خون دماغ؛ علت، درمان و جلوگیری از آن

خون دماغ یا خونریزی در بینی (Nosebleed) یک امر شایع بوده که به ندرت نشان دهنده یک مشکل جدی است. با مشخص شدن علت خون دماغ به شکل بهتری می‌توان در درمان و جلوگیری از ایجاد خون دماغ عمل نمود. در صورت داشتن خون دماغ به شکل مکرر باید از متخصص گوش و حلق و بینی برای درمان کمک بگیرید (تخصص گوش، حلق و بینی یک از رشته‌های پر کاربرد پزشکی است. بهترین پزشکان متخصص گوش، حلق و بینی به تشخیص، درمان، جراحی و پیشگیری از اختلالات گوش، گلو (حلق)، بینی، سر و گردن می‌پردازند. همچنین با عنوان متخصصین ENT نیز شناخته می‌شوند.)

علت خون دماغ شدن

هر زمان که مویرگ‌های خونی در داخل بینی پاره شود، خونریزی در بینی ایجاد می‌گردد که به آن خون دماغ می‌گویند.

معمولاً خونریزی بینی (Nosebleed) در دو دسته قرار می‌گیرد که با توجه به نوع محل خونریزی دسته بندی می‌گردد.

• خون دماغ قدامی: خونریزی در قسمت پایین بینی شروع شده و رگ‌های کوچک و مویرگ‌های این ناحیه شکننده می‌شوند و شایع‌ترین نوع خونریزی‌ها بوده و معمولاً جدی نیست و امکان درمان آن در منزل هم وجود دارد.

• خون دماغ خلفی: این خونریزی در قسمت عمیق و داخلی بینی اتفاق افتاده و رگ‌های بزرگ در پشت بینی که نزدیک گلو هستند را درگیر می‌کند. این نوع خونریزی جدی بوده و نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد، به خصوص در زمانی که بزرگسالان دچار این خونریزی می‌شوند.

علت خون دماغ شدن بسیار زیاد است، در اینجا به برخی از علل خون دماغ می‌پردازیم و عوامل مختلف آن را بررسی میکنیم:

• تروما: شکستگی در استخوان بینی و پایه جمجمه می‌تواند موجب خونریزی در بینی گردد اگر در حین وارد آمدن ضربه به سر دچار خون دماغ شدید باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

• خشکی هوا: یکی از علت‌های بسیار شایع خون دماغ، خشکی هوا است که موجب می‌شود بافت داخلی بینی تحریک شده و فضای درونی بینی احساس خارش داشته باشد.

• اختلالات لخته شدن خون: برخی از اختلالات مادرزادی مانند هموفیلی می‌توانند موجب لخته شدن در خون شوند که این فرآیند سبب خونریزی از بینی می‌گردد.

• دارو‌ها: استفاده از برخی دارو‌ها که به عنوان رقیق کننده و ضد انعقاد هستند، موجب خونریزی در بینی شده و توقف آن‌ها نیز دشوار است.

• مکمل‌های غذایی: استفاده از برخی مواد غذایی طبیعی مانند زنجبیل، بابونه، سیر، جنسینگ و حتی ویتامین e موجب می‌شود تا خون رقیق شده در نتیجه خون دماغ به وجود می‌آید.

• ناهنجاری‌ها: برخی از مشکلات و نواقص مادرزادی خونریزی‌های مکرر بینی را به وجود می‌آورند.

• تومور‌ها: تومور‌های خوش خیم و بدخیم بینی منجر به خون دماغ شده و در افراد مسن سیگاری بیشتر اتفاق می‌افتد.

درمان خون دماغ و راه‌های آن

خون دماغ ممکن است که در هر سنی اتفاق بیفتد؛ اما میزان خونریزی به عوامل مختلفی مانند ترس و وحشت فرد، استرس و اضطراب یا علل به وجود آمدن خونریزی ارتباط پیدا می‌کند.

روش‌های درمان خون دماغ در دو دسته قرار می‌گیرند که برخی از آن‌ها شامل روش‌های خانگی بوده و برخی شامل مراجعه به پزشک است.

