پیوستن فنلاند به ناتو بدترین کابوس برای پوتین است
مایکل هرش مایکل هرش؛ روزنامه نگار امریکایی و معاون سردبیر نشریه "فارین پالسی" است. او سردبیر سابق نشریه "پولیتیکو" بوده است. او برنده جوایز متعددی در حوزه روزنامه نگاری و خبرنگاری شده است از جمله جایزه باشگاه مطبوعات خارج از کشور در سال ۲۰۰۱ میلادی و برنده جایزه نشریه ملی برای بهترین گزارش نشریه نیوزویک در پوشش خبری تروریسم.
به گزارش فارین پالسی، در حالی که "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه در حال آماده شدن برای یک حمله تازه در جنگ به بن بست رسیده خود علیه اوکراین است استراتژیست‌ها هنوز از نوعی "فنلاندسازی" اوکراین یا نوعی بی طرفی به عنوان راه حل احتمالی مذاکره صحبت می‌کنند.
با این وجود، فنلاند خود ممکن است به طور چشمگیری توازن قوا را به سمت دیگری تغییر دهد و شاید بزرگترین شکست را برای پوتین رقم بزند.
روز چهارشنبه در کنفرانس خبری مشترک با "ماگدالنا اندرسون" نخست وزیر سوئد گفته بود که تصمیم برای کنار گذاشتن سیاست عدم تعهد فنلاند پس از جنگ سرد و پیوستن به ناتو در "هفته‌ها و نه ماه های" آینده اتخاذ خواهد شد. دستورالعمل دفاعی جدیدی که جزئیات آن چشم انداز را شرح می‌دهد در همان روز به پارلمان فنلاند ارسال شد و در یک کنفرانس خبری در هلسینکی "آنتی کایکونن" وزیر دفاع فنلاند اشاره کرد که فنلاند در حال حاضر "همکاری کامل با ناتو" دارد.
سوئد نیز که در هماهنگی با فنلاند عمل می‌کند در هفته جاری موضعی به طور قابل توجهی جسورانه اتخاذ نمود و اعلام کرد که این کشور نیز در حال آغاز یک بحث فعال در مورد پیوستن به ناتو است.
ممکن است تا یک سال به طول بیانجامد تا فنلاند و سوئد به عضویت رسمی ناتو برسند، زیرا این اقدام مستلزم تایید تمام سی عضو این اتحاد است. با این وجود، تصمیم برای عضویت هر دو کشور که به طور سنتی به دنبال هماهنگ کردن حرکات دفاعی هستند می‌تواند به طور ناگهانی وضعیت کلی استراتژیک را تغییر دهد.
با گذشت نزدیک به دو ماه از تهاجم تمام عیار پوتین به اوکراین، استراتژیست‌های غربی به طور فزاینده‌ای نسبت به امکان متوقف ساختن او دچار تردید شده اند. پس از عقب نشینی روسیه از کی یف پایتخت اوکراین پوتین این پیام را ارسال کرد که در آستانه آغاز یک حمله تازه و احتمالا بسیار تهاجمی در منطقه شرقی اوکراین در دونباس است.
پوتین هم چنین گفته بود که مذاکرات صلح به بن بست رسیده است. در همین حال، مقام‌های ارشد از واشنگتن تا برلین هم چنان درگیر بحث‌هایی هستند که آیا می‌توانند خطر سیاسی تحریم‌های شدیدتر و انتقال تسلیحات تهاجمی بیش‌تر به اوکراین را تحمل کنند یا خیر.
اکنون همان اتحاد دموکراسی‌های غربی که پوتین به دشمن لفاظی خود تبدیل کرده است احتمالا هم قلمرو و هم قدرت خود را گسترش خواهد داد. با حمایت ترکیه از جنوب ناتو و کشور‌های بالتیک که میانه خطوط شرقی ائتلاف را به خود اختصاص داده اند حضور فنلاند و سوئد در ناتو در شمال دقیقا نشان دهنده نوعی اتحاد بزرگ است که پوتین و سایر ملی گرایان از آن می‌ترسند.
"شان موناگان" از مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی می‌گوید:"عضویت آنان به طور قطع چشم انداز امنیتی شمال اروپا را به طور اساسی تغییر خواهد داد".
به گفته کارشناسان برای روسیه که در بخش عمده قرن گذشته فنلاند را تحت فشار قرار داده تا حالتی غیرتهدید آمیز اتخاذ کند هیچ نتیجه‌ای نمی‌تواند ویرانگرتر از عضویت آن کشور در ناتو باشد به خصوص در برهه زمانی‌ای که شاید پوتین اکنون در تلاش است از شکست در اوکراین اجتناب کند.
