‌وجود، افراد زیادی از این روش‌های درمانی منتفع می‌گردند.
تنوتومی اولتراسونیک از طریق پوست
در این روش از طریق ایجاد برشی کوچک در پوست و به‌کمک سوزنی مخصوص، بافت معیوب برداشته می‌شود؛ سپس یک نوع واکنش التهابی ایجاد می‌شود که مشابه روش پزشکی ترمیمی، آغازگر مجموعه‌ای از فرایند‌های منجر به بهبودی است. این روش معمولا برای عضله چهارسر ران و تاندون‌های کشکک زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هیالورونیک اسید
هیالورونیک اسید به‌طور طبیعی در بدن وجود دارد و به‌میزان زیادی در مفاصل و چشم‌ها یافت می‌شود. این ماده که بسیارغلیظ می‌باشد، به مفصل زانو تزریق شده و بدین‌ترتیب درد را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد. لازم است بدانید، این روش معمولا تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد و نتایج متفاوتی از اثربخشی آن در مقالات مختلف گزارش شده‌است.
قطع اعصاب
درد از طریق اعصاب حسی به مغز منتقل می‌گردد. در این روش اعصاب حسی مورد هدف قرار می‌گیرند. به همین منظور از فرایند گرم‌کردن یا انجماد عصب، به‌منظور از بین بردن موقتی شاخه‌ای از عصب استفاده می‌گردد و بدین‌ترتیب درد تسکین می‌یابد. قبل از انجام این عملیات، اعصاب موردنظر به‌منظور شناسایی عصب مناسب برای این فرایند مسدود می‌گردند. نکته قابل توجه این است که این اعصاب پس از مدتی مجددا رشد کرده و عملیات باید تکرار شود.
تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیکواستروئید که با عنوان تزریق کورتیزون نیز شناخته می‌گردد، به‌منظور درمان بورسیت (التهاب بورس) و آرتروز در اطراف زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد. فواید این روش درمانی متفاوت می‌باشد؛ بااین‌وجود، طبق شواهد موجود تزریق مکرر این دارو فرایند تخریب غضروف‌ها را تسریع می‌کند.
عمل جراحی
در موارد حاد آسیب‌دیدگی زانو که تاندون یا رباط‌ها پاره‌شده و یا آرتروز شدید مقاوم به روش‌های درمانی فوق، عمل جراحی پیشنهاد می‌شود. لازم است بدانید هیچ‌کدام از روش‌های درمانی برای زانودرد ۱۰۰% موثر نبوده و تضمینی نمی‌باشند. شما می‌توانید در مورد همه گزینه‌های موجود با متخصصین کلینیک نگین آزادی تهران مشورت کرده و بهترین روش را انتخاب کنید. بهتر است بدانید، گاهی به‌منظور رسیدن به نتیجه مطلوب باید چندین روش درمانی به‌کار گرفته شود.
