توضیح خطیب‌زاده درباره درگیری با طالبان و مذاکرات وین: توافق گام به گام و موقت مطرح نیست

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

وی در ابتدا سالگرد روز دانشجو را گرامی داشت و گفت: روز دانشجو روز برخاستن صدای مستقل دانشجویی در مقابل استبداد و دخالت‌های خارجی است و یادآور نگاه قهرمانانه در مقابل دخالت‌های آمریکا در ایران در سال ۱۳۳۲ است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی پیشاپیش ولادت حضرت زینب (س) و روز پرستار را تبریک گفت.

* یکسری تلفن‌ها و خطوط ارتباطی مستقیمی را با افغانستان گذاشتیم

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره اوضاع افغانستان و اتفاقات رخ داده در مرز ایران و افغانستان و همچنین وضعیت مردم افغانستان اظهار داشت: آن‌چه در مرزهای ما رخ داد یک اتفاقی بود که ناشی از عدم آشنایی مرزبانان جدید هیأت حاکمه سرپرستی طالبان بود. در مرز مشترک با افغانستان در برخی از نقاط دیوارهایی را داریم و میله گذاری‌ها و موانعی برای جلوگیری از ورود قاچاقچیان و اشرار داریم که برخی از این موانع و دیوارها در چند صد متر داخل خاک ایران در محل مناسبی گذاشته شده‌اند.

وی افزود: جانب طالبان که مرزبانی را در قسمت افغانستان انجام می‌دادند با نقطه صفر مرزی ناآشنا بودند و تصور می‌کردند بعد از این موانع مرز ایران تمام می‌شود و بر اساس این سوءتفاهم به برخی اتباع ایران آتش گشودند که نیروهای مرزبانی ما مجبور به پاسخ به جا و فوری شدند که بعد از آن پاسخ، متوقف شد و بعد از آن دو طرف در ایران و افغانستان تلاش کردند این موضوع به یک نقطه‌ای برای فهم دقیق‌تر بینجامد.

این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: الان طالبان با نقاط مرزی آشنایی دارد و برای این‌که در آینده اتفاقی رخ ندهد در بین دو طرف یکسری تلفن‌ها و خطوط ارتباطی مستقیمی را گذاشتیم که اگر مواردی از این دست بود، فورا با هم صحبت کنند پیش از این‌که این اتفاقات بیفتد.

* آینده افغانستان باید براساس خواست و اراده مردم این کشور چیده شود

وی درباره چین، روسیه و ازبکستان در آستانه به رسمیت شناختن طالبان هستند نیز بیان کرد: آینده افغانستان باید براساس خواست و اراده مردم این کشور چیده شود. قطعا هیچ دولتی که فراگیر نباشد و بازتاب دهنده ترکیب قومی و جمعیتی افغانستان نباشد، نمی‌تواند آینده افغانستان را به عنوان یک کشور آرام و با ثبات و با مسیری روشن برای توسعه تضمین کند. این صدایی است که در اجلاس تهران هم به گوش رسید.

* چیزی به نام توقف و گام به گام و توافق موقت مطرح نیست

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اظهارنظرهای مطرح شده مبنی بر این‌که در مذاکرات لغو تحریم‌ها درباره برنامه موشکی، توافق موقت و FATF صحبت‌هایی شده است نیز گفت: ما در وین براساس پیش نویس‌هایی که دادیم برای رفع تحریم‌ها و هم چگونگی توقف اقدامات جبرانی ایران در مقابل رفع تحریم‌ها مذاکره می‌کنیم. آنها هم در جلسات قبل توضیح داده شده است. چیزی به نام توقف و گام به گام و توافق موقت مطرح نیست.