موناگان می‌گوید که هلسینکی در کمتر از ۳۲۱ کیلومتری از شهر زادگاه پوتین در سن پترزبورگ قرار دارد و عضویت فنلاند در ناتو "عدالت شاعرانه" (یک آرایه ادبی است که در آن در نهایت به فضیلت پاداش داده می‌شود و شرارت مجازات می‌شود) را برای او به ارمغان می‌آورد به خصوص که تمام این مناقشه ظاهرا برای جلوگیری از پیوستن اوکراین به ناتو و تلاشی برای خاتمه دادن به سیاست در‌های باز ناتو از سوی روسیه بوده است.
"جیمز دابینز" دیپلمات ارشد سابق ایالات متحده که اکنون در موسسه رند فعالیت می‌کند می‌گوید:"این وضعیت، پوتین را بیش‌تر به گوشه‌ای سوق می‌دهد. اگر او در اوکراین برنده شود، اما فنلاند را ببازد بدون آن که امتیاز زیادی به دست آورده باشد از این وضعیت خارج می‌شود.
اگر او هر دو (فنلاند و اوکراین) را از دست بدهد که گزینه‌ای محتمل‌تر است مشکل خود و سناریوی کابوس آور حضور ناتو را درست در مرز روسیه پیچیده‌تر ساخته است". مرز ۱۳۳۵ کیلومتری فنلاند با روسیه، هم مرز شدن ناتو در برابر مسکو را تقویت و تشدید می‌کند و طولانی‌ترین جبهه احتمالی بین اتحادیه اروپا و روسیه را تشکیل می‌دهد.
دابینز می‌گوید:"این یک مشکل تازه نه تنها از نظر نظامی بلکه از نظر فرهنگی و اقتصادی است". "آرون فریدبرگ" یک مقام ارشد و پژوهشگر سابق ایالات متحده در دانشگاه پرینستون از تصمیم فنلاند برای عضویت در ناتو به عنوان نتیحه اقدام تحریک آمیز پوتین و خود محاصره سازی روسیه توسط پوتین یاد می‌کند و آن را یک خطای راهبردی فاجعه بار برای مسکو می‌داند.
فریدبرگ با اشاره به تمایل جدید برلین برای مسلح شدن در برابر روسیه می‌گوید:"ورود فنلاند و سوئد به ناتو دست کم به اندازه تغییرات اخیر در سیاستگذاری‌های دفاعی آلمان و شاید بیش‌تر از آن اهمیت خواهد داشت".
او می‌افزاید:"فنلاند و سوئد تنها اعضایی آزاد نخواهند بود بلکه از نظر مادی به قدرت رزمی نیز به ناتو خواهند افزود. آن دو کشور تغییری دائمی را رقم خواهند زد تغییری که روس‌ها سال‌ها تلاش کرده اند از آن جلوگیری کنند".
دابینز می‌گوید:"با این وجود، چنین ترتیبی "خطرات حادی" به دنبال خواهد داشت و این گونه نیست که ما با شادی و رضایت با این موضوع برخورد کنیم. فنلاند اگر به پایگاه‌ها، سربازان و تسلیحات ناتو در داخل مرز‌های خود اجازه حضور دهد می‌تواند به طور دائمی به محیطی برای تشدید تنش میان کرملین و واشنگتن تبدیل شود".
سخنگوی کرملین هفته گذشته نسبت به چنین اقداماتی از سوی فنلاند و سوئد هشدار داد و گفت که روسیه باید با تقویت امنیت خود در امتداد مرز "وضعیت را بار دیگر متوازن سازد".
"جولیان اسمیت" سفیر ایالات متحده در ناتو هفته گذشته در یک کنفرانس خبری اشاره کرد که واشنگتن احتمالا به ۲۹ عضو دیگر ناتو در استقبال از عضویت دو کشور (سوئد و فنلاند) خواهد پیوست.
اسمیت افزوده بود:"در‌های ناتو باز خواهند ماند. من فکر می‌کنم از دیدگاه ایالات متحده ما از این دو عضو استقبال می‌کنیم. ما متوجه شدیم که آن دو کشور در حال حاضر ارزش فوق العاده‌ای برای اتحاد به ارمغان می‌آورند".
