یکی از مهمترین نقدها به ترکیب کابینه جای خالی زنان بود که تاکنون حتی در بین معاونان رئیسجمهور هم جایی نداشتهاند و این ترکیب مردانه نگرانی از نادیدهگرفتن سهم زنان در مدیریت کلان کشور را پررنگ کرده است. عدم معرفی وزرایی از اهل سنت یا جناحهای سیاسی مختلف و چینش کابینه از دوستان و نزدیکان رئیسی و یک جناح خاص هم از انتقادت مهم دیروز بود. در ابتدای جلسه دیروز سیدابراهیم رئیسی، رئیسجمهور، در دفاع از کابینه سخنرانی کرد و بعد از آن نمایندگان موافق و مخالف کابینه پیشنهادی به بیان نظرات خود پرداختند.
جای خالی زنان در کابینه
جلال محمودزاده، نماینده مهاباد، در مخالفت با کابینه رئیسی در سخنانی گفت: ما درحالحاضر در تحریم شدید اقتصادی قرار داریم و کشور ما به دلیل نپیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در لیست سیاه کشورهای صنعتی مانند فرانسه، آلمان، ایتالیا، کانادا، ژاپن، بریتانیا و... قرار دارد. او تصریح کرد: جناب آقای رئیسی یکی از اشکالاتی که به کابینه جنابعالی وارد است، این است که با این تیم اقتصادی که فقط از دوستان نزدیک خود انتخاب کردهاید، نمیتوانید به جنگ این مشکلات اقتصادی بروید. او افزود اگر به لیست کابینه نگاه کنید، خالی از جناحهای سیاسی و اهل سنت است. در اصل دولت سیزدهم در چینش کابینه خود میلیونها نفر از اهل سنت را نادیده گرفته است، آیا در میان جامعه عظیم اهل سنت و نخبگان آنها اعم از کرد، بلوچ و عرب آیا فردی وجود نداشت که بهعنوان وزیر معرفی شود و در کابینه حضور داشته باشد؟ محمودزاده در بخش دیگر از نطق خود در مخالفت با کابینه پیشنهادی به حضورنداشتن زنان در کابینه اشاره کرد و بیان کرد: زنان نیمی از جامعه هستند؛ اما هیچ زنی در کابینه حضور ندارد و این سؤال در نتیجه مطرح است که چرا ۵۰ درصد زنان در کابینه سیزدهم جا ندارند. در ابتدای انتخابتان اعلام کردید سامانه نظرسنجی برای انتخاب مدیران توانمند راهاندازی میشود؛ اما این اقدام در زمانی مثبت بود که به نتایج آن نیز عمل میشد. آیا در سامانه مذکور از جناحهای دیگر فردی وجود نداشت که بهعنوان وزیر معرفی شود؟
کابینه مجموعهای از برنامههای مجزا و متفرق است
محمدحسین حسینزادهبحرینی، نماینده مشهد در مخالفت با کلیات برنامه پیشنهادی دولت سیزدهم بیان کرد: آنچه از هفته گذشته در مجلس شورای اسلامی با حضور وزرای پیشنهادی مورد گفتوگو قرار گرفته، مجموعهای از برنامههای مجزا و متفرق است که هرکدام از وزرا ارائه کردند. بسیاری از این برنامهها تخصصی بوده و خوب است؛ اما هنوز ترکیب این برنامهها بررسی نشده است. حسینزادهبحرینی در ادامه اظهار کرد: آنچه از دولت توقع داشتیم، یک برنامه جامع و منسجم بود که هریک از وزرا اجرای بخشی از آن را بر عهده بگیرد. ما امروز مسائل مهمی در کشور داریم که فراوزارتخانهای است؛ اما در برنامه وزرای پیشنهادی نیز دیده نشده است؛ چراکه به حوزه کاری وزرا بازنمیگردد؛ اما از مسائل روز کشور است.
برنامه کابینه کمّی نیست
حسن نوروزی، دیگر نماینده مجلس در مخالفت با کلیات برنامههای وزرای پیشنهادی دولت، گفت: برنامههای ارائهشده اغلب وزرا کیفی و توصیفی بود و بنده برنامه آنان را بهصورت کمّی ندیدم. او بیان کرد: از سوی دیگر در انتخاب وزرای کابینه به سابقه ایثارگری، جانبازی و حضور آنان در جبهه آنطورکه باید و شاید توجه نشده است.
