اگرچه هزاران فروند از این پهپادها از سال ۲۰۱۱ بدینسو توسط نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان مورد استفاده قرار گرفتهاند، با این حال بهرهگیری از آنها در سکوت خبری بوده و هیچ ویدئویی از عملکردشان در میدان نبرد منتشر نشده است. آمریکا پیشتر این سلاح را تنها در اختیار قابلاعتمادترین متحد خود، یعنی بریتانیا، قرار داده بود.
اما این سلاحها چیستند و چه تفاوتی میتوانند در توازن قوا و معادله جنگ اوکراین ایجاد کنند؟
این پهپادهای انتحاری یکبار مصرف هستند و سایزی تقریبا به اندازه یک نان باگت دارند به نحوی که داخل یک کولهپشتی جا میشوند. این پهپادها مجهز به دوربین، سیستم هدایت و مواد منفجره هستند و با ملخ کوچکی که دارند میتوانند با سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت حرکت کنند.
یکی از نقاط قوت این پهپادها توانایی کنترل آنها تا لحظه آخر است؛ به این معنی که اپراتور میتواند تا یک ثانیه قبل از اصابت پهپاد به هدف، ماموریت آن را لغو یا هدف دیگری برای آنها تعیین کند. هدف از این قابلیت این است که اطمینان حاصل شود حملات دقیق هستند و اگر ناگهان غیرنظامیانی در محل دیده شدند، بتوان حملات را حتی در آخرین لحظه لغو کرد.
چند نوع از این پهپادها موجود هستند؟
در حال حاضر دو مدل از این پهپاد تولید میشود؛ سوئیچبلید ۳۰۰ و سوئیچبلید ۶۰۰. به گفته شرکت سازنده آن، «ائرو ویرونمنت»، نوع اول این پهپاد میتواند ۱۰ کیلومتر دورتر از هدف به پرواز درآید و برای ۱۵ دقیقه قبل از اصابت در هوا چرخ بزند.
این بمب از یک لوله پرتاب میشود و اندازه کوچک آن به آن اجازه میدهد از انواع سکوهای هوایی، دریایی و زمینی بلند شود. کل کیت (شامل پهپاد، سکوی پرتابگر و کیسه حمل و نقل) فقط ۲.۵ کیلوگرم وزن دارد و در کمتر از ۱۰ دقیقه میتواند راهاندازی و عملیاتی شود.
به گفته مسئولان شرکت سازنده، این پهپاد مجهز به مکانیاب جغرافیایی (جیپیاس) است و اپراتور با یک تبلت میتواند آن را کنترل کند. این بمب پرنده پس از آنکه روی هدف قفل شد میتواند تا ۱۶۰ کیلومتر در ساعت شتاب بگیرد و حتی در صورتی که هدف اقدام به گریز کرد آن را به صورت خودکار تعقیب کند.
مدل نخست این پهپاد نمیتواند به زره تانک نفوذ کند، اما کلاهک انفجاری آن به اندازهای قوی است که بتواند وسایل نقلیه غیر زرهی و تجمع نیروهای پیاده دشمن را هدف بگیرد و به طوری موثر به آنها ضربه بزند. این قابلیت اکنون با بالا گرفتن جنگ شهری در اوکراین و بمبارانهای توپخانهای روسیه اهمیتی استراتژیک و فزاینده پیدا کرده است چرا که نیروهای اوکراینی میتوانند با این روش واحدهای فرماندهی توپخانه ارتش روسیه و پرسنل آن را از دور خارج کنند.
نوع دوم این پهپاد قدرتمندتر است و میتواند اهداف زرهی نظیر تانکها را نیز نابود کند. این مدل در حدود ۴۰ کیلومتر برد دارد و میتواند تا ۴۰ دقیقه در هوا پرواز کند. به دلیل حجم زیادتر مواد انفجاری و توانایی پرواز بالاتر، وزن این محصول نیز بیشتر است و به ۵۵ کیلوگرم میرسد.
چه پهپادهای دیگری در اوکراین استفاده میشوند؟
نیروهای اوکراینی در حال حاضر عمدتا از ناوگانی از پهپادهای ساخت ترکیه استفاده میکنند که مجهز به سیستم پرتاب بمبهای هدایت شونده لیزری هستند. ترکیه این هواپیماهای بدون سرنشین موسوم به بیرقدار (Bayraktar TB۲) را به بیش از دهها کشور از جمله آذربایجان، لیبی، مراکش و اتیوپی فروخته است.
کارشناسان نظامی میگویند اوکراین تا کنون در حملات پهپادی به نیروهای روسی موفق عمل کرده است. به گفته جک واتلینگ، از موسسه سلطنتی یونایتد سرویس در لندن، پهپادهای اوکراین قبل از اینکه نیروهای روسی بتوانند پدافند هوایی خود را در میدان نبرد مستقر کنند با پرواز در ارتفاع پایین ارتش روسیه را زیر آتش گرفتند.
در مقایسه با پهپادهای بیرقدار، مزیت پهپادهای سوئیچبلید این است که نیازی به سوختگیری مجدد ندارند، ارزانتر هستند و با حداقل آموزش عملیاتی میشوند.
چه میزان از این پهپادها به اوکراین ارسال شده است؟
منابع نزدیک به وزارت دفاع آمریکا گفتهاند در فاز اول ارسال تعداد ۱۰۰ عدد از پهپادهای سوئیچبلید به اوکراین فرستاده میشود. با این حال در ادامه احتمالا این میزان به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
دولت ایالات متحده قبلاً تقبل کرده است که بیش از ۱.۲ میلیارد دلار کمک امنیتی به اوکراین ارسال کند. این کمک شامل بیش از ۶۰۰ موشک ضد هوایی استینگر، ۲۶۰۰ سامانه ضد تانک جاولین، ۲۰۰ نارنجکانداز، ۴۰ میلیون فشنگ و مهمات تسلیحات کوچک و بیش از ۱ میلیون نارنجک و خمپاره است. گلولههای توپخانه، موشکهای هلیکوپتر، قایقهای گشتی، تصاویر ماهوارهای، جلیقه ضدگلوله، کلاه ایمنی و سایر تجهیزات تاکتیکی از موارد دیگر کمکهای نظامی آمریکا به شمار میرود.
در بسته کمکی جدید ۸۰۰ میلیون دلاری نیز علاوه بر پهپادهای انتحاری، ۸۰۰ موشک ضدهوایی استینگر، ۲ هزار موشک ضدتانک جاولین، هزار سلاح ضد زره سبک و ۶ هزار جنگافزار ضد تانک ایتی-۴ وجود دارد.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا درباره استراتژی نظامی آمریکا در مقابل تهاجم نظامی روسیه گفته است: «ما به اوکراین سلاح میدهیم تا در تمام روزهای سخت پیش رو بجنگد و از خود دفاع کند.»