* طرفی که عضو برجام نیست در جایگاهی نیست که چنین اظهاراتی را بکند

وی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات «آنتونی بلینکن» مبنی بر این‌که ایران درباره بازگشت به تعهداتش جدی نبوده و به همین خاطر ما به این دور از گفت‌وگوها پایان بخشیدیم، گفت: طرفی که عضو برجام نیست و همه تعهداتش را نه تنها متوقف کرده و تمام تلاشش را در طی سال‌های گذشته کرده هیچ کس پایبند به برجام نباشد و هر کس پایبند به برجام بوده را مورد تنبیه قرار داده، اساسا در جایگاهی نیست که چنین اظهاراتی را بکند.

خطیب‌زاده تصریح کرد: آمریکا به جای اینگونه اظهاراتی که بیشتر در چارچوب مقصر نمایی است برای این‌که از مسئولیت خودشان فرار کنند، بهتر است به راه ساده‌تر برگردند و اینکه به تعهداتشان در ذیل آنچه در ۲۰۱۵ امضا کردند، انجام دهند.

* اظهارات بی پایه و اساس رژیم صهیونیستی

خبرنگاری همچنین اظهارات نفتالی بنت نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که از قدرت‌های جهانی خواسته ایران را تحت فشار قرار دهند که غنی سازی اورانیوم را تا قبل از دور بعدی مذاکرات متوقف کند مورد اشاره قرار داد و نظر خطیب‌زاده را جویا شد که وی تصریح کرد: رژیم اشغالگر قدس از روز اول مخالف هرگونه گفت‌وگو در منطقه بوده است. این رژیم در حضیض مشروعیت و قدرت خود است و این رژیم مدام در پی فرافکنی و ایجاد موضوعات مصنوعی در نظام بین‌الملل است. این رژیم از روز اول پنهان نکرده که با برجام مخالف بوده است و همه تلاش خود را کرد در دوران ترامپ برجام را به هم بزند و علاوه بر این‌که تلاش می‌کرد برجام در دوران اوباما امضا نشود و این سابقه روشنی است و نیازی به توضیح ندارد.

وی افزود: نکته تلخ تاریخ این است که این اظهارات از سوی مقامات رژیمی اعلام می‌شود که دارنده کلاهک‌های هسته‌ای است و عضو هیچگونه رژیم مانیتورینگ بین‌المللی نیست و پادمان را نپذیرفته است تمامی تلاش خود را پنهان و آشکار برای بر هم زدن نظم و امنیت منطقه به کار می‌گیرد. همین اظهارات کاملا بی پایه و اساس است و همان کسی که این اظهارات را می‌کند بی آبروست و از دو منظر پرداختن به آن بیش از این شاید تلف کردن وقت ما در این جلسه باشد.

* آخر این هفته دور بعدی آغاز خواهد شد

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره اظهارنظری از سوی خبرنگاران غربی و مقامات اروپایی و آمریکایی مبنی بر این‌که ایران متوجه اضطرار در مذاکرات و ضروری بودن این مسئله نیست نیز اظهار داشت: آنچه می‌گویم یک روایت ایرانی است. در وین ما با یک اراده جدی وارد شدیم و تیم اعزام شد که به توافق خوب برسد و اساسا توافق خوب را در راستای تعهداتی می‌دیدیم که همه اطراف در برجام دارند. ترکیب و کم و کیف اعزام هیأت نشان می‌داد که هدف اصلی در اعزام این هیأت این است که همان جمعی که در تهران با رفت و برگشت‌های متعدد باید درباره ابعاد تحریمی تصمیم بگیرند در همانجا تصمیم بگیرند. هم توان مدیریتی و هم توان کارشناسی در هم تجمیع شد و در وین آماده شد.

وی گفت: شاید طرف مقابل اساسا انتظار نداشت با همین رویکردی که توافق خوب در کمترین زمان ممکن به دست بیاید، تیم ایران متون آماده مکتوب به آنها بدهد. برای همین به محض این‌که این متون داده شد برخی از درزهای رسانه‌ای آغاز شد که این‌ها قابل انجام نیست و حداکثر گرایانه است.