جای خالی اهل سنت در کابینه
همچنین ملک فاضلی دیگر نماینده مجلس در سخنان خود و در مخالفت با کلیات برنامه پیشنهادی دولت گفت: وزرایی که آقای رئیسی معرفی کردند، باید میراثی را که به ارث گذاشته شده، حل کنند. وقتی به استانهای محروم نگاه میکنید و به آنچه در جامعه به طور کامل گویاست، نگاه به مشارکت در بعضی مواقع در این استان (سیستانوبلوچستان) و نهایتا آنچه برخوردار است، نشاندهنده محرومیت است. در کابینه آقای رئیسی از استانی که ۱۱ درصد جمعیت کشور را دارد و نیروهای توانمندی هم دارد، ما اثری را نمیبینیم. او ادامه داد: جامعه اهل سنت همیشه ولایتمداری را سرلوحه داشتهاند و حداقل انتظار داریم که در سطوح بعدی و ردههای دیگر از این جامعه استفاده کنند. فاضلی در ادامه اظهار کرد: مشکلات جامعه را که نگاه کنیم، اولین مشکل کرونا است، بیماری کرونا فقط مربوط به وزارت بهداشت نیست. اگر درباره کرونا مشکل داریم و باید بدانیم که در چه شرایطی هستند، باید کل کابینه در خدمت کرونا باشند. رهبری دستور صادر کردند و باید بدانیم که واکسیناسیون اولیت اول، اول و اول کشور است، در فوریت انجام شود. او افزود: نجات ارز کشور باید در اولویت باشد، امروز ارز کشور کجاست؟ گرانی کجاست؟ تمام این موارد مشکل خاص جامعه ماست و راهحل این مشکل بالارفتن ارزش پول ملی کشور است.
نمیشود شعار شایستهسالاری داد؛ اما زنان را ندید
معینالدین سعیدی نیز در مخالفت با کلیات برنامه پیشنهادی دولت گفت: آنچه تأسفبار است، استفادهنکردن از ظرفیت بیبدیل زنان است. نمیشود شعار شایستهسالاری داد؛ اما ظرفیت زنان را نادیده گرفت. رهبر معظم انقلاب در حکمی یکی از فرزندان ولایی و اهل سنت را بهعنوان فرمانده نیروی دریایی ارتش منصوب کردند، از دولت آقای رئیسی انتظار داشتیم به ظرفیت جوانان انقلابی اهل سنت توجه شود.
۴۰ سال است در حق بعضی از کارگران ظلم شده است
باباییکارنامی نیز در مخالفت با کلیات برنامه پیشنهادی دولت گفت: جناب رئیسی من یک کارگر روستازاده هستم، مخالفت من با برنامههای حضرتعالی از باب اینکه ما مخالف برنامههای شما هستیم، نیست. ما در دوره انتخابات ارادت خودمان را به شما و تفکر جنابعالی اثبات کردیم؛ اما از وضعیت حال امروز مردم ایران، مردمی که تورم بالای ۴۵درصدی را تحمل میکنند، نگران هستیم. این نماینده مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: صندوقهای بازنشستگی تبدیل به حیاط خلوت بعضیها شده است، بعضی از مدیران ۵۰ میلیون حقوق میگیرند. ما به شما ایمان و ارادت داریم؛ اما باید محکم در مقابل ظلم ۴۰سالهای که در حق بعضی از کارگران شده است، بایستید.
نیازمند برنامه فوری برای کنترل کرونا هستیم
اما سیدکریم حسینی، نماینده اهواز، در موافقت با کلیات کابینه پیشنهادی سیدابراهیم رئیسی، در سخنانی گفت: ایران در شرایط حساسی به سر میبرد و ما نیاز داریم که به سوی ثبات اقتصادی و رفع مشکلات اقتصادی و تقویت فضای کسبوکار، بسط عدالت در جامعه و مبارزه با فساد حرکت کنیم. اقدام و عمل در موارد فوق و استمرار آنها اهمیت فراوانی دارد. او ادامه داد: امروز به برنامه فوری و آنی برای دو مطلب نیاز است؛ یک کنترل کرونا و دوم تثبیت قیمتها.
