۴۰ درصد مردم ایران سفر نمی‌روند
در ششمین دوره از سلسله نشست‌های «چشم‌انداز گردشگری در ایران» که از سوی مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران وابسته به سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی برگزار شد، نادر کریمیان سردشتی ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ـ گفت: باید اعتراف و اذعان کرد که امروز هیچ کشوری بدون صنعت گردشگری نمی‌تواند رشد و توسعه پیدا کند و این شاخصه اصلی است، حتی کشورهایی که در این صنعت بسیار ضعیف عمل کرده‌اند با این صنعت می‌توانند گشایش اقتصادی، فرهنگی و سیاسی داشته باشند، بنابراین گردشگری جزو ضرورت‌های توسعه هر کشوری است که برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند.
۹۳ درصد گردشگران ایران از همسایه‌ها هستند
او با ارائه آمار و ارقام رسمی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از صنعت گردشگری در دوران قبل از کرونا، یادآور شد: با فراز و فرودهای سال‌های انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی، دوران سازندگی، دوران اصلاحات و همچنین فراز و فرودهای نهادی سازمان ایرانگردی و جهانگردی و تبدیل آن به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نهایتا در موقعیتی هستیم که گردشگری ورودی قبل از کرونا به ۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر رسید که حدود ۹۳ درصد از آن را کشورهای همسایه از جمله عراق، افغانستان، ترکیه، پاکستان و کویت با چشم‌انداز گردشگری مذهبی و با ارزآوری ۶ تا ۷ میلیارد دلاری تشکیل داده است.
وی بر تقویت روابط دیپلماسی با کشورهای همسایه و ایجاد رابطه دوسویه به منظور جذب و فرستادن گردشگر تاکید کرد.
۳۰ درصد کارکنان دولت هرگز سفر نمی‌روند
کریمیان درباره وضیعت گردشگری داخلی اظهار کرد: ۴۰ درصد مردم ایران عنایتی به مسائل گردشگری، سفر و سیاحت ندارند و ۶۰ درصد مابقی، بیشتر سفرهای بین‌شهری و خصوصی (خانوادگی) می‌روند. آمارها حاکی از آن است که ۳۰ درصد از کارکنان کشور هیچ‌وقت سفر نمی‌روند و ۷۰ درصد بقیه هم به ضرورت‌های مختلف، سفر می‌روند که این آمارها قابل قیاس با کشورهای توسعه‌یافته نیست که به زیرساخت‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، تکنولوژی و تعاملات بین‌الدول و بین‌الملل برمی‌گردد. با مقایسه این شاخصه‌ها نقطه ضعف و قوت خود را پیدا خواهیم کرد.
وی همچنین گردشگری خروجی را به دلیل نامشخص بودن دلایل سفر ایرانی‌ها قابل ارزیابی دقیق ندانست.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری سپس به چالش‌های پیش روی گردشگری در ایران و راه‌حل‌های آن پرداخت و گفت: یکی از دلایل پیشرفت نکردن ایران در حوزه گردشگری، تک‌محصولی بودن آن است. ایران با وجود داشتن میراث غنی فرهنگی، طبیعی و جاذبه‌های گردشگری به دلیل تک‌محصولی شدن راه عقب‌گرد را در پیش گرفته است.
سالانه ۱۲ میلیون گردشگر برای گرفتن امضا از دیوید بکهام به انگلیس می‌روند
کریمیان بهره‌برداری از منابع موجود در تمام عرصه‌های میراث فرهنگی، طبیعی، معنوی و ... را یکی از مهم‌ترین راه‌های توسعه گردشگری و جذب گردشگر دانست و افزود: ما باید از شخصیت‌های کلیدی یک جاذبه گردشگری ایجاد کنیم، برای نمونه سالانه ۱۲ میلیون گردشگر برای گرفتن امضا از دیوید بکهام بازیکن فوتبال وارد بریتانیا می‌شوند، اما در ایران نه تنها تلاشی برای اشخاص شاخص و کلیدی نشده است، بلکه گاهی آن‌ها در گمنامی فوت کرده‌اند.