خطیب‌زاده افزود: تمامی آنچه در این متون نوشته شده بود مبتنی بر برجام و پیش نویس ۶ دور قبل بود اساسا نمی‌توانست حداکثری باشد، متاسفانه رویکرد آمریکا و طرف‌های اروپایی به اجرای تعهداتشان حداقلی است و همین حداقلی باعث شده مذاکرات به نقطه‌ای برسد که طرف‌های اروپایی فورا درخواست کردند به پایتخت‌هایشان برگردند و مشورت کنند.

سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: تیم جمهوری اسلامی ایران همانجا اعلام کرد برای این‌که تصمیم گرفته شود هم این اجازه را دارد و هم ترکیب تیم اجازه می‌دهد تا مادامی که نیاز باشد در وین بمانند و به توافق‌های لازم در متون برسند ولی به جهت اصرار طرف مقابل برای نیاز به مشورت با پایتخت‌ها ایران پذیرفت.

سخنگوی وزارت خارجه گفت: آخر این هفته دور بعدی آغاز خواهد شد و تاریخ دقیق در گفت‌وگوی باقری و مورا بزودی نهایی خواهد شد. مهم این است که طرف مقابل هم مثل ایران با پیشنهادهای مشخص بیاید. آنچه ما داریم حتما قابل مذاکره و بررسی است ولی این‌که طرف مقابل فقط اظهارات رسانه‌ای کند و تصور کند می‌تواند بازی مقصر نمایی اعمال کند و با این بازی افکار تصمیم سازان و نخبگان ایران را تحت تاثیر قرار دهد باور غلطی است. می‌دانیم در وین چه می‌خواهیم و آنچه می‌خواهیم کاملا در چارچوب برجام است. طرف مقابل هیچ ایرادی در متون ایران نگرفت و گفتند باید بررسی شود.

وی افزود: نه تعجیل داریم و نه اجازه می‌دهیم کسی با وقت و انرژی ما در وین بازی کند. تیم با عزم توافق خوب عازم می‌شود و امیدواریم طرف مقابل با همین عزم بیاید.

خطیب‌زاده همچنین بیان کرد: هیأت ایران با تعامل و انعطاف وارد وین شد، ولی طرف مقابل چنین نبود. منتظریم نظر طرف مقابل را درباره دو سند دریافت کنیم. هر کجا لازم باشد هم سندها و پیش نویس‌های جدید قابل رد و بدل شدن است. مهم این است که آخر این هفته که گفت‌وگوها از سر گرفته می‌شود چون گفت‌وگوها متوقف نشده بلکه تنفس چند روزی داده شده است.

سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به ادعاهای بی اساس دبیرکل اتحادیه عرب تصریح کرد: جهان عرب به اولویت اصلی خود که اتحاد بین کشورهای مسلمان و عرب است بپردازد و انشقاق در جهان عرب ایجاد نکند.

خطیب‌زاده درباره سفر ماکرون به منطقه نیز گفت: انتظار داریم کشورهایی مثل فرانسه مسئولانه‌تر عمل کنند. میلیاردها دلار و یورو سلاح‌های پیشرفته کشورهای اروپایی از جمله فرانسه به کشورهای عربی خلیج فارس می‌فروشند مبنای همین ناآرامی‌هایی است که می‌بینیم و مبنای جنگ خانمانسوزی که علیه مردم یمن در جریان است. نقش مخرب و ثبات زدایی که از اقدامات کشورهایی مثل فرانسه حاصل می‌شود نباید از منظر همه دور باشد.

وی گفت: شاهد ده‌ها میلیارد دلار سلاح‌های پیشرفته برای کشورهای حوزه خلیج فارس هستیم ولی برای چند موشک ما جلسه می‌گذارند و حرف می‌زنند. از امروز یادشان باشد ایران درباره امنیت خود نه با کسی صحبت می‌کند و با وضعیتی که با فروش سلاح‌ها می‌بینیم عزم خود را جدی می‌ببینم که سپر دفاعی مردم را تکمیل کنیم. به امید روزی که این کشورها از استاندارد دوگانه فاصله بگیرند و فروش سلاح را متوقف کنند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اتفاقات رخ داده در نطنز نیز بیان کرد: چیزی بیش از آنچه ستاد کل نیروهای مسلح و دبیرخانه شورای امنیت ملی گفته ندارم که اضافه کنم. این در همان چارچوب قابل پاسخ است و اگر اتفاقی بود مثل همه خرابکاری‌هایی که رژیم صهیونیستی می‌گوید به مردم گزارش می‌شد.

