تفنگداران چه کسانی هستند؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: روز سه شنبه، شهر بصره دومین شهر بزرگ عراق واقع در پانصد و پنجاه کیلومتری جنوب شرقی بغداد شاهد درگیری های شدیدی میان نیروهای امنیتی مستقر در این شهر با گروهی از تفنگداران مسلح ،بود.

تا ساعات پایانی شب گذشته اخبار زیادی درباره تعداد کشته شدگان این درگیری ها مخابره شد؛ در آخرین گزارش،شبکه العربیه درباره اوضاع و تحولات بصره از تبادل آتش در مناطق پراکنده شهر بصره خبر داد و اعلام کرد نیروهای دولتی در مرکز بصره مستقر شده اند. 

خبرنگار شبکه تلویزیونی العربیه در تماسی مستقیم با این شبکه درباره اوضاع امنیتی بصره گزارش داد، تبادل آتش در برخی مناطق شهر بصره ادامه دارد و بصره به طور کلی به دو بخش تقسیم شده است که یک بخش تحت تسلط نیروهای مسلح و بخشی دیگر نیز تحت تسلط نیروهای دولتی قرار دارد و نیروهای دولتی در مرکز شهر بصره متمرکز شده اند و نیروهای مسلح نیز در برخی مناطق مستقر هستند. 

گزارشگر العربیه افزود، برخی مناطق در بصره است که اصلا نیروهای ارتش وارد آنجا نشده اند و در واقع توان ورود به مناطقی را که نیروهای مسلح در آنجا حضور دارند، ندارند. 

خبرنگار این شبکه افزود: «شمار قربانیان تاکنون به 40 تن رسیده است و شمار زخمی نیز به 50 تن افزایش یافته است».

مقتدا صدر؛ توزیع قرآن و شاخه زیتون
خبر درگیری نیروهای وابسته به صدر با ماموران مستقر در بصره در حالی منتشر می شود که ارتش مهدی در ماه اوت سال گذشته به طور یکجانبه اعلام اتش بس کرده بود و عصر امروز هم مقتدا صدر طی بیانیه ای خطاب به ملت و دولت عراق،هواداران خود را به آرامش فراخواند و از آنان خواست با توزیع قرآن و شاخه زیتون ابتدا صلح و دوستی خود را به نیروهای دولتی نشان دهند؛

بیانیه مقتدا صدر خطاب به ملت و دولت عراق
در پی ناآرامی های روز سه شنبه در برخی شهرهای عراق، مقتدا صدر، رهبر جریان صدر، بیانیه ای خطاب به ملت و دولت عراق صادر کرد.

به گزارش واحد مرکزی خبر از نجف اشرف،مقتدا صدر در این بیانیه تاکید کرده است: «اشغالگران، حقوق ملت عراق را پایمال و نیروهای دولت عراق نیز در راستای اقدامات اشغالگران حرکت می کنند».

وی از یورش شبانه اشغالگران به واحدهای مسکونی طرفداران جریان صدر ، دستگیریها و کمک نیروهای دولتی به اشغالگران در این راه انتقاد کرده است .

مقتدا صدر در این بیانیه از طرفداران خود خواسته است از امروز با توزیع قرآن و شاخه زیتون ابتدا صلح و دوستی خود را به نیروهای دولتی نشان دهند .

وی تاکید کرده است: «نیروهای دولت عراق در اتفاقات عراق مواظب مکر و حیله اشغالگران باشند و شخصیت های سیاسی و مذهبی نیز با مداخله مانع بروز نا آرامی ها در این کشور شوند».

مقتدا صدر در پایان این بیانیه از طرفداران خود خواسته چنانچه دولت به خواسته آنان توجه نکرد، ابتدا در شهرها اعتصاب و در گام بعدی نافرمانی کنند و چنانچه در این مراحل انتظارات جریان برآورده نشد، به موقع اعلام خواهد شد که گام سوم چه خواهد بود .

کشته و زخمی شدن بیش از صد نفر
اما هنوز ساعتی از انتشار بیانیه صدر نگذشته بود که منابع آگاه در اداره بهداشت بصره، از پذیرش دست کم 22 کشته و 65 زخمی مربوط به درگیری ها در بصره خبر دادند.آنها این آمار را خاص دو بیمارستان «وانی» و «صدر» دانسته و اعلام کردند که احتمال افزایش این تلفات نیز بسیار زیاد است. ساعاتی بعد یک منبع آگاه در پلیس بصره اعلام کرد شمار تلفات در ناآرمی های بصره به 25 کشته و 99نفر زخمی رسیده است. این منبع که نخواست نامش فاش شود با اعلام این خبر افزود این آمار تنها از سه بیمارستان این شهر بدست امده است و پیش بینی می شود،آمار باز هم افزایش یابد.