درمان‌های خانگی:

• کمپرس سرد: کمپرس سرد یک روش مناسب برای جلوگیری از خونریزی بینی بوده؛ زیرا سرما باعث منقبض شدن رگ‌ها شده و جریان خون را زودتر کاهش می‌دهد.

• گرفتن بینی: گرفتن بینی یکی از راه‌های مناسب برای توقف خونریزی است و با صاف نشستن و خم کردن سر کمی به جلو می‌توانید قسمت نرم بینی را فشار دهید.

• سرکه سیب: سرکه سیب تأثیر زیادی در توقف خونریزی بینی دارد و با بستن دیواره‌های رگ پاره شده کمک می‌کند تا خونریزی سریع‌تر متوقف گردد.

• فلفل قرمز: یک روش مؤثر برای جلوگیری از خونریزی بینی بوده، چرا که فلفل به عنوان محرک سلولی عمل کرده و فشار جریان خون را تنظیم می‌کند و انعقاد سریع‌تر خون را به وجود می‌آورد.

• آب نمک: آب نمک موجب مرطوب شدن غشای داخلی بینی می‌شود و با استفاده از چند قطره از این محلول می‌توانید به درمان خونریزی بینی کمک کنید.

• گزنه: عصاره به دست آمده از برگ‌های گزنه یک عامل بسیار مفید برای جلوگیری از خونریزی بینی است، که می‌توانید روزانه یک تا دو فنجان چای گزنه بنوشید.

روش‌های جلوگیری از خونریزی توسط پزشک

• گذاشتن تامپون درون بینی یکی از روش‌های رایج است که در جلوگیری از افزایش خونریزی مؤثر می‌باشد.

• روش کوتر الکتریکی که برای خونریزی‌های شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد، که این روش در بین مردم به سوزاندن رگ معروف است که با استفاده از هویه یک زخم ایجاد می‌شود که بعد از ۱۰ روز زخم بهبود یافته و خونریزی کاملا قطع می‌گردد.

• استفاده از تامپون خلفی برای زمانی است که خونریزی در قسمت عقبی و نزدیک حلق رخ می‌دهد.

بیماری‌هایی که می‌تواند باعث خون دماغ شود

گاهی اوقات خونریزی بینی به دلیل مشکلات سیستمیک در بدن رخ می‌دهد که نیاز به رفع مشکل و معاینه توسط پزشک است.

بیماری‌هایی که ممکن است موجب بروز خونریزی در بینی شوند با توجه به سن و جنسیت، محل زندگی و شرایط آب و هوایی تأثیرات متفاوتی دارند و در نهایت لازم است که با پیگیری اصلی رفع گردد.

در اینجا به بررسی برخی از بیماری‌هایی که می‌توانند باعث خون دماغ شوند می‌پردازیم:

فشار خون بالا

نارسائی مزمن در قلب و فشار خون بالا احتمال ایجاد خون دماغ شدن را افزایش می‌دهد، با این که فشار خون یک علت شایع در خونریزی بینی است، اما هنوز علت آن مشخص نمی‌باشد.

• تومور‌ها: وجود تومور‌ها در حفره بینی چه از نوع خوش خیم و چه از نوع بدخیم و سرطانی سبب ایجاد خونریزی می‌شوند.

• سخت شدن رگ‌ها: در صورتی که افراد دارای چربی خون بالا باشند، تجمع و رسوب چربی‌ها موجب سفت شدن سرخرگ‌ها شده که دیواره آن‌ها سخت و شکننده می‌گردند، در چنین شرایطی خونریزی در بینی بیشتر به وجود می‌آید.

• کمبود کلسیم: کمبود کلسیم در بدن با افزایش خونریزی در بینی علائم خود را نشان می‌دهد.

• بیماری‌های کبدی: افرادی که دچار بیماری‌های کبدی هستند این بیماری موجب می‌شود تا خون در بدن آن‌ها به راحتی منعقد نگردد، به این سبب مشکل خون دماغ پیدا می‌کنند.

