کمین قاتل خاموش در شب‌های سرد سال
همه این حوادث تلخ از روز جمعه این هفته تاکنون اتفاق افتاده و با سرد شدن هوا و بارش‌های اخیر ممکن است قربانیان بیشتری را به کام مرگ بکشاند یا راهی بیمارستان کند.
سردرد، ضعف جسمی، سرگیجه و بی‌قراری، تهوع، استفراغ، بی‌حالی و کاهش دید از علائم شایع سرماخوردگی و آنفولانزاست، اما گاهی همین چند علامت ساده ردپای قاتل خاموشی است که می‌تواند جانتان را بگیرد.
هرسال و با شروع فصل سرما و استفاده از وسایل گرمایشی قاتل خاموش هم پرکارتر از همیشه، در سایه غفلت و بی‌احتیاطی ما، حوادث تلخ و دردناکی را رقم می‌زند.
گاز سمی مونوکسید کربن براثر نبود اکسیژن کافی هنگام سوختن مواد سوختنی از جمله بنزین، نفت، گاز و گازوئیل تولید می‌شود. مونوکسید کربن بدون بو و رنگ است و وجود آن در فضا، هیچ علائم تنفسی در فرد ایجاد نمی‌کند، به همین دلیل به آن قاتل خاموش گفته می‌شود.
گاز CO در بدن، به هموگلوبین خون که مسئول انتقال اکسیژن به سلول‌هاست، متصل شده و به ارگان‌های مختلف بدن همچون مغز و بافت‌های قلب آسیب می‌رساند، در حالی‌که میل ترکیبی هموگلوبین به مونوکسید کربن ۲۰۰ تا ۲۵۰ برابر میل ترکیبی آن به اکسیژن است.
سردرد، بی‌حالی، خستگی و کوفتگی بدن نشانه‌های اولیه مسمومیت با گاز مونوکسید کربن و مشابه سرماخوردگی است، به همین دلیل در بیشتر مواقع افراد به علت سرما، تصور می‌کنند به سرماخوردگی مبتلا شده‌اند. در صورت ادامه تماس با محیط آلوده، فرد دچار تهوع، استفراغ، خواب‌آلودگی و در نهایت کاهش سطح هوشیاری و تشنج می‌شود که این علائم نهایتاً مرگ فرد را در پی دارد.
سال گذشته ۵۰۵ مورد مسمومیت با مونوکسید کربن در استان اصفهان گزارش شد که ۴۸۹ نفر به بیمارستان اعزام و یا به‌صورت سرپایی درمان شدند و ۱۶ نفر نیز جان خود را از دست دادند.
مسمومیت با مونوکسید کربن ۸ نفر را به کام مرگ کشید
از ابتدای سال جاری تاکنون ۷۲ مورد مسمومیت با co در استان گزارش‌شده که ۶۴ نفر به بیمارستان اعزام و یا به‌صورت سرپایی درمان شدند و ۸ نفر جان خود را از دست دادند. بیشترین آمار مسمومیت با مونوکسید کربن مربوط به اصفهان و پس از آن شهرستان‌های نجف‌آباد، مبارکه، برخوار و فلاورجان بوده است.
منصور شیشه‌فروش_مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه هرسال در پاییز و زمستان با سرد شدن هوا و استفاده از تجهیزات گرمازا، شاهد افزایش حوادث گازگرفتگی هستیم، اظهار کرد: از چند ماه قبل استانداردهای ایمنی را ابلاغ کردیم و شرکت گاز استان موظف شد آموزش‌های لازم را به بهره‌برداران و مشترکان برای استفاده از وسایل گازسوز ارائه کند.
وی بر رعایت اصول ایمنی از سوی مشترکان گاز تأکید کرد و گفت: شهروندان دقت کنند حتماً بست های گاز محکم باشد، خروجی دودکش‌ها را کنترل کنند و بخاری و وسایل گرمایشی توسط افراد متخصص نصب شود، همچنین بازدیدهای دوره‌ای انجام دهند. لوازم گرمایشی استاندارد تهیه کنند و هرگونه نشتی و بوی گاز را اطلاع‌رسانی کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان بابیان اینکه خوشبختانه سیستم‌های گرمایشی مدارس صد در صد ایمن شده، افزود: به اداره راهداری اعلام‌شده به مالکان خودروها و ناوگان حمل‌ونقل و بار مسافر توصیه کنند از وسایل گرمایشی در ماشین استفاده نکنند چون باعث خفگی می‌شود. همچنین آموزش روش‌های مصرف بهینه و ایمن گاز نیز با همکاری هلال‌احمر، سازمان نظام‌مهندسی و شرکت گاز انجام‌شده است.
وی بابیان اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون ۸ نفر جان خود را در حوادث گازگرفتگی در استان از دست دادند، گفت: حوادث گازگرفتگی در حمام، خودرو، چادر و یا بخاری‌هایی که نشتی داشته و حتی باعث انفجار شده گزارش‌شده است.
پیشگیری از مسمومیت با co
فرهاد کاوه آهنگران-سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان نیز در گفت‌وگو با ایسنا به نکات ایمنی در خصوص پیشگیری از مسمومیت با گاز co، گفت: در فصول سرد سال همواره شاهد حوادث ناگوار گازگرفتگی هستیم که متأسفانه تعداد قابل‌توجهی از این حوادث منجر به مرگ شهروندان شده است. گاز طبیعی و سایر تسهیلات که موجب راحتی و آسایش مردم است، در صورت عدم رعایت نکات ایمنی می‌تواند موجب خسارات جبران‌ناپذیری شود، بنابراین بهترین روش مقابله با این خطرات، پیشگیری و رعایت نکات ایمنی است.