معیشت در برنامه کابینه دیده میشود
سیدمحمد مولوی دیگر نماینده موافق کلیات برنامههای پیشنهادی دولت گفت: با مطالعه کارنامه وزرای پیشنهادی به این نتیجه میرسیم که آقای رئیسی در برنامه اعلامی در کابینه دو رویکرد اساسی را دنبال کردند. همکار مخالف گفتند در برنامه ورود نکردند و در بخش فسادستیزی ورود نکردند؛ اما میگویم دو حوزه اساسی که دنبال میکنند، معیشت مردم است که در اکثر برنامهها دیده میشد و بعدی تقویت سرمایه و اعتماد اجتماعی است، چیزی که آقای رئیسی دنبال میکند، بازگشت سرمایه اجتماعی است.
مشکلات کشور زیاد و فرصت خدمت بسیار کوتاه است
عبدالله ایزدپناه در موافقت با کلیات برنامه دولت گفت: امروز در این شرایط سخت و دشوار باید آحاد ملت، نخبگان جامعه و مجلس انقلابی همدل و همراه با دولت مردمی در جهت رفع مشکلات اساسی کشور و تحقق شعار ایران قوی گام بردارند. مشکلات کشور زیاد و فرصت خدمت بسیار کوتاه است و ما امروز این فرصت را در اختیار داریم تا با کمک به برنامههای دولت، از رنجها و مشکلات مردم بکاهیم.
حلقه بسته مدیریت شکسته شود
علیرضا سلیمی در صحن علنی مجلس در موافقت با کلیات برنامه پیشنهادی دولت، اظهار کرد: همه دوستان میدانند که ما متأثر از حلقه بسته در مدیریت کشور بودیم که این حلقه بسته باید شکسته شود. در حوزه جوانگرایی واهمهای بود که خوشبختانه کابینه آقای رئیسی جوانتر از دولت قبلی است.
اخطار قانون اساسی در جلسه نوبت عصر
ادامه جلسه علنی مجلس به ریاست قالیباف برای بررسی کابینه رئیسی روز گذشته رأس ساعت 14:6 و با حضور 202 نفر از نمایندگان آغاز شد که جلسه موفقی برای رئیسی نبود و فضا در مخالفت با رئیسی گذشت. گزینه او برای وزارت آموزشوپرورش با مخالفت کامل کمیسیون آموزش روبهرو شد و دو نماینده مجلس هم اخطار قانون اساسی دادند. جلال محمودزاده، نماینده مهاباد که متهم به سیاهنمایی شده بود، با استناد به ماده 75 آییننامه داخلی مجلس عنوان کرد: بنده نسبت به اظهارات یکی از همکاران که مرا در جریان مخالفتم با کابینه و برنامههای حجتالاسلاموالمسلمین رئیسی به سیاهنمایی متهم کرد، تذکر دارم. نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نیازی به سیاهنمایی در این وضعیت تأسفبار معیشتی نیست، گفت: همه مردم این وضعیت را مشاهده میکنند. او یادآور شد: نمایندگان در بیان اظهارنظر آزاد هستند، شما نیز میتوانید بهعنوان موافق یا مخالف اظهارنظر کنید و حق این را ندارید که کسی را متهم به سیاهنمایی کنید. من در مخالفت با کابینه دکتر رئیسی عنوان کردم که وضعیت اقتصادی کشور خوب نیست و تورم، بیکاری، آمار کودکان کار، اختلاف شدید طبقاتی و قبرخوابی حاصل اقتصاد دولتهای گذشته است. محمودزاده اضافه کرد: البته ممکن است همکاری که من را خطاب قرار داده، به این دلیل از بیانات من ابراز ناراحتی میکند که وی سالها بهعنوان معاون رئیسجمهور در دولتهای نهم و دهم مشغول به کار بوده و این فشار اقتصادی ناشی