سرماخوردگی یا آنفولانزا

ویروس سرماخوردگی و آنفولانزا موجب شده تا فرد به طور مکرر فین فین کند، فین فین کردن شدید موجب پاره شدن رگ‌های بینی شده و خون دماغ ایجاد می‌شود. لخته شدن خون و تکرار این پروسه خون دماغ چندین بار در طول دوره سرماخوردگی ایجاد می‌گردد.

علت خون دماغ شدن ناگهانی

خون دماغ شدن ناگهانی معمولاً جزء مشکلات جدی قرار نمی‌گیرد و افراد با قرار گرفتن در معرض هوای خشک به دلیل خشک شدن مجرای داخلی بینی دچار خونریزی ناگهانی می‌شوند.

علت خون دماغ شدن ناگهانی را می‌توان به ایجاد سرماخوردگی، آلرژی یا عفونت در دستگاه‌های تنفسی فوقانی نیز ارتباط داد. زیرا این مشکلات هم موجب خشک شدن مخاط درون بینی شده و رگ‌های شکننده زودتر دچار خونریزی می‌شوند.

در صورتی که دچار سرما خوردگی هستید می‌توانید از دارو‌های آنتی هیستامین و ضد احتقان استفاده کنید، تا احتمال خونریزی را کمتر نمایید.

علت خون دماغ شدن در خواب

ممکن است برخی از افراد در شب و در هنگام خواب دچار خونریزی بینی شوند، این امر علل شایع دارد که با شناخت آن‌ها می‌توانید تا حد زیادی از ایجاد خونریزی جلوگیری کنید.

در اغلب مواقع به علت ایجاد خونریزی در شب و هنگام خواب همان عللی است که در زمان بیدار بودن موجب خونریزی می‌شوند.

در بررسی‌های دقیق‌تر علت خشکی محیط خانه و کاهش رطوبت هوا، سرماخوردگی، وجود آلرژی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، مصرف زیاد الکل‌ها و همچنین استفاده از برخی دارو‌ها موجب شده، تا شب هنگام در زمان خواب دچار خونریزی گردید.

یکی دیگر از دلایل مهم خونریزی در خواب می‌تواند خوابیدن به پهلو باشد که با فشار بر روی حفره‌های بینی دچار خون دماغ می‌شوید.

پس علت خون دماغ شدن در خواب نیز به مانند دلایل ایجاد خون دماغ در طول روز است و نگرانی زیادی ایجاد نمی‌کند.

علت خون دماغ شدن صبحگاهی

خون دماغ شدن صبحگاهی برای بسیاری از افراد به وجود می‌آید که مشکلاتی را به دنبال دارد و اغلب افراد ترجیح می‌دهند تا این مشکل را رفع و درمان کنند.

علت خون دماغ شدن صبحگاهی را می‌توان به داشتن آلرژی ارتباط داد که جزء اصلی‌ترین دلایل خونریزی بینی در صبحگاه است. در چنین شرایطی بین دو جداره خارش ایجاد شده و به دلیل شکننده بودن رگ‌های خونی پس از خاراندن دچار خون دماغ می‌گردید.

گاهی اوقات آلرژی‌ها موجب گرفتگی بینی می‌شوند که این گرفتگی‌ها را باید به طور مکرر رفع نمود. فشار وارد شدن به رگ‌ها در حین رفع گرفتگی‌ها نیز از علل شایع خون دماغ در صبحگاه است.

آیا خون دماغ شدن خطرناک است؟

بدن انسان بسیار هوشمند بوده و زمانی که در معرض خطر یا مشکل قرار بگیرد، سعی می‌کند از روش‌های مختلف به فرد هشدار دهد تا در صدد رفع آن برآید.

خون دماغ شدن یکی از علامت‌هایی است که به فرد هشدار می‌دهد، در بخشی از بدن مشکلاتی وجود دارد و باید مشکل به طور کامل رفع گردد.

در اغلب مواقع ایجاد خونریزی در بینی خطرناک نبوده و لازم نیست که نگران آن باشید. گاهی اوقات که خون دماغ شدن به طور مکرر اتفاق می‌افتد، به عنوان یک علامت هشدار دهنده نیاز است که به پزشک مراجعه کرده و مشورت بگیرید.