او یکی از راه‌های توسعه گردشگری را ساماندهی و بهبود کیفی اوضاع اقتصادی در کشور دانست و گفت: باید جنبه‌های مختلف همچون زیرساخت‌های بهداشتی، فرهنگی، طبیعی و هنری و ... تقویت شود، برای نمونه کاروانسراهای ایران که رها شده‌اند و درحال نابودی هستند. استفاده از دولت به عنوان ارائه‌دهنده خدماتی همچون تأمین امنیت قضایی شهروندان و مهمانان داخلی و خارجی نیز یکی دیگر از عوامل تأثیرگزار بر توسعه گردشگری است.
وی بیان کرد: نگاهمان به ارتقاء گردشگری باید یک ضرورت باشد، نه آرزو و رؤیا.
این کارشناس گردشگری با اشاره به اثر مهاجرت معکوس در جذب گردشگر، گفت: از آن‌جایی که گردشگری پنهان شهروندان به سمت و سوی طبیعت و گرایش به اقامت در روستاها و خانه‌های بوم‌گردی زیاد شده است، باید برنامه‌ریزی پایدار برای حفاظت از محیط زیست، حمایت از گردشگری کشاورزی، اهمیت به معماری اقلیمی روستاها و جلوگیری از تغییرات آن و بوم‌گردی افزایش یابد و در این راستا، حمایت‌های مردمی در قالب انجمن‌ها و نهادهایی که خودشان عهده‌دار فعالیت‌های گردشگری باشند می‌تواند سیاست‌های جدیدی برای از حفاظت از میراث طبیعی کشور ایجاد کند.
او مشارکت دادن اعضای جوامع محلی در گردشگری را بسیار مهم دانست و افزود: در گردشگری باید مردم به سود فراوان برسند.
کریمیان همچنین گفت: از آن‌جایی که سیاست‌های دولت‌ها کوتاه‌مدت، مُسکّن و موقتی بوده، بهتر است در حوزه‌های مختلف، همچون کاروانسراها، ایجاد زیرساخت، مرمت، بازسازی، احداث بازار سنتی و ... به صورت بلندمدت برنامه‌ریزی شود. کشور نیازمند ارائه یک برنامه‌ریزی سیستماتیک برای گردشگری پایدار است که با پدید آمدن مشکلاتی همچون بیماری کرونا و... متوقف نشود.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری همچنین سایت مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران را تنها سایت هفت‌زبانه کشور در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری دانست و با اشاره به ضعف میراث آموزشی در کشور، افزود: متاسفانه در این حوزه‌ها هیچ کتابی در ایران به زبان‌های مختلف ترجمه نشده است.
رحیم یعقوب‌زاده ـ مدیر مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران ـ نیز از فعالیت‌های مستمر این مرکز برای برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی گردشگری در شش دوره متوالی خبر داد و گفت: با توجه به اهمیت بیش از پیش مقوله گردشگری در ایران و وجود موانع بسیار برای آن، مرکز گردشگری این طرح را در راستای ساماندهی شبکه نخبگان حوزه تخصصی گردشگری و انتقال راهکارهای آن‌ها به تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران با هدف بهره‌گیری از تخصص نخبگان این عرصه طراحی کرده است و تلاش خواهد شد با برگزاری نشست‌های پی در پی و مؤثر از همکاری هرچه بهتر و اثربخش‌تر معاونت فرهنگی واحدهای جهاددانشگاهی متقاضی و منتخب، بهره گرفته شده تا طرح به شایستگی برگزار شود.
صدرا عمویی، دبیر طرح نشست‌های چشم‌انداز گردشگری در ایران درباره روند اجرایی برگزاری سلسله نشست‌های صنعت گردشگری و اهمیت برگزاری آن، گفت: دبیرخانه با برگزاری سلسله نشست‌های چشم‌انداز صنعت گردشگری تلاش دارد در کنار مسائل کلان کشور، به خرده مسائل در سطوح بین‌المللی، ملی و منطقه‌ای و محلی بپردازد و تاکنون بیش از ۷۰ نشست در محورهای مختلف مرتبط با گردشگری و میراث فرهنگی را برگزار کرده است.