وی گفت: هرسال در شروع فصل پاییز باید بخاری‌ها سرویس شده، قسمت‌های داخلی و لوله‌کشی‌ها بازدید و تمیز شوند. بخاری نباید کنار مبل، پرده، کمد و مواد قابل اشتعال دیگر نصب شود و دودکش‌ها نباید از درون چوب، فیبر عبور داده شود.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان، ادامه داد: میزان حرارت وسایل گرمایشی نباید آن‌قدر باشد که بدنه بخاری سرخ شود، در موقع خروج از منزل بخاری باید خاموش شود، چنانچه ضخامت بدنه دودکش کافی نباشد یا از اطراف خرپاهای چوبی شیروانی و از درون در و پنجره چوبی عبور داده شود باعث بروز آتش‌سوزی می‌شود. دودکش نیز باید تا حد امکان در مسیر مستقیم تعبیه شود.
وی نصب انواع بخاری و وسایل گازسوز و به‌خصوص نصب دودکش را بسیار مهم و قابل‌توجه دانست و افزود: نصب صحیح دودکش از این‌جهت اهمیت دارد که مانع از نشت گاز مونوکسید کربن که حاصل سوخت ناقص است، می‌شود. این گاز بی‌رنگ و بی‌بو است و به همین دلیل به‌سادگی قابل‌تشخیص نیست.
نکات ایمنی وسایل گازسوز
هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش استاندارد و مجزا و مجهز به کلاهک باشد.
همواره محل اتصال دودکش به وسایل گازسوز را بازرسی و از استحکام و ثبات آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
هرچند وقت یک‌بار کلاهک دودکش‌های وسایل گازسوز را بازرسی و چنانچه کلاهک افتاده باشد، آن را در محل خود نصب کنید. قابل‌ذکر است که کلاهک علاوه بر اینکه از نفوذ باران و برف و افتادن سایر اشیا به داخل دودکش جلوگیری می‌کند، در منظم سوختن وسیله گازسوز نیز مؤثر است.
نکات ایمنی درباره دودکش‌ها
ساده‌ترین آزمایش هر دودکش، دست زدن و لمس آن است.
دودکش‌ها را به‌طور مرتب بازرسی کنید و از آزاد بودن مسیر دودکش اطمینان حاصل کنید.
در هنگام هرگونه ساخت‌وساز مراقب باشید، مصالح ساختمانی به داخل دودکش‌ها ریخته نشود و راه ورودی دودکش را مسدود نکند.
عبور دودکش از فضای داخل سقف کاذب و به‌خصوص حمام به دلیل امکان پوسیدگی و نشت گاز مونواکسید کربن خطرناک است.
خطر استفاده از لوله‌های آکاردئونی برای دودکش
بدنه(دیواره) این نوع دودکش‌ها استحکام کافی ندارند و باگذشت زمان براثر حرارت و رطوبت احتمال سوراخ شدن وجود دارد.
به علت نبود قطعاتی که در هم قرار گیرد، در این نوع دودکش‌ها، احتمال آب‌بندی شدن در محل اتصال را به‌طور کامل ندارد و احتمال بازگشت محصولات احتراق به محیط زیاد است.
به دلیل نوع ساختار، این نوع دودکش باگذشت زمان شکل اولیه خود را از دست می‌دهد و به حالت آویزان درمی‌آید.
احتمال ایجاد پیچ‌وخم‌های نامناسب در طول دودکش وجود دارد(u شکل) ضمناً وزن خود لوله آکاردئونی می‌تواند در درازمدت باعث خارج شدن آن از محل اتصال به دهانه دودکش‌های دیواری و منجر به بازگشت محصولات احتراق به محیط شود. ضمن اینکه افت فشار در این لوله‌ها زیاد است و تأثیر منفی در مکش سیال(دود) دارد.
آزمایش دودکش
می‌توانید برای اطمینان از صحت عملکرد دودکش سه آزمایش آسان زیر را انجام دهید:
ساده‌ترین آزمایش هر دودکش، دست‌زده و لمس آن است. سردی دودکش نشانه عبور نکردن گازهای سمی حاصل از احتراق وسیله گازسوز و زنگ خطری برای شما است. وقتی وسیله گازسوز کار می‌کند باید دودکش داغ باشد.
آزمایش بعدی استفاده از شمع و یا شعله کبریت در محل دریچه و مبدأ دودکش در اتاق (محل مصرف) است. با قرار دادن کبریت روشن در ابتدای دریچه باید شعله به سمت داخل دودکش کشیده شود. این موضوع نشانه کـار کردن و مکش مناسب دودکش بوده و درصورتی‌که تغییری در شعله ایجـاد نشود، نشان‌دهنده عدم مکش مناسب دودکش است.
هنگام خرید و یا اجاره خانه و پیش از وصل وسایل گازسوز به دودکش، مسیر دودکش‌ها را با یک وزنه و طناب محکم از پشت‌بام تا محل دریچه و مبدأ دودکش کنترل کنید تا از باز بودن آن به‌طور کامل مطمئن شوید.