در صورتی که خونریزی‌های بینی شدید باشد و از قسمت عمقی بینی رخ دهد، تا حدی که پس از ۲۰ دقیقه فشار دادن خونریزی آن قطع نشود، لازم است با اورژانس تماس گرفته و تحت درمان قرار بگیرید.

گاهی اوقات خون دماغ شدن‌های مکرر نقص زمینه ا‌ی در فشار خون یا اختلالات لخته شدن خون را هشدار می‌دهد که با مشورت کردن به موقع با پزشک می‌توانید از بروز بیماری‌های مختلف و خطرناک جلوگیری کنید.

خون دماغ شدن نشانه چیست؟

در اغلب مواقع خون دماغ شدن علت خاصی ندارد و تنها به دلایل محیطی به وجود می‌آید، به همین سبب نیاز نیست که افراد نگران شده و به دنبال راه‌های درمانی باشند.

گاهی مواقع خون دماغ بدون هیچ دلیل مشخصی یا وارد شدن ضربه با شدت به وجود می‌آید، در چنین شرایطی نیاز است تا نشانه‌های این خونریزی مشخص گردد.

خون دماغ شدن ممکن است نشانه برخی از مشکلات و بیماری‌ها باشد که پیدا کردن آن‌ها کمک زیادی در حفظ سلامتی و درمان به موقع مشکل دارد.

برخی از نشانه‌های خون دماغ شدن عبارتند از:

• نشانه سردرد‌های شدید: زمانی که انحراف تیغه بینی وجود داشته باشد، تنفس فرد سخت‌تر شده و در نتیجه به طور مرتب دچار سردرد می‌گردد، سردرد‌های شدید سبب بروز خونریزی بینی می‌شود.

• نشانه سکته: یکی از دلایلی که سکته به وجود می‌آید، فشارخون بالا است، هر زمان که فشار خون بالا باشد به دلیل فشار بیش از حد به رگ‌ها در ناحیه بینی دچار خونریزی می‌شوند. نادیده گرفتن این خونریزی‌ها و بررسی عوامل آن‌ها می‌تواند از ایجاد سکته و عوارض بعد از آن جلوگیری کند.

• نشانه سرطان: گاهی اوقات خونریزی‌های بینی به دلیل وجود سرطان‌های مختلف به خصوص در ناحیه بینی به وجود می‌آیند. همچنین در صورت وجود سرطان و استفاده از دارو‌های شیمی درمانی نیز خونریزی‌های شدید در بینی رخ می‌دهد.

• نشانه پلیپ بینی: پولیپ بینی یک التهاب در دیواره‌های بینی است که موجب مسدود شدن مجرای تنفسی می‌شود و به دلیل گرفتگی مداوم، تنفس را سخت می‌کند. در چنین شرایطی خونریزی‌های مکرر در بینی رخ می‌دهد که می‌تواند از علائم اصلی پلیپ باشد.

برای درمان خون دماغ به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

گاهی اوقات ممکن است دچار خون دماغ شوید و با روش‌های خانگی نتوانید آن را قطع کنید، در چنین شرایطی نیاز است که به پزشک مراجعه نمایید. اما برای درمان خون دماغ به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

این سوال برای افرادی که به طور مکرر دچار خونریزی بینی (Nosebleeds) می‌شوند، به وجود می‌آید که دچار سردرگمی شده اند که کدام پزشک را برای حل مشکل خود انتخاب نمایند.

اگر به دنبال رفع خون دماغ توسط بهترین پزشک گوش و حلق و بینی در ایران هستید بهترین پزشکی که در این زمینه می‌تواند به افراد تا حد زیادی کمک کند، متخصص گوش و حلق و بینی است. زیرا این پزشکان به شکل تخصصی با تمامی بخش‌های بینی آشنایی داشته و نحوه عملکرد هر کدام را به خوبی می‌داند. با بررسی نوع خونریزی، شدت خونریزی و سایر علائم دیگر پزشک تاحد زیادی می‌تواند تشخیص دهد که علت خونریزی چیست و چگونه می‌توان آن را قطع کرد.

اگر برای رفع خون دماغ شدن به دنبال بهترین دکتر گوش و حلق و بینی هستید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو (www.doctoreto.com) علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.