این در حالی بود که خبرگزاری ها تداوم رویارویی را عمدتاً در مناطق مرکزی و شمال بصره اعلام می کردند. شدت درگیری های عصر دیروز به حدی رسید که برخی شبکه های تلوزیونی خبر انفجار بمب دست ساز در مسیر خودروی فرمانده ستاد عملیات بصره و کشته شدن وی در این انفجار را منتشر کردند.اما فرمانده پلیس بصره،بلافاصله خبر کشته شدن «سپهبد موحان حافظ» ، فرمانده ستاد عملیات بصره، را تکذیب کرد .

اوضاع ناامن بصره،در گیری های پراکنده در بغداد
در همین حال شبکه تلویزیونی العربیه در گزارشی به بررسی تحولات نابسامان استان بصره در جنوب عراق پرداخت و اعلام کرد با درگیری نیروهای امنیتی عراق با عناصر جیش المهدی اوضاع بصره پیچیده شده است .

العربیه افزود،عملیات نظامی گسترده ای با نظارت نوری المالکی نخست وزیر عراق برای جمع آوری نیروهای مسلح در بصره در حال اجرا است و نیروهای امنیتی عراق با افراد مسلح در بندر بصره درگیر شده اند و طرح هایی برای جلوگیری از خشونت بین گروه های مسلح در منطقه نیز اعمال می شود.

«خالد الکاشف» گزارشگر العربیه در این گزارش افزود:«ارتش آمریکا اعلام کرد افراد مسلح ناشناس که برای بمب گذاری در کنار یکی از جاده های بصره تلاش می کردند کشته و شماری دیگر نیز زخمی شدند».

مقامات عراقی قانون منع آمد و رفت در شهر بصره اعلام کرده اند و نیروهای امنیتی از تردد اشخاص و خودروها جلوگیری می کنند و مدارس و دانشگاه ها نیز به حالت تعطیل در آمده است.

شبکه تلویزیونی العربیه همچنین در یک خبر فوری ساعت 20 به وقت تهران،به نقل از منابع جناح صدر در عراق از انفجار پل راهبردی القرنه در بصره خبر داد.
این شبکه همچنین اعلام کرد نیروهای جناح صدر 250 نظامی عراقی و 17 نظامی آمریکایی را بازداشت کرده اند.

همزمان با وخامت اوضاع در شهر بصره،اخباری هم از رویارویی و اعتراضات گروههای شبه نظامی با ماموران دولتی عراق در بغداد مخابره شد. صدها تن از اعضای جناح صدر در بغداد با برگزاری تظاهرات و راهپیمایی های مسالمت آمیز خواستار پایان عملیات نطامی علیه این جناح شدند.

تظاهرات حامیان صدر در بغداد
صدها تن از شیعیان وفادار به مقتدی روز سه شنبه در خیابان های حومه بغداد دراعتراض به دستگیری رهبرانشان دست به تظاهرات زدند.تظاهرکنندگان در منطقه العامل در جنوب غربی بغداد فریاد برآوردند" عراق، بله! بله! قانون آری! آری! دستگیری نه! نه!"

عکاس خبرگزاری فرانسه اعلام کرد، معترضان با حمل پرچم های عراق، پارچه نوشت های مذهبی و تصاویری از صدر تحصنی را در میدان العامل برگزار کردند. وی افزود، اکثر مغازه ها، مدارس و دفاتر در غرب بغداد تعطیل شده اند

هواداران جناح صدر در برخی مناطق دیگر به ویژه در غرب بغداد با برگزاری تجمع های اعتراض آمیز به آنچه که تجاوز به حقوق شهروندان اعلام کردند حالت نافرمانی مدنی اعلام کردند.

گسترش اعتصاب در بغداد
در ساعات اولیه بعد از ظهر سه شنبه که از تبادل آتش میان طرفهای درگیر در بصره اخبار کمتری می رسید،اما اوضاع در بغداد،پایتخت عراق ناآرام گزارش شد؛
اعتصاب منطقه کرخ بغداد به شهرک صدر کشیده شد و این شهرک را به حالت تعطیل در آورد. طرفداران جریان صدر با به آتش کشیدن لاستیک راههای اصلی، این شهرک را مسدود و همه ادارات را تعطیل کردند .

همچنین اصابت دو گلوله خمپاره و آر پی جی به دفتر مرکزی سازمان بدر در این شهرک موجب درگیری نیروهای این دفتر با افراد مسلح ناشناس شد.

جریان صدر اعلام کرد: «چنانچه دولت به خواسته آنان توجه نکند، طرفداران شان به اعتصاب سراسری دست خواهند زد». در این ساعات بود که شبکه العربیه از حمله خمپاره ای به منطقه الخضراء (سبز) در بغداد خبر داد.

