یک کنسرسیوم بین المللی از دانشمندان برجسته متخصص میگرن، در یک مطالعه دقیق و برجسته بیش از ۱۲۰ منطقه از ژنوم را شناسایی کردند که با خطر ابتلا به عارضه میگرن مرتبط هستند.
این مطالعه پیشگامانه به محققان کمک میکند تا اساس بیولوژیکی میگرن و انواع فرعی آن را بهتر درک کنند و میتواند جستجو برای درمان جدید این بیماری را که بیش از یک میلیارد نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد، سرعت بخشد.
در بزرگترین مطالعه ژنومی میگرن که تاکنون انجام شده، محققان موفق شدند تعداد عوامل خطر ژنتیکی شناخته شده برای میگرن را بیش از سه برابر برسانند. در میان ۱۲۳ منطقه ژنتیکی شناسایی شده، دو منطقه وجود دارد که حاوی ژنهای هدف داروهای خاص میگرن است که اخیراً ساخته شده است. این مطالعه شامل گروههای تحقیقاتی پیشرو در زمینه میگرن در اروپا، استرالیا و ایالات متحده بود که با همدیگر دادههای ژنتیکی بیش از ۸۷۳۰۰۰ شرکت کننده در مطالعه را جمع آوری کردند که ۱۰۲۰۰۰ نفر از آنها مبتلا به میگرن بودند. یافتههای جدید که در ۳ فوریه ۲۰۲۲ در ژورنال Nature Genetics منتشر شد، همچنین ساختار ژنتیکی زیرگروههای میگرن را بیش از آنچه قبلا شناخته شده بود، نشان داد.
مکانیسمهای عصبی عروقی زمینه ساز پاتوفیزیولوژی میگرن هستند
میگرن یک اختلال مغزی بسیار شایع با بیش از یک میلیارد بیمار در سراسر جهان است. علت دقیق میگرن ناشناخته است، اما اعتقاد بر این است که این یک اختلال عصبی عروقی با مکانیسمهای بیماری در مغز و رگهای خونی سر است. تحقیقات قبلی نشان داده است که عوامل ژنتیکی به طور قابل توجهی در خطر میگرن نقش دارند. با این حال، مدتهاست بحث شده است که آیا دو نوع اصلی میگرن - میگرن با اورا و میگرن بدون اورا - زمینه ژنتیکی مشابهی دارند یا خیر.
برای به دست آوردن بینش بیشتر در مورد ژنهای خطرزا، محققان کنسرسیوم بین المللی ژنتیک سردرد مجموعه دادههای ژنتیکی بزرگی را برای انجام یک مطالعه مرتبط با ژنوم گسترده (GWAS) جمع آوری کردند و به دنبال انواع ژنتیکی بودند که در افراد مبتلا به میگرن به طور کلی یا یکی از دو نوع اصلی میگرن شایعتر بود. نتایج نشان داد که زیرگروههای میگرن هم دارای عوامل خطر مشترک و هم عوامل خطری هستند که مختص یک زیرگروه به نظر میرسند. این تجزیه و تحلیلها سه نوع خطر را که مخصوص میگرن با اورا و دو نوع خاص برای میگرن بدون اورا به نظر میرسد، برجسته کردند.
نویسنده اول این مطالعه، هایدی هاوتاکانگاس از موسسه پزشکی مولکولی دانشگاه هلسینکی فنلاند در این خصوص گفت: «علاوه بر دخالت دهها منطقه جدید از ژنوم در این عارضه، مطالعه ما اولین فرصت معنادار را برای ارزیابی اجزای ژنتیکی مشترک و متمایز در دو زیرگروه اصلی میگرن فراهم میکند». علاوه بر این، نتایج تحقیق این مفهوم را تایید کرد که میگرن توسط عوامل ژنتیکی عصبی و عروقی ایجاد میشود و این دیدگاه را تقویت میکند که میگرن واقعاً یک اختلال عصبی عروقی است.
پتانسیل ایجاد درمانهای جدید برای میگرن
از آنجایی که میگرن در سطح جهان دومین عامل بزرگ ناتوانی در سالهای متمادی زندگی است، به وضوح نیاز زیاد به درمانهای جدید را ایجاب میکند. یک یافته به خصوص جالب، حاوی ژنهایی بود که اهدافی را برای درمانهای خاص میگرن که اخیراً توسعه یافته اند، رمزگذاری میکنند. یکی از مناطق تازه شناسایی شده حاوی ژنهایی (CALCA/CALCB) است که پپتید مرتبط با ژن کلسیتونین را رمزگذاری میکند. مولکولی که در حملات میگرنی دخیل است و توسط داروهای مهارکننده اخیراً معرفی شده میگرن CGRP مسدود شده است. منطقه خطر دیگر، ژن HTR1F را پوشش میدهد که گیرنده سروتونین 1F را رمزگذاری میکند، همچنین هدفی برای داروهای جدید ویژه میگرن است.
دکتر متی پیرینن از موسسه پزشکی مولکولی دانشگاه هلسینکی فنلاند که این مطالعه را رهبری کرد، اظهار داشت: «این دو ارتباط جدید در نزدیکی ژنهایی که قبلاً توسط داروهای موثر میگرن مورد هدف قرار گرفتهاند، نشان میدهند که ممکن است داروی بالقوه دیگری وجود داشته باشد. اهداف در مناطق ژنومی جدید، منطق روشنی برای مطالعات ژنتیکی آینده با حجم نمونه حتی بزرگتر ارائه میدهد.» این بدان معناست که شناسایی مناطق ژنومی جدید خطرزا برای میگرن میتواند مورد هدف داروهای جدیدی قرار گیرد و بدین ترتیب درمانها به مراتب دقیقتر و هدفمندتری ایجاد شود.