دلایل کاهش ازدواج و فرزندآوری بررسی شد
غلامعلی افروز در نشست تخصصی مبانی معرفت‌شناختی و ضرورت‌های اجتماعی فرزندآوری و فرزندپروری که به همت اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی برگزار شد، گفت: مطابق آمار جهانی هم اکنون 22 درصد جمعیت کشور سالمند هستند که این آمار تا 30 سال دیگر با اضافه شدن حدود 40 درصد دیگر جمعیت کشور رشد خواهد کرد.
افروز: سن حقیقی انسان برآیند سه فاکتور سن روانی، سن شناسنامه‌ای و سن زیستی است
به گزارش دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، وی گفت: هر کس عمدا ازدواج نکند در میانسالی و کهنسالی با مشکلات عاطفی و روانی روبرو می‌شود. بشر هرگز نمی‌تواند تعیین جنسیت کند. زوجیت در حیوانات و جمادات غریزی است اما در انسانها ارادی است. در ایران هزینه نگهداری، غذا، درمان و آرایش سگها چند برابر بچه‌های انسان تا قبل از سن دبستان است. سگ خوب است اما نه برای خوابیدن در کنار زنان و مردان در رختخواب.
رییس اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تصریح کرد: سن حقیقی انسان برآیند سه فاکتور سن روانی، سن شناسنامه‌ای و سن زیستی است. سن زیستی از سن شناسنامه‌ای مهمتر است. تفاوت سنی زن و شوهر اهمیتی در فرزندآوری ندارد. بهترین زمان انعقاد نطفه انسانی همگام با جوانه‌های طبیعی و فصل بهار است.
نوابی‌نژاد: نابسامانی‌های عاطفی مادر بیش از پریشانی‌های پدر موجب اختلال در جنین می‌شود
در ادامه شکوه نوابی‌نژاد با موضوع مبانی عاطفی و اخلاقی فرزندآوری و فرزندپروری، گفت: مادر از هر فرد دیگری در خانواده به نوزاد و کودک نزدیکتر است. نابسامانی‌های عاطفی مادر بیش از پریشانی‌های پدر موجب اختلال در جنین و نوزاد می‌شود. پدر مدیریت کلان خانواده را بر عهده دارد اما مادر مدیریت داخل خانه و پرورش و تربیت فرزندان را بر عهده دارد. روابط مناسب پدر و مادر موجب افزایش توانایی‌های سازگاری کودکان با یکدیگر و هم‌سالان‌شان می‌شود.
وی گفت: پیوند عاطفی مادر و کودک در قالب نظریه دلبستگی تحلیل و تبیین می‌شود. این مسئله تاثیر بسزایی در ثبات روان کودکان دارد. پیوند عاطفی یا دلبستگی در کودکی بین مادر و کودک یا پرستار و کودک بر رشد اجتماعی و جسمی و روانی کودک تاثیر مستقیم دارد. دلبستگی زمانی ایجاد می‌شود که مادر به کودک از طریق نواز، پیوند چشمی و از طریق نگاه به چهره و صحبت با کودک توجه می‌کند.
نوابی‌نژاد خاطرنشان کرد: کودک از 8 ماهگی نسبت به جدایی مادر واکنش نشان می‌دهد. کودک امنیت از دست رفته دوران جنینی را با رفتن به آغوش مادر باز می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهد که نظریه دلبستگی یکی از مهمترین حیطه‌های روانشناسی و عاطفی کودکان است.
رضا خجسته‌مهر خطاب به نوابی‌نژاد پرسید موانع متعدد داخل خانواده و خارج خانواده وجود دارد که اجازه نمی‌دهد خانم‌ها که بعضا مادر هم هستند، به پیشرفتهای اجتماعی و اقتصادی برسند. چطور می‌توان این موانع را رفع کرد؟
نوابی‌نژاد در پاسخ گفت: نقش‌های چندگانه زنان از ابتدای انقلاب و به برکت انقلاب اسلامی چشم‌گیر بوده است. زنان فرهیخته‌ای داریم که می‌توانند علاوه بر مدیریت عاطفی خانواده به اداره امور اجتماعی و پیشرفتهای اجتماعی و اقتصادی برسند و البته به همکاری و همراهی مردان و دولتمردان کشور به این جایگاهها برسند. مرخصی‌های زایمان نمونه‌ای از این همراهی‌هاست که باید گسترش پیدا کند.
کاظمی‌پور: ازدواج در ایران ناشی از تغییرات ارزشی و نگرشی افراد کم شده است
در ادامه این نشست شهلا کاظمی‌پور با موضوع مبانی جمعیت شناختی فرزندآوری و فرزندپرور، گفت: طی سه دهه اخیر نرخ باروری کل از حالت طبیعی به حالت کنترل شده تغییر یافته است. در سال 1399 به ازای هر مادر 1.6 فرزند بود اما حد جانشینی 2.1 فرزند است. از سال 1385 رشد جمعیت افت داشته است. تغییر ارزشها و نگرشهای جوانان پیرامون تشکیل خانواده یکی از دلایل این افت است. برای حل مشکل باید علل کاهش رشد جمعیت باید بررسی شود تا برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌ها نتیجه‌بخش باشد.