مقررات منع آمد و شد در جنوب بغداد
در پی درگیریها میان نیروهای دولتی و شبه نظامیان در جنوب بغداد، در سه شهر جنوبی پایتخت عراق مقررات منع آمد و شد وضع شد.

خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع امنیتی و پلیس گزارش داد؛ در شهرهای کوت، سماوه و ناصریه که سه ناحیه شیعه نشین در مرکز و جنوب عراق هستند ؛ مقررات منع آمد و شد برقرار شده است.

فقط ارتش مهدی نیست !
در این شرایط بود که رئیس دفتر جناح صدر در بصره گفت: «جناح صدر خواهان رویارویی نیست بلکه برای برقراری آرامش تلاش می کند».

به گزارش شبکه تلویزیونی العربیه «حارث العذاری» در مصاحبه با این شبکه افزود: «بعضی از ساکنان شهر بصره از عملیات کنونی در این شهر ناراضی هستند».

«العذاری» تصریح کرد فقط ارتش مهدی نیست که در بصره مقاومت می کند بلکه اکنون مردم بصره هم از خود دفاع می کنند. وی اضافه کرد:«ما مشکلی با نیروهای امنیتی عراق در بصره نداریم اما آنها می خواهند مانند کربلا و الدیوانیه، حمایتهای مردمی از جناح صدر را در شهر بصره هم قطع کنند».

دولت عراق: با مشت آهنین برخورد می کنیم
سخنگوی دولت عراق با اشاره به خشونت های کنونی در بصره تاکید کرد که برخی گروه های مسلح با اقدامات خشونت آمیز در جهت بدنام کردن مقتدی صدر و جیش المهدی تلاش می کنند و تحت رهبری وی قرار ندارند.

علی الدباغ در گفت و گوی مستقیم و زنده با استدیوی خبر شبکه تلویزیونی العربیه درباره درگیری های بصره و اینکه آیا برای نابودی جیش المهدی تصمیم گرفته شده است گفت: «دولت علیه هیچ کس و هیچ گروهی از جمله جناح صدر یا جیش المهدی تلاش نمی کند بلکه علیه کسانی عمل می کند که قانون شکنی کنند و فرقی نمی کند که چنین افرادی وابسته گروه خاصی باشند چرا که دولت ملزم به اجرای قانون واعمال حاکمیت قانون بر همگان است و وابستگی به گروه خاصی مصونیتی برای آنها از بازخواست و محاکمه قانونی ایجاد نمی کند».
وی گفت: «دستگاه های قانونی وجود دارند که به دولت این اختیار را می دهد که با استفاده از تمامی امکانات موجود برای تسلط خود و برقراری امنیت عمل کند».

سخنگوی دولت عراق گفت: «برخی در جهت ترویج حوادث خشونت بار در بصره تلاش می کنند و از نام مقتدی صدر و جیش المهدی نیز سوء استفاده می کنند چرا که وی مورد احترام همه عراقی ها است تا برنامه های خاص خود را اجرا کنند».

دباغ افزود: «جناح صدر یکی از اعضای تشکیل دهنده دولت به شمار می رود و در تصمیم گیری های سیاسی شرکت دارد و مقتدی صدر مواضع ملی مهمی برای برقراری امنیت و ثبات در کشور دارد و برخی گروه ها در جهت توهین به مقتدی صدر و جیش المهدی گام بر می دارند».

وی گفت: «نیروهای جیش المهدی براساس بخشنامه خود روز سه شنبه به نیروهای امنیتی عراق شاخه های زیتون هدیه دادند و کسانی که خارج از این بخشنامه عمل کرد در واقع خارج از رهبری مقتدی صدر عمل کردند». 

سخنگوی دولت عراق افزود: «دولت با تمامی کسانی که سلاح حمل کرده و امنیت شهروندان را به خطر بیاندازد با مشت آهنین برخورد خواهد کرد».


مقتدا صدر چه می گوید؟
در اوج درگیری های بصره و شرایط متشنج در بغداد،رد پایی علنی از مقتدا صدر دیده نمی شود،هرچند تمامی حوادث روزهای اخیر در شهرهای شیعه نشین عراق را به نوعی به هواداران و نزدیکان صدر نسبت داده اند،اما خود او از ورود مستقیم به ماجرا دوری کرده است.

اما صدر تنها به صدور بیانیه ای که در آن خواستار توزیع قرآن و شاخه زیتون در بین مردم شده بود اکتفا نکرد،بلکه شامگاه دیروز مقارن با افزونی فشارها بر یارانش در بغداد و بصره سعی کرد از ابزار سیاسی برای ایجاد حاشیه ای امن برای یارانش استفاده نماید؛

حدود ساعت 21 سه شنبه شب،و درست زمانی که خبرگزاری فرانسه از درگیری نیروهای نظامی آمریکایی با شبه نظامیان شیعه وابسته به ارتش مهدی در شهرک صدر خبرداد. شبکه تلویزیونی العربیه در خبری فوری اعلام کرد، مقتدی صدر روحانی شیعه عراق، از نمایندگان جناحش در پارلمان خواسته است تا رای اعتماد خود به دولت نوری المالکی نخست وزیر عراق را از وی سلب کنند.