از عملکرد اقتصادی دولتهای قبل بوده است. این نماینده مردم در مجلس یازدهم تصریح کرد: اگر کسی برخلاف عقیده ما اظهارنظر کند، نباید او را به سیاهنمایی متهم کنیم. مجلس شورای اسلامی محل بیان نظرات مختلف است. با وجود اینکه موافق تعدادی از وزرای پیشنهادی هستم، اما از وظایف قانونی خود کوتاه نخواهیم آمد و واقعیتهای جامعه را عنوان میکنیم. محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینیشهر نیز در اخطار قانون اساسی با استناد به ماده 109 آییننامه داخلی مجلس و بند نهم اصل سوم قانون اساسی گفت: طبق این مواد نمایندگان باید از کلیات برنامههای رئیسجمهور دفاع یا ایرادهای خود را مطرح کنند، اما متأسفانه برخی از همکاران بهجای طرح موضوعات خود در موافقت یا مخالفت کلیات برنامه، بحثهای منطقهای را مطرح کردند که رئیس مجلس دو مرتبه باید این موضوع را تذکر میداد. وی افزود: کشور ایران هم خوزستان است، هم آذربایجان و هم لرستان و مشکلات هم تقریبا یکسان است. معضل آب در خوزستان وجود دارد و این امر به معنای مبرابودن اصفهان از این موضوع نیست. نقدعلی تصریح کرد: همگی قسم یاد کردهایم بنابراین چرا زمانی که باید از کلیات برنامه دولت دفاع یا با آن مخالفت کنیم، اقدام به رفتارهای پوپولیستی میشود که انگار در حال نهادینهشدن است؟ مشکلات گسترده است و بسیاری از استانها نیازمند استاندار ویژه هستند، اما این موضوع بنا نمیشود که زمان صحبت درباره برنامههای رئیسجمهور به حاشیه برویم. چنین مواردی آفت به همراه دارد. نماینده مردم خمینیشهر در مجلس گفت: از صبح در حاشیه از خوزستان صحبت شد، درحالیکه مردم حوزه انتخابیه بنده الان اینطور تصور میکنند که مسائل آنها مدنظر قرار ندارد، درصورتیکه این وظیفه هیئترئیسه بود که وقتی نمایندهای به حاشیه میرود، تذکر دریافت کند. دکتر محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در پاسخ به اخطار قانون اساسی نقدعلی گفت: در حین طرح صحبتهای نمایندگان به این موضوع تذکر داده شد. محمدرضا احمدی نیز در تذکر و اخطاری با استناد به ماده 3 آییننامه داخلی مجلس و اصل 67 قانون اساسی خطاب به رئیسجمهور، هیئترئیسه مجلس و وزرای پیشنهادی گفت: استحضار دارید که دولت انقلابی و حزباللهی و مجلس انقلابی، امیدی را در مردم ایجاد کرد. بر این اساس مسئولانی که در آینده مدیریت کشور را بر عهده خواهند گرفت توجه داشته باشند که دیگر زمان آزمون و خطا گذشته است. مسئولان کسانی را برای مدیریت کلان کشور و مدیران میانی استانها انتخاب کنند که با درنظرگرفتن خدا، شهدا و اهل بیت(ع) برای مردم خدمت کنند و انقلابی، دلسوز، جهادی، دارای سوابق روشن و فسادستیز باشند و بتوانند شعارهای دادهشده را اجرائی کنند تا مردم شاهد تحقق وعدهها و رفاه بیشتر خود در کشور باشند. قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در پاسخ به تذکر این نماینده گفت: کمیسیون بهداشت این موضوع را پیگیری خواهد کرد.