وی درباره بازداشت سه شهروند ایرانی در افغانستان گفت:‌ در این باره اطلاعی ندارم ولی درباره برخی موضوعات کنسولی بین ما و هیأت سرپرستی امروز افغانستان گفت‌وگو بوده است.

خطیب‌زاده درباره ۲ سندی که ایران به طرف مقابل ارائه کرد نیز گفت: دو پیش نویس را براساس متن‌های ۶ دور مذاکره قبلی و متن‌های نوشته شده به طرف مقابل ارائه کردیم. الان وقتی است که آنها تصمیم بگیرند که چه موضعی را درباره رفع تحریم‌ها اتخاذ کنند. ما چیزی کمتر از برجام نمی‌پذیریم و چیزی بیشتر از برجام هم تعهد نمی‌دهیم.

وی درباره سند دوم درباره موضوع هسته‌ای اظهار داشت: هر چند معتقدیم اقدامات جبرانی ما در پاسخ به طرف مقابل انجام شد در چارچوب برجام بوده است و باید تکلیف تحریم‌ها روشن شود. در چارچوب انعطاف و تعامل پذیرفتیم سند دومی که در اختیار داشتیم بندهایی است که مربوط به توقف اقدامات جبرانی ایران است. آنچه امروز بیش از همه مهم است تعهدات طرف مقابل است. تعهدات ما روشن است ولی تحریم‌هایی که طرف مقابل باید بردارد بسیاری به عنوان بن بست وجود دارد.

سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر وزیر خارجه سوریه و مشاور امنیت ملی امارات و این‌که آیا قرار است نشستی با این دو در تهران برگزار شود نیز بیان کرد: مشاور امنیت ملی امارات براساس برنامه تعیین شده قبلی برای ملاقات با شمخانی وارد تهران می‌شود. سفر وزیر خارجه سوریه هم در چارچوب مراودات دو طرف و به دعوت وزیر خارجه ایران به تهران می‌آید و ساعت ۱۱ امروز ملاقات دو وزیر آغاز می شود. یکی از موضوعات مهم آخرین وضعیت میدانی سوریه و همکاری‌های ایران، سوریه و روسیه است. بین ایران و روسیه چه در فرمت آستانه و چه چارچوب‌های سه گانه بین سه کشور همکاری‌های خوبی وجود دارد و در این سفر نکاتی خواهد بود که بعد از ملاقات‌ها گزارش آن را اعلام خواهم کرد.

وی گفت:‌سوریه عضوی از کشورهای منطقه و عضوی از جامعه عرب است و خوشحالیم کشورها به این فهم و درک رسیدند که نه سیاست‌های قبلی‌شان درست است و نه آینده سوریه را با توطئه عوض کنند. هر چه زودتر سیاست خود را در قبال سوریه عوض کنند.

سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: در حوزه روابط اقتصادی و تجاری با امارات سطح همکاری‌های بسیار جدی را داریم و یکی از ممتازترین روابط تجاری و اقتصادی باشد. ایرانیان و شرکت‌های ایرانی در این کشور فعالند و به رغم مشکلات سیاسی و دیپلماتیک توانستیم این بلوغ را در روابط نشان دهیم که سعی کنیم روابط مردمی و در ابعاد مختلف کمترین آسیب را ببیند. سفر باقری هم حاکی از این اهمیت برای ارتقای روابط به سطح جدیدی بود. سفر مشاور امنیت ملی امارات نیز در همین چارچوب است و موضوعات قابل توجهی را برای گفت‌وگو داریم که در این سفر برخی از آنها گفت‌وگو خواهد شد. دبیرخانه اطلاع رسانی درباره محتوا خواهد داشت.