عضو اندیشکده امور اجتماعی، جمعیت و نیروی انسانی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت افزود: فردگرایی یکی از دلایل تغییر ارزشها و نگرشهای جوانان و پرهیز از تشکیل خانواده است.
وی تصریح کرد: مطابق تحقیقی که نسبت به تغییرات میزان فردگرایی و تغییر ارزشها و نگرشهای خانواده که توسط جهاد دانشگاهی و وزارت فرهنگ و ارشاد انجام شد را بررسی کردم. سن فرزنداوری در سال 1365، 25 سالگی بود اما اکنون این عدد به 29 سال افزایش یافته است.
کاظمی‌پور خاطرنشان کرد: با توجه به این یافته‌ها می‌توان گفت که تحولات ازدواج و فرزند اوری در ایران به میزان زیادی ناشی از تغییرات ارزشی و نگرشی افراد است بنابراین صرفا تاکید بر تاثیر شاخصهای اقتصادی و اجتماعی بر تغییرات ازدواج و فرزنداوری و برنامه ریزی و سیاستگذاری ناقص است.
متقی‌فر: برای اصلاح وضعیت رشد جمعیت کشور نیازمند مهندسی مجدد جمعیتی هستیم.
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی متقی‌فر گفت: افزایش جمعیت ایران تا قبل از سال 1385 رقم خورد. از 1385 تا 1394 روند رشد جمعیت شروع شد و در پنج سال اخیر بر شتاب روند کاهش جمعیت افزوده شد. این مسئله پیامدهای بسیار جدی برای کشور به دنبال داشته است. تحقیقی بر 100 پژوهش دیگر انجام دادیم. عوامل فرزنداوری را در این تحقیق رصد کردیم. 13 عامل فیزیکی برای بی‌رغبتی بانوان به فرزنداوری استخراج کردیم که این بی‌رغبتی به دلایل روانی شدت بیشتری دارد.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش و جوانان تصریح کرد: هشت دلیل اقتصادی مانع از فرزنداوری است. اقتصاد خانوار ریشه در سبک زندگی خانواده دارد. در استانهای کمتر برخوردار آمار ازدواج و فرزندآوری بالاست اما در استانهای برخوردار آمار آزدواج و فرزندآوری کمتری دارند.
متقی‌فر تاکید کرد: برای اصلاح وضعیت رشد جمعیت کشور نیازمند مهندسی مجدد جمعیتی هستیم.
آیت‌الله حکیم: سبک زندگی از طریق سه عنصر کلیدی اعتقاد و روان و رفتار سالم قابل اصلاح است
در ادامه این نشست آیت‌الله سید منذر حکیم با موضوع مبانی دینی فرزندآوری و فرزندپروری، گفت: خداوند متعال در مدیریتی که برای جهان بشریت در نظر گرفته است فرزندآوری را از کانال خانواده هدفگذاری کرده است. این سخت‌افزار نیازمند نرم‌افزار یا مباحث فرهنگی دارد. آیات فراوانی در این باره وجود دارد.
عضو اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی گفت: سبک زندگی نماد مباحث فرهنگی فرزندآوری و فرزندپروری است. اشکال کار به چند عامل مهم بر می‌گردد. قرآن کریم اعتقاد و بینش سالم را از طریق خداشناسی و خداباوری به روش قرآنی خمیرمایه اصلی می‌داند و در بعد عاطفی و روانی روی قلب سلیم تاکید می‌کند و سلامت رفتاری و کرداری در قالب بعد تقوا مطرح می‌کند.
وی ادامه داد: باید روی سه عنصر کلیدی اعتقاد و روان و رفتار سالم که سبک زندگی را می‌سازد کار کنیم تا تحول فرهنگی اتفاق بیفتد و بر سیاهچاله جمعیتی فائق بیاییم. اندیشکده خانواده مرکز الگو باید آسیب‌شناسی کند و جلوی فجایع بیشتر در این زمینه‌ها گرفته شود.
پناهی: بین هنجارهای اجتماعی و منابع موجود باید هماهنگی وجود داشته باشد
در ادامه این نشست محمدحسین پناهی با موضوع مبانی فرهنگی و اجتماعی فرزندآوری و فرزندپروری، گفت: تحقق ارزشهای اجتماعی نیازمند تنظیم قواعدی تحت عنوان هنجارها و نهادهای اجتماعی شناخته و عملیاتی می‌شوند. از سوی دیگر برای اینکه به اهدافمان برسیم نیازمند منابع طبیعی و اجتماعی هستیم. بین هنجارهای اجتماعی و منابع موجود باید هماهنگی وجود داشته باشد به عبارت دیگر برای اینکه انسانها با استفاده از منابع موجود نیازهایشان را تامین کنند نیازمند هنجارها و قواعدی هستند که مورد قبل اکثریت جامعه است.
وی افزود: منابع و هنجارها و نیازها باید در هماهنگی با یکدیگر باشند. تاکید تک بعدی بر هر یک از عوامل موثر در فرزندآوری و فرزندپروری مانع از رفع نیازهای انسانی است.