وی همچنین اظهار کرد: اگر بنا است سرزمین ایران به‌عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری در جهان معرفی شود، مسؤولان و متولیان برنامه‌ریزی در کشور باید با برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های تخصصی به مقولۀ چشم‌انداز گردشگری در جمهوری اسلامی ایران با ملاحظۀ قوانین فرادستی و اصول جهانی توسعه گردشگری بپردازند و امکان تولید و نشر داده‌های علمی و کاربردی گردشگری را که در این نشست‌ها مطرح می‌شود، در قالب‌های متفاوت فراهم کنند.
دبیر طرح نشست‌های چشم‌انداز گردشگری در ایران با اشاره به جایگاه گردشگری به عنوان صنعت پیشرو در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، گفت: راهبرد توسعه گردشگری و استفاده کردن یا نکردن از ظرفیت گردشگری در میان حکمرانان کشورها متفاوت است و در کشور ما نیز دو دیدگاه کلی در پس از انقلاب اسلامی درخصوص گردشگری مطرح بوده است؛ نخست موافقان گردشگری با دلایل اقتصادی و توجیه منافع اقتصادی که برای کشور دارد و از آن دفاع می‌کردند و گروه دوم با دلایل فرهنگی و آسیب‌هایی که ممکن بود گردشگری و به‌ویژه حضور گردشگران خارجی به فرهنگی‌های بومی و محلی و ارزش‌های دینی وارد کند، با گردشگری مخالفت می‌کردند. البته گروه سومی هم این میان بود که به ترویج گردشگری کنترل‌شده معتقد بودند که هم مسائل فرهنگی رعایت شود و هم منافع اقتصادی در نظر گرفته شود و ما در این نشست‌ها درصدد توضیح مسائلی از این نوع هستیم.
عمویی افزود: نشست‌های پنجمین دوره در محورهای گردشگری و ابعاد سیاسی و اجتماعی، گردشگری، فرهنگ و آموزش، گردشگری، زنان و خانواده، گردشگری و مسائل روز، گردشگری و شعار سال، گردشگری و اقتصاد، گردشگری الکترونیک، گردشگری پزشکی و سلامت، طبیعت‌گردی، گردشگری و بافت‌های تاریخی با عناوینی همچون اثرات نگهداری و باز زنده‌سازی بافت‌های تاریخی بر توسعه گردشگری شهری در کلانشهر تبریز، از آموزش تا مهارت برای دانش‌آموختگان رشته‌های گردشگری، تأثیرات فرهنگی ـ اجتماعی توسعۀ گردشگری بر نقش‌آفرینی زنان، نقش گردشگری بر افزایش ارزش‌افزوده و ثروت برای کشور، تحلیل وضعیت موجود گردشگری پزشکی در ایران، واکاوی اثرات بافت‌های تاریخی بر توسعۀ گردشگری فرهنگی شهر همدان و ... توسط مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران با همکاری برخی از معاونت های فرهنگی جهاددانشگاهی برگزار شده است.
معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران همچنین گفت: در دوره جدید طرح سعی داریم مسائل روز گردشگری و چالش‌های آن در استان‌های مختلف را بررسی کنیم و نهایتا به صورت گزارش راهبردی در قالب کتاب به اطلاع مسؤولین این حوزه برسانیم.
در پایان این مراسم، از نازنین بیات ـ مدیر اجرایی طرح در واحد علوم پزشکی شهید بهشتی ـ، امین بزاز ـ مدیر اجرایی طرح در واحد آذربایجان شرقی ـ و مهدی ابهریان ـ مدیر اجرایی طرح در واحد همدان ـ به عنوان برگزیدگان پنجمین دوره سلسله نشست‌های چشم‌انداز صنعت گردشگری در ایران تقدیر شد.