مخالفت با باغگلی
رضا حاجیپور در جریان بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم، گزارش کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره برنامههای حسین باغگلی، وزیر پیشنهادی آموزشوپرورش دولت سیزدهم را قرائت کرد. او گفت: «جناب آقای حسین باغگلی، وزیر پیشنهادی وزارت آموزشوپرورش، مدرک دکترای خود را در رشته علوم تربیتی از دانشگاه فردوسی مشهد اخذ کردهاند. اگرچه تحصیلات دانشگاهی ایشان مرتبط با وزارت آموزشوپرورش است، ولی به دلیل فقدان سوابق اجرائی و مدیریتی در آموزشوپرورش رسمی کشور و عدم ارتباط استخدامی و کاری با آن و عدم آشنایی، توانایی و تخصص لازم را در مدیریت و راهبری وزارت آموزشوپرورش دارا نیست. در سوابق ایشان تدریس در مقاطع مختلف تحصیلی آموزشوپرورش وجود ندارد و فقط سه سال مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی در مشهد مقدس بودهاند. دستاوردهای تحقیقاتی و اجرای طرحهای پژوهشی که ایشان در برنامه ارائهشده خود به مجلس ذکر کرده است، محدود به بنیاد فرهنگی رضوی و مدارس امام رضاست؛ درحالیکه این مدارس خاص بوده و به صورت هیئتامنایی اداره شده و با توجه به حمایت و نگاه ویژه به این مدارس، نمیتوانند نمونه جامعی برای پیادهسازی الگوهای تعلیم و تربیت در کل کشور باشند. انتظار میرفت برنامه وزیر پیشنهادی مفصل، دقیق و جامع باشد، اما متأسفانه آنچه بهعنوان برنامه به مجلس ارائه شد، بسیار مختصر و بدون ورود به جزئیات است». او در ادامه درباره نقاط ضعف برنامه باغگلی به مواردی همچون: «عدم سنجشپذیری و قابل رصد نبودن برنامههای اجرائی ارائهشده، عدم آشنایی با نظام بودجهریزی آموزشوپرورش و عدم ارائه برنامه خاص برای مدیریت و هدایت استفاده از بستر فضای مجازی» اشاره کرد و گفت: «بخش مهمی از مواردی که ایشان از آنها بهعنوان برنامه یاد کرده، در واقع برنامه نیستند، بلکه اهداف تعیینشده در سند تحول بنیادین آموزشوپرورش هستند که ایشان با همان ادبیات یا اندکی تغییر آنها را ذکر کردهاند. ایشان سابقه معلمی و تدریس در مدارس دولتی را ندارند. حتی در دانشگاه فردوسی مشهد نیز عضو هیئتعلمی آموزشی نبوده و عضو پژوهشی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی آن دانشگاه محسوب میشوند. به عبارتی ایشان از میان جامعه بزرگ معلمان نبوده و صرفا بهعنوان مدیرعامل در بنیاد فرهنگی رضوی و مدارس ذیل آن اشتغال داشتهاند. تغییر مکرر دیدگاههای ایشان در روزهای اخیر درخصوص محورهای برنامهها و اهداف نیز نگرانی زیادی در بین نمایندگان در کمیسیون و جلسات ایجاد کرده است که فقدان یک منظومه فکری و اجرائی را تداعی میکند. با توجه به اهمیت وزارت آموزشوپرورش و مسائل و چالشهای اساسی که بعضا نیاز به اقدام فوری دارند، در برنامه آقای باغگلی، پیشنهادهای مناسبی برای حل این چالشهای اساسی دیده نشد. هرچند تحصیلات دانشگاهی ایشان با وزارت آموزشوپرورش مرتبط بود و شناخت فلسفه تعلیم و تربیت از اندوختههای لازم برای معلمی است، اما ایشان تجربه و شناخت کافی از وزارت آموزشوپرورش نداشته و توان اجرائی لازم را ندارند. بنابراین ضمن احترام به شخصیت و سوابق علمی آقای دکتر باغگلی و احترام به رئیسجمهور محترم جناب آقای دکتر رئیسی برای معرفی ایشان، با توجه به برنامههای ارائهشده و سوابق وزیر پیشنهادی، در مجموع کمیسیون با پیشنهاد تصدی ایشان برای پست وزارت آموزشوپرورش موافقت نکرد و ایشان را فاقد صلاحیت لازم برای مدیریت در این وزارتخانه مهم میداند».