"ینس استولتنبرگ" دبیرکل ناتو هفته گذشته گفته است که ناتو به گرمی از فنلاند استقبال خواهد کرد. او افزوده بود:"ما می‌توانیم خیلی سریع تصمیم بگیریم که آنان را به عنوان عضو در کنار خود داشته باشیم. "
اگر فنلاند به ناتو بپیوندد آن کشور هم چنین می‌تواند راه نروژ را انتخاب کند که اگرچه یکی از اعضای موسس ناتو بود با این وجود، با عدم اجازه دادن به استقرار پایگاه‌های نظامی خارجی و تسلیحات هسته‌ای در خاک خود و هم چنین اعمال محدودیت‌هایی برای مانور‌های ناتو به دنبال آرام کردن مسکو بوده است. با این وجود، نروژ در سالیان اخیر مشارکت در اقدامات دفاعی ناتو را به میزان بسیار بیش تری آغاز کرده است.
یک مقام ارشد فنلاند به "فارین پالسی" گفت که "مدل نروژ" در حال بررسی است. فنلاند که سابقه طولانی در مقابله با تجاوزات مسکو شامل دفاع موفق در برابر تهاجم اتحاد جماهیر شوروی در طول جنگ جهانی دوم را داشته برای چندین دهه به دفاع از خود از جمله خدمت اجباری سربازی توجه کرده است.
یک مقام فنلاندی که نخواسته نامش فاش شود گفته است:"ما نیاز شدیدی به پایگاه‌های خارجی نداریم، زیرا پایگاه‌های خود را داریم. ارتش ما از نظر تعداد و تسلیحات یکی از قوی‌ترین ارتش‌های اروپاست". اگرچه ارتش فنلاند از ارتش کشور‌های بزرگ ناتو مانند بریتانیا، فرانسه و آلمان کوچک‌تر است، اما آمادگی طولانی مدت آن در برابر تجاوز روسیه آن ارتش را به یکی از نیرومندترین نیرو‌های نظامی از نظر قدرت آتش توپخانه، نظارت بر حریم هوایی و آمادگی سایبری و موشکی تبدیل کرده است.
به گفته این مقام، ارتش فنلاند می‌تواند به سرعت ۲۸۰ هزار سرباز را بسیج کند. فنلاند علیرغم داشتن جمعیت ۵.۶ میلیون نفری حتی تانک‌های جنگی بیش تری در مقایسه با برلین دارد.
این کشور هم چنین یک نیروی هوایی متشکل از ۶۴ فروند اف -۱۸ مجهز به موشک‌های هوشمند و بسیار پیشرفته ارائه شده توسط ایالات متحده در اختیار دارد و ۶۴ فروند جدید دیگر را نیز سفارش داده است که طبق آمار رسمی فنلاند قرار است تحویل آن در سال ۲۰۲۶ میلادی آغاز شود.
به گفته این مقام، اصلی‌ترین ارزش افزوده عضویت در ناتو این است که تضمین امنیت جمعی علیه مسکو را بر اساس ماده ۵ پیمان آتلانتیک شمالی فراهم می‌کند که بر اساس آن حمله به هر عضوی از این پیمان حمله به همه اعضای آن قلمداد می‌شود.
ماده ۵ تنها یک بار در تاریخ ۷۳ ساله ناتو مورد استناد قرار گرفته است: در دفاع از ایالات متحده پس از حملات ۱۱ سپتامبر. در طول جنگ سرد، فنلاند یک وضعیت تحقیرآمیز شبه موافقتی با مسکو را تحمل کرد که به "فنلاندسازی" معروف شد که تحت آن موفق شد با حفظ فاصله خود از غرب و ناتو از فشار برای ورود به پیمان ورشو شوروی جلوگیری کند.
با این وجود، از زمان پایان جنگ سرد، فنلاند بی طرفی دیرینه خود را کنار گذاشته و به تدریج با غرب همسو شد و به اتحادیه اروپا پیوست و روابط دفاعی خود را با ایالات متحده تقویت کرد از جمله خرید جنگنده‌های اف -۱۸ و اف-۳۵ از واشنگتن.
تا زمانی که تهاجم کامل پوتین در ۲۴ فوریه آغاز شد بخش عمده‌ای از مردم فنلاند مخالف عضویت آن کشور در ناتو بودند. با این وجود، یک نظرسنجی انجام شده در ماه مارس توسط اتاق فکری وابسته به انجمن تجارت و سیاست فنلاند نشان داد که ۶۰ درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی از پیوستن به ناتو حمایت می‌کنند که افزایشی ۳۴ درصدی را نشان می‌داد.
برای فنلاند که در قرن گذشته دو بار با مسکو جنگید و شجاعانه تجاوز صورت گرفته علیه خود را در آغاز جنگ جهانی دوم دفع کرد پیوستن آن کشور به ناتو یک چرخش تاریخی برای پوتین محسوب خواهد شد.