خطیب‌زاده بیان کرد: ما علاقه‌مند به ۶ دور مذاکره و پیش‌نویس‌ها داریم ولی آنها پیش‌نویس بوده است. براساس سیاست دولت تمرکز اصلی و قطعی ما رفع تحریم است و بندهای رفع تحریم را در پیش نویس جدید که مبتنی بر پیش نویس قبلی است ارائه کردیم. تا موقعی منافع لغو تحریمی حاصل نشود نمی‌شود درباره بندهای دیگر اظهارنظر کرد.

وی گفت: مردم از مذاکره کنندگان انتظار دارند منافعشان به صورت قطعی و با دقت لحاظ شود و دولت ایران عزم جدی داشته برای اینکه به توافق خوب برسد. طرف مقابل بهتر است آخر این هفته که به وین می‌آید با پیشنهادات مشخص درباره متونی که ایران ارائه کرده به خصوص در مورد بخش‌های رفع تحریمی به وین بیاید.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره استاندارد دوگانه در قبال حقوق بشر توسط آمریکا گفت: صنعت مداخله در کشورهای دیگر، انجام کودتا و طراحی‌ها و ترورها صنعتی است که مهر ابدی ساخت آمریکا روی آن خورده است. حقوق بشر ابزاری در جعبه ابزار آمریکا بوده که در هر کشوری مداخله کند. آمریکا در هر کشوری پا گذاشته برای این‌که منافع خود را تامین کند یا با نام حقوق بشر یا دموکراسی. هیچ وقت تاریخ ایران سرنگونی دولتی که مردم انتخاب کردند به دست کودتای آمریکایی و به همراه سرویس اطلاعاتی و جاسوسی انگلیس را.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالاتی درباره افغانستان بیان کرد: ایران میزبان حدود چهار میلیون افغانستانی است که بسیاری از آنها در طی چند ماه گذشته وارد ایران شده‌اند. میزبانی ایران از بی جاشدگان افغانستان در چهار دهه گذشته همراه با برادری و تلاش برای این‌که افغانستان بتواند آینده خوبی را داشته باشد.

وی افزود: در هر ملاقاتی اشاره می‌کنیم که میزبان این تعداد همسایگان هستیم کشورهای دیگر این سؤال را می‌کنند در حالی که این همه فشار کشورهای غربی و آمریکا بوده است. ما هیچ وقت تفاوتی در میزبانی قائل نشدیم. هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان می‌داند همه کسانی که در ایران هستند از همه گروه‌ها و مذاهب هستند و ما تفاوتی قائل نمی‌شویم. ما به عنوان طرفی که با همه طرف‌ها گفت‌وگو می‌کنیم و شرایطی ایجاد می‌کنیم آنها هم با هم گفت‌وگو کنند هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان این پتانسیل را می‌داند. زمانی که شهادت دیپلمات‌های ما رخ داد نشان دادیم که همسایه خوبی بودیم. این سیاست قطعی ایران به عنوان لنگرگاه ثبات در منطقه است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سفر وزیر خارجه کشورمان به چین نیز بیان کرد: تاریخ را ندارم و الان حضور ذهن ندارم ولی این سفر در هفته‌های گذشته در دست برنامه‌ریزی بوده است.

خطیب‌زاده درباره اظهارات مقامات رژیم صهیونیستی درباره حمله به ایران گفت:ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست، عِرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری.

سخنگوی وزارت خارجه درباره سند ۲۵ ساله ایران و چین گفت: جلسات مختلفی درباره موضوعات مختلف در این زمینه برگزار شده و برخی پروژه‌ها در حال نهایی شدن است و این سند نهایی بوده و امروز در حال اجرایی کردن بندهای مختلف آن هستیم.