این شبکه به جزئیات بیشتر این خبر اشاره نکرد،اما همین خبر کافی بود تا همگان از واکنش مقتدا صدر،نسبت به اوضاع پیش آمده،بیش از پیش آگاه شوند.

سرانجام ماجرا
آخرین اخبار رسیده تا ساعات اولیه بامداد چهارشنبه از تشدید درگیری ها در بصره حکایت دارد،خبرنگار العربیه از بصره گزارش داده است که در نتیجه درگیری نیروهای ارتش عراق با شبه نظامیان جیش المهدی که برای تسلط بر استان بصره تلاش می کنند، ستون های دود به آسمان برخاسته و صدای تبادل آتش در مناطق مختلف این شهر شنیده می شود .

العربیه افزود: «درگیری در منطقه «التیمیه» مقر شبه نظامیان جیش المهدی شاخه نظامی جناح صدر به رهبری مقتدی صدر آغاز شد و به مناطق دیگر نیز انتقال یافت».

این شبکه افزود: «پس از آن که مقامات عراقی به منظور جلوگیری از اقدامات خشونت آمیز بین گروه های رقیب که برای تسلط به ذخایر نفت بصره تلاش می کنند ، قانون منع آمد و رفت در بصره را اعلام کرد، درگیری بین شبه نظامیان جیش المهدی و نیروهای ارتش آغاز شد».

العربیه در این گزارش افزود:«نوری المالکی نخست وزیر عراق پس از عزیمت به منطقه که نشان دهنده افزایش نگرانی امنیتی در پایتخت نفتی عراق است ، از داخل یکی از پایگاه های نظامی عراقی، عملیات نظامی را فرماندهی می کند».

در این گزارش همچنین آماده است که نگرانی مقامات عراقی از تبعات حوادث بصره سبب شد تا در سه شهر جنوبی عراق ، یعنی شهرهای سماوه ، مثنی و الناصریه قانون فوق العاده اعلام شود و همچنین صدها تن از هواداران جناح صدر در بغداد با برگزاری راهپیمایی خواستار پایان دادن به عملیات علیه جناح صدر شدند.

العربیه سخنان مطبوعاتی «حازم الاعرجی» یکی از معاونان مقتدی صدر را پخش کرد که در آن گفت: در اولین گام تمامی مردم عراق را به برگزاری تجمع در تمامی نقاط عراق دعوت می کنیم و درصورتی که دولت عراق درخواست های مردم را محترم نشمارد گام دوم نافرمانی مدنی خواهد بود.

این شبکه افزود، شبه نظامیان جیش المهدی همچنین پایگاه های سازمان بدر شاخه نظامی مجلس اعلای اسلامی عراق و مقر حزب الدعوه در شرق بغداد را مورد حمله قرار داده اند.

هرچند طرفهای درگیر هنوز درباره ریشه های اصلی آشوبهای اخیر پاسخ روشنی نمی دهند و حتی درباره ماهیت اصلی تفنگداران بصره، و میزان وابستگی شان به جیش المهدی،اظهار نظر ضد ونقیض منتشر می شود،اما به نظر می رسد دولت نوری المالکی برای ایجاد یک چتر امنیتی یکپارچه در سراسر عراق،چاره ای جز برخورد قاطع با هرگروه مسلح غیر دولتی در عراق ندارد، چه آنکه این گروه مسلح از نزدیکان و یاران مقتدا صدر،روحانی شیعه و قدرتمند موتلف با دولت مالکی باشد و یا حتی اگر بهانه آنان علیه دولت،خشم آنها از عملیات نیروهای امریکایی و عراقی و تهدید مواضعشان در نقاط مهم و استراتژیک عراق باشد.

بصره،شهر نفتی و شیعه نشین جنوب عراق، در چند سال اخیر درگیری های زیادی را از سرگذرانده است، زمانی میان ائتلاف آمریکایی ها و صدام،زمانی میان انگلیسی ها و نیروهای محلی و امروز میان تفنگدارانی که ماهیت حقیقی شان،چندان آشکار نیست،با دولت قانونی عراق.آیا آنها همان سربازان جیش المهدی هستند؟نیروهای مردمی و یا شبه نظامیانی محلی؟ پاسخ آن را دولت مالکی بهتر از هرکسی می داند؛ دولتی که این روزها دغدغه اصلی اش جمع آوری سلاح های غیر مجاز برای ساماندهی امنیت عراق است.