آیا پرونده ۲۶ سهمیه کنکور، امسال بسته خواهد شد؟
وجود انواع سهمیه‌های ورود به دانشگاه‌ها به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز عرصه رقابت ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تبدیل شده است. اگر چه این موضوع مسبوق به سابقه است و همواره انتقادات زیادی از سوی داوطلبان ورود به دانشگاه ها به این سهمیه ها وارد شده و عده بسیاری در جامعه اعمال سهمیه در پذیرش دانشجو را نوعی بی عدالتی آموزشی تلقی می کنند و معتقد هستند که اعمال سهمیه برای پذیرش داوطلبان کنکور سراسری هم برای کسانی که از این سهمیه‌ها استفاده می‌کنند و هم برای داوطلبان آزاد می تواند تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد.
انتقادات به اعمال سهمیه‌های متعدد در آزمون‌های سراسری تا جایی پیش رفت که سال ۹۸ مسئولان مجددا مصمم به اصلاح این قانون شدند؛ به طوری که اتفاق نظر در اصلاح سهمیه ورود به دانشگاه‌ها بعد از تبدیل شدن آن به عنوان مطالبه جدی جامعه، موجب شد مسئولان آموزش عالی کشور با مشورت گرفتن از روسای دانشگاه‌ها و لحاظ کردن دیدگاه‌های مختلف، لایحه "ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی" را بعد از امضای رئیس سازمان سنجش آموزش کشور و وزرای علوم و بهداشت به منظور تصویب تقدیم دولت کنند.
بر اساس مفاد این لایحه، سهمیه‌های مندرج در قانون خدمات‌رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعدی آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، سهمیه مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، حافظان قرآن، دانشجوی نمونه کشوری، بهیار و...لغو خواهد شد.
در لایحه فوق شورای سنجش و پذیرش دانشجو در آزمون سراسری و تحصیلات تکمیلی به عنوان مراجع سیاست‌گذار در حوزه سنجش و پذیرش دانشجو در آموزش عالی معرفی شده است. همچنین مقاطع تحصیلی شامل تمامی دوره‌های کاردانی (پیوسته و ناپیوسته)، کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته)، کارشناسی ارشد (پیوسته یا ناپیوسته)، دکترای حرفه‌ای، عمومی و تخصصی و دستیاری گروه علوم پزشکی و دامپزشکی عنوان شده است.
طبق این لایحه، آزمون سراسری آزمونی است که توسط سازمان سنجش آموزش کشور برای سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی از مقطع دیپلم و به صورت کشوری برگزاری می‌شود یا مطابق آزمون سنجش و پذیرش دانشجو به صورت صرفا با سوابق تحصیلی پذیرش می‌کند. همچنین کلیه دانشگاه‌ها، موسسه‌ها، دانشکده‌ها، موسسات آموزش عالی دولتی و غیردولتی از جمله دانشگاه آزاد و همچنین موسسات پژوهشی وابسته به سایر دستگاه‌ها که دارای مجوز از وزارتین علوم و بهداشت و یا شورای عالی انقلاب فرهنگی برای پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلی است، ذکر شده است.
اما علی رغم گذشت دو سال از تصویب این لایحه، هنوز مسئولان تصمیم گیر یعنی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی نتوانستند به یک تصمیم قاطع و مشخص در زمینه اصلاح سهمیه های مهم برسند.
در نهایت قول ساماندهی سهمیه های ورود به دانشگاه از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال جدید داده شد و در این رابطه دکتر منصور کبگانیان اسفند ماه گذشته در حاشیه یک‌صد و پنجاه و نهمین جلسه شورای ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور با تاکید بر اینکه این جلسه درباره سهمیه‌های پذیرش آزمون سراسری بود، گفت: در ماده ۷ مصوبه سیاست‌ها و ضوابط سنجش و پذیرش، به ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور تکلیف شد که طی مدت ۶ ماه سیاست‌ها و سهمیه‌های کنکور را بررسی و کامل کند.
وی با بیان اینکه تمام مسئولان مرتبط با بحث سهمیه‌های کنکور حضور داشتند، گفت: موضوع امروز معطوف به ساماندهی سهمیه‌های کنکور بود، نکته‌ای که به عنوان مقدمه همه تاکید داشتند این بود که طی سالیان دراز ما مصوبات متعددی برای سهمیه‌های مختلف در کنکور به اقتضا و اضطرار داشتیم، کمبود فضای دانشگاه‌ها، اقتضائاتی را ایجاد می کرد و لازم بود بعد از گذشت سالیان دراز جمع بندی و ساماندهی شود.