خطیب‌زاده درباره سفر ولی‌عهد سعودی به برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز اظهار داشت: به همسایگان توصیه می‌کنیم همانقدر که تمرکزشان را باید بر تصحیح سیاست های غلط خودشان بگذارند همانقدر هم انرژی بگذارند که در اظهارات و بیاناتشان عاقلانه و بالغ رفتار کرده و حرف بزنند. ما در منطقه خلیج فارس هشت کشور را داریم که در این هشت کشور عمان،‌ قطر، امارات، عراق، بحرین، کویت، ایران و عربستان هستند و اینها بتوانند هر چه زودتر در چارچوب یک سازوکار منطقه‌ای همکاری کنند بهتر است.

وی خاطرنشان کرد: عربستان و بحرین هر چه زودتر به این ترتیبات منطقه‌ای برگردند برای خودشان و بقیه بهتر است.

سخنگوی وزارت خارجه درباره این‌که چرا ایران ترور دانشمندان هسته‌ای و دیگر ترورهای مقامات خود را دادگاهی نمی‌کند؟ اظهار داشت: در حوزه قضایی دوستان در قوه قضاییه در موضوعات مختلف پروندهایی را باز کردند از جمله ترور سردار شهید سلیمانی و ... برخی شاکیان خصوصی داشتند و برخی به صورت مدعی العموم وار شده است.

خطیب‌زاده درباره فضاسازی‌های رسانه‌های غربی در وین بیان کرد: ما در همین دور در سطح خطوط کلی نماندیم و هیأت ایران دو سند را به طرف مقابل داد ولی مشخص بود با بن بست‌هایی که در دور ششم اتفاق افتاده بود و پیش نویسی که براکت‌ها و نقاط اختلافی داشت قرار نبود در این دور به جایی برسیم این نه به معنای پیروزی است نه شکست. توصیه‌ای که می‌کنم این است که سیاست خارجی را گروگان سیاست داخلی نکنند. اصلا نمی‌گویم انتقاد نکنند ولی خواهش می‌کنم اولا اجازه ندهند رسانه‌هایی که ابزار مذاکراتی برخی طرف‌های غربی هستند به داخل ایران با کپی پیست‌هایی که بعضا اتفاق می‌افتد وارد شوند. ما حریم امن آرامش مردم را خودمان باید حفظ کنیم.

وی گفت: کسی شیپور رسانه‌های معاند در داخل نشود.

سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: به همه عزیزان توصیه می‌کنم به مذاکره کنندگان خود اعتماد کرده و حامی آنها باشند و از آنها حمایت کنند.

خطیب‌زاده درباره این‌که در مذاکرات اخیر تیم ایران چه میزان به مذاکرات قبلی استناد کرد نیز بیان کرد: در گفت‌وگوها حضور نداشتم که شگفت زدگی افراد را ببینم. گزارش‌هایی را دیدم تاکید موکد طرف‌های مقابل بر اینکه خواسته ایران برای رفع تحریم‌ها باید عملی شود.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: آنچه ایران به عنوان پیش نویس خود ارائه کرده است تماما براساس متن پیش نویسی است که در شش دور قبلی انجام شده است ولی آن متن با نظرات هیأت ایران ارائه شده است و ما در خصوص بندهای پیش نویس نظرات اصلاحی خود را دادیم. پیش نویسی دادیم که گزاره‌ها و بخش‌های مختلف چگونه باید نوشته و بازنوشته شود. همان متن را مبنا قرار داده و براساس آن نظرات خود را دادیم. در بالای متن طرف‌های اروپایی دیده‌اند که یک اصلی نوشته شده این‌که ما هیچ توافقی نداریم مگر اینکه درباره همه چیز به توافق برسیم.

وی اظهار داشت: ان‌شاءالله آخر این هفته طرف‌های اروپایی با پیشنهادهای مشخص یا پاسخ‌های مشخص به پیشنهادهای مکتوب ایران وارد وین شوند و ما با یک هیأت تصمیم گیر وارد وین خواهیم شد.