ابراهیم رئیسی: سعی کردیم شایستگان را معرفی کنیم
رئیسجمهور صبح روز گذشته در جلسه بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی در صحن علنی مجلس با اشاره به برنامههای کلان دولت گفت: «برنامههای دولت بر اساس چرخش از بوروکراسی فسادانگیز به سوی جلب مشارکت همگانی، تغییر رویکرد از اقدامات صرفا مقابلهای درباره فساد به پیشگیری از فساد، چرخش از رویکرد تفکیکی برنامههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به سوی برنامههای تلفیقی است». به گزارش ایسنا، ابراهیم رئیسی ادامه داد: «دولت برنامه آنی، فوری و کوتاهمدت بر اساس مشکلات مردم دارد و برنامه میانمدت و بلندمدتی هم دارد. اولویت اول ما مهار کرونا و ارتقای وضعیت بهداشتی در کشور است. تسریع در واکسیناسیون عمومی، ارتقای سطح درمان و رعایت پروتکلها از اولویتهای دولت است. اولویت بعدی دولت ایجاد ثبات اقتصادی، بهبود شاخصهای کلان و تقویت معیشت مردم و تقویت کسبوکار است». او درباره انتخاب وزرای پیشنهادی گفت: «ابتدا فراخوانی در سایت انجام دادیم. افراد بسیاری معرفی شدند. احزاب، گروهها و دلسوزان چهرههای بسیاری معرفی کردند. این مشارکت مردم در معرفی نیروهای کارآمد بسیار مفید بوده است. به غیر از دو وزیر محترمی که اواخر مشخص شد، بقیه دهها بار در این سایت پیشنهاد شدند. این اسامی به 9 کارگروه معرفی شدند. استعلام از دستگاههای مختلف و همچنین از دستگاه قضائی انجام شد. برای هر وزارتخانه چند نفر مشخص شدند تا هم برنامههایشان بررسی شود و هم مصاحبه شوند. در هر کارگروه پنج نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند، نظرات خودشان بررسی شد و نهایت بنده خودم توفیق داشتم خدمت عزیزان برسم و از نزدیک بررسیهای انجامشده را نهایی کنم». رئیسی همچنین در جلسه نوبت عصر و پس از پایان نطق نمایندگان موافق و مخالف کلیات کابینه پیشنهادی عنوان کرد: «امروز اعتماد در جامعه ما آسیب دیده است و باید بازسازی شود و بازسازی این اعتماد در گرو عمل به وعدههاست. بنای من این است که به وعدههایی که دادهام، عمل کنم. همه نسبت به سفره مردم مسئولیت دارند. بنده و قوای دیگر مسئول هستند». او درباره برنامههای دولت گفت: «این برنامهها هم کیفی است و هم به لحاظ کمی قابل پایش است. متولی و زمانبندی اجرای این برنامهها مشخص شده است و خود نمایندگان میتوانند اجرای آن را مطالبهگری کنند. در این برنامهها به مسائل ملی و فرابخشی اشاره شده است. مسائل امنیتی را نمیتوان مطرح کرد، اما مسائل اقتصادی باید پشت ویترین قرار گیرد. من به شفافسازی اعتقاد دارم و آن را اعلام میکنم». رئیسی با بیان اینکه نمایندگان با رأی اعتماد خود میتوانند کمک کنند تا دولت با قوت و هرچه زودتر تشکیل شود، گفت: «دولت اگر با رأی بالای نمایندگان تشکیل شود، پشتوانه قویتری خواهد داشت. من از انتقادات نمایندگان ناراحت نمیشوم؛ زیرا شما نمایندگان بهترین ناظران و امنای مردم هستید. نکاتی که شما میگویید به اصلاح امور کمک میکند. ما شما را خیرخواه میدانیم».
او در ارتباط با عدم حضور بانوان در کابینه گفت: دولت حتما به ظرفیت بانوان توجه کرده و میکند. اینکه نقشآفرینی بانوان در دولت میتواند کارساز باشد، امری است که از آن غفلت نمیکنیم و خلاصه به کابینه و دولت نمیشود، در جایجای کشور از ظرفیت فرهیختگی، علمی و اثرگذاری بانوان استفاده میشود. باید از همه ظرفیتهای کشور استفاده کنیم. ما مسئولیت داریم نسبت به خانوادههای سنی و شیعه. حتی نسبت به ایرانیان خارج از کشور هم مسئولیت داریم. مسائل فرهنگی، اجتماعی، امنیتی، حقوق اساسی و احوال شخصیهشان به ما همانند ایرانیان داخل ایران مربوط است و مسئولیت داریم.