دکتر کبگانیان با تاکید بر اینکه سهمیه‌های کنکور ساماندهی می‌شوند، نه حذف، خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۲۶ سهمیه فعال در کنکور داریم که اکثرا مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی یا مجلس شورای اسلامی هستند، بعضا تعدادی از این سهمیه‌ها با هم متناقض هستند یا بعضا از حیز انتفاع خارج شده و باید بازنگری شوند، بنابراین یک بازآرایی در بحث سهمیه‌ها لازم بود، نکته دیگر اینکه عموم مردم چنین خواسته‌هایی را از ما دارند که حقوق عامه رعایت شود و همه احساس کنند که عدالت در حال اجرا شدن است.
وی ادامه داد: در این جلسه چند مورد دقیق‌تر بررسی شد، از جمله سهمیه بومی گزینی که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و مزایای این سهمیه بررسی شد که بر اساس آن امکان افزایش قبولی عزیزانی که در مناطق کم برخوردارتر هستند، بیشتر می‌شود، تاکید شد که ماندگاری فارغ التحصیلان در استان خودشان می‌تواند خوب باشد اما این سهمیه نکات منفی هم دارد که باید ساماندهی شود، اول اینکه داوطلبان مناطق کم برخوردارتر شانس قبولی در استان‌ها و دانشگاه‌های شهرهای برخوردارتر را کمتر دارند، آماری که مطرح شد، این بود که این سهمیه به ضرر عزیزان مناطق محروم است ضمن اینکه ارتباط بین اقوام و رفت و آمد استان ها با این سهمیه کمتر شده است.
دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه ایثارگران در مواقع مختلف از خودگذشتگی داشتند و قطعا وظیفه نظام حمایت از این افراد است، گفت: در عین حمایت، باید مراقب باشیم که نکات منفی این سهمیه‌ها پررنگ نشود.
وی گفت: مقداری عدم توازن حداقل سطح علمی در سهمیه ایثارگران گزارش شده است و قرار شد که بررسی دقیقی در این زمینه انجام شود، امروز قرار شد اختلاف رتبه ورودی کنکور برای ما مرجع تصمیم‌گیری نباشد و این هیجان را در طول تحصیل بررسی کنیم با توجه به این نکات که چند نفر از این سهمیه مشروط و چند نفر ممتاز هستند.
وی ادامه داد: برای ایثارگران ۲۵ درصد مصوبه خوبی در کنکور داریم، برای ایثارگران ۵ درصد هم مصوبه خوبی داریم اما یک امکان جا به جایی بین این سهمیه‌های خالی شده گاهی آسیب ایجاد می‌کند وگرنه تک تک مصوبه‌ها بد نیستند، ولی مجوزهایی که در برخی زمان‌ها داده شده باید بررسی شود.
وی با تاکید بر حمایت‌ها برای مناطق محروم و ایثارگران گفت: ساماندهی این سهمیه‌ها به معنای حذف آنها نیست.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: نکته دوم مطرح شده در جلسه امروز پرهیز از ایجاد شکاف علمی زیاد بین داوطلبان چه با سهمیه و چه آزاد بود، در یک کلاس دانشگاه وقتی اختلاف سطح علمی بیش از یک مقداری باشد آن کلاس نامتوازن می شود، قطعا در ساماندهی باید این مورد درنظر گرفته شود.
وی با بیان اینکه باید بین جمعیت ثبت نام کنندگان و پذیرفته شدگان تناسبی رعایت شود، گفت: با بحث‌های مختلفی که صورت پذیرفت اتفاق نظر بود که با سهمیه‌های کنکور صفر و صدی برخورد نمی‌شود و سهمیه‌ها ساماندهی می‌شوند، بررسی‌ها امروز ارجاع شد به کمیسیون علم و آموزش و سپس در صحن شورا مطرح می‌شود. ایده آل این است که عزیزان توانمندسازی و حمایت شوند.
دکتر کبگانیان با تاکید بر اینکه همه سهمیه‌های مصوب در شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی زمان‌دار باید شوند، گفت: سهمیه زلزله در فلان منطقه طبیعی است که تا چند سال محدود باید رعایت می شد ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی این موضوع را رعایت کرده بودیم اما برخی زمان نگذاشته بودند.
وی تاکید کرد که ساماندهی سهمیه‌های کنکور مربوط به کنکور ۱۴۰۱ نیست و تغییر در سهمیه‌ها شاید به سال‌های ۱۴۰۲ یا ۱۴۰۳ برسد.
حال با توجه به یکدستی دولت و مجلس شورای اسلامی باید دید اقدام عملی برای اصلاح پرونده سهمیه ها از سوی مسئولان تصمیم گیر در سال جدید گرفته خواهد شد یا اینکه این موضوع به بحث کنکور گره خورده است و تا زمانی که سدی مثل کنکور برای ورود به دانشگاه ها وجود داشته باشد، داوطلبان باید با پدیده ای به نام "سهمیه" کنار بیایند.
