تأثیر اصلاح سبک زندگی در کنترل سندروم پای‌بی‌قرار
دکتر مرضیه بیگم سیاهپوش اظهار کرد: سندروم پای بی‌قرار یک وضعیت طبی است که در آن یک احساس نیاز به حرکت دادن پاها و احساسی ناخوشایند در ساق پاها وجود دارد که معمولاً به شکل درد توصیف نمی‌شود.
وی خاطرنشان کرد: فراوانی این سندروم در جامعه ۱۰ درصد است و در سالمندان و خانم‌ها شایع‌تر است. علت این سندروم نامشخص است؛ این وضعیت گاهی به‌دنبال استرس تشدید پیدا می‌کند و خودش از عوامل ایجاد اضطراب و افسردگی و اختلالات خواب است.
این متخصص طب سنتی با بیان اینکه شدت سندرم پای بی‌قرار متغیر است، افزود: معمولاً در حالت استراحت و به‌ویژه در زمان خواب رخ می‌دهد و ممکن است در هنگام نشستن بر صندلی و زمان استراحت بعد از رانندگی نیز ظاهر شود.
وی خاطرنشان کرد: در گرفتن شرح حال، باید به سابقه خانوادگی، سابقه بیماری‌های داخلی نظیر دیابت، نارسایی کلیه و فقر آهن و سابقه مصرف داروهایی نظیر آنتی هیستامین‌ها، لیتیوم، ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای، مهارکننده‌های سروتونین، برخی از داروهای ضدتهوع، کلرپرومازین، کلوزاپین و کافئین توجه داشت.
سیاهپوش اشاره کرد: پس از گرفتن یک شرح حال کامل، باید از نظر بارداری، بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های عروقی، بیماری‌های سیستم عصبی، پارکینسون، اسپاسم شبانه ساق و آکاتزیا، دیابت، عملکرد کلیه و کم‌خونی، بیمار را ارزیابی کرد.
وی بیان کرد: اصلاح سبک زندگی در کنترل علائم سندروم پای بی‌قرار تأثیر بسزایی دارد بنابراین باید به حذف الکل، حذف سیگار، کاهش مصرف قهوه، درمان فقر آهن، مصرف گوشت‌ها، پرهیز از گیاه‌خواری توجه کرد.
این متخصص طب سنتی تصریح کرد: ورزش اثرات مثبتی بر کیفیت زندگی بیماران و تسکین پای بی‌قرار دارد بنابراین داشتن ورزش منظم در سبک زندگی، انجام برخی از تمرینات خاص و یوگا می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین مطالعاتی محدودی بر طب‌های مکملی مانند ماساژدرمانی، ماساژ پا با روغن اسطوخدوس، بازتاب درمانی، طب سوزنی، دم نوش هوفاریقون و حجامت صورت گرفته و تقریباً همگی اثربخشی خوبی داشتند.
وی مطرح کرد: در منابع طب سنتی ایرانی، ورزش مهم‌ترین اصل حفظ سلامتی در بالغین است و برای دریافت بیشترین فایده از ورزش، بایستی نکاتی رعایت شود برای مثال، استحمام و ماساژ پاها با روغن گل سرخ بعد از ورزش، از ایجاد خستگی عضلانی جلوگیری می‌کند و باعث تقویت عضلات می‌شود.
سیاهپوش تصریح کرد: داشتن تعادل و تنوع در خوراکی‌های مصرفی و رعایت قوانین خوردن و نوشیدن اصل دوم حفظ سلامتی در بالغین است. داشتن خواب شبانه کافی و مناسب، از نکات بسیار ارزشمند در حفظ و ارتقاء سلامتی است لذا هرگونه اختلال خواب باید بررسی و اصلاح شود.
وی گفت: کنترل استرس امر مهم دیگری در حفظ سلامتی است. زیرا آنچه در نفس آدمی است، بسیار سریع در جسم اثر می‌کند. گیاهانی مانند بادرنجبویه و اسطوخدوس علاوه بر آرامش‌بخشی قادر به اصلاح اختلالات خواب نیز هستند.
این متخصص طب سنتی یادآور شد: من به تبیینی در راستای معادل‌سازی این بیماری با مطالب مندرج در منابع طب سنتی ایرانی دست نیافتم. آیا سندروم پای بی‌قرار می‌تواند معادل یک نوع«اعیا» باشد؟ آیا سندروم پای بی‌قرار می‌تواند معادل «ضعف رِجل و بطوء مشی» باشد؟ اینکه در فضای مجازی گفته می‌شود فلان روغن یا فلان دمنوش یا زالو و.... درمان قطعی این بیماری است، مبتنی بر تجارب شخصی است و از منابع اصیل طب سنتی استخراج نشده و پژوهشی بر احتمال درستی و نادرستی آن‌ها صورت نگرفته است.
وی اضافه کرد: گاهی برخی از پژوهشگران بدون دانستن مبانی طب سنتی و تبیین بیماری‌ها، بر یکی از روش‌های درمانی طب سنتی مثل استفاده از زالو، حجامت و... مطالعه ای طراحی می‌کنند. این کار نیز اقدامی پسندیده است؛ به هرصورت تنها پس از انجام پژوهش‌های جامع است که می‌توان گفت این درمان‌ها واقعاً در سندروم پای بی‌قرار مؤثر هستند یا نه.
سیاهپوش تأکید کرد: به نظرم می‌رسد که آموزه‌های طب سنتی در ارتباط با اصلاح سبک زندگی، در کنترل علائم این بیماری راهگشا است؛ پژوهش‌های آینده در ارائه راهکار درمانی برمبنای طب سنتی ایرانی، امیدآفرین خواهند بود.
