حرکت چراغ خاموش کرونا
«در شرایطی که آمارها نشان می‌دهد موارد بستری در کشور بالا رفته، شمار فوتی‌های تهران افزایش پیدا کرده و به تعداد شهرهای قرمز اضافه شده، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا تأکید می‌کند: «نباید مردم را از بابت کرونا نگران کرد.» صحبت‌های عباس شیراوژن در شرایطی است که متخصصان اپیدمیولوژی و ویروس‌شناسی نسبت به کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی و وقوع پیک جدید کرونا هشدار می‌دهند. حالا در همین وضعیت ناپایدار شیوع کرونا، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام می‌کند که برگزاری مراسم شب‌های قدر، راهپیمایی روز قدس و نماز عید فطر در مکان‌های باز و غیر مسقف با رعایت فاصله‌گذاری و شیوه‌نامه‌های بهداشتی امکان‌پذیر است؛ البته به شرط توجه به رنگ‌بندی شهرها. به این صورت که این مراسم در شهرهای قرمز با ۳۰ درصد ظرفیت، در شهرهای نارنجی با ۵۰ درصد، در شهرهای زرد با ۷۰ درصد ظرفیت و در شهرهای آبی بدون محدودیت برگزار شود. به گفته شیراوژن به زودی ارائه تمام خدمات مشروط به استعلام از سامانه ایران من و بر اساس تزریق سه دوز واکسن خواهد بود؛ خدماتی مانند تهیه بلیت و ترددهای بین شهری.
افزایش فوتی در تهران و بستری در کشور
در شرایطی که رعایت پروتکل‌های بهداشتی کرونا کمرنگ شده، وزارت بهداشت در گزارشی از وضعیت شیوع کووید-۱۹ در کشور از افزایش بستری‌ها در ۱۲ استان و بالارفتن میزان فوتی در تهران خبر می‌دهد. بر اساس این گزارش در هفته اخیر یعنی هفته ۱۱۲ اپیدمی کرونا، ۱۲ استان شامل یزد، بوشهر، همدان، مرکزی، لرستان، تهران، خراسان رضوی، سمنان، هرمزگان، فارس، اصفهان و اردبیل با افزایش موارد بستری کرونا مواجه شدند و در ۱۴ استان موارد مثبت فوت کرونا گزارش شد؛ به طوری که تعداد موارد بستری ۲۰۶۸۶ نفر، بستری جدید ۳۰۴۶ نفر و فوتی‌ها ۲۸۲ نفر بود. در استان تهران هم در این مدت تعداد موارد سرپایی مثبت شناسایی شده ۹۱۴ نفر، بستری جدید ۵۳۲ نفر و فوت جدید ۷۱ نفر اعلام شد. این گزارش نشان می‌دهد که در استان تهران، موارد بستری افزایش بارز داشته و موارد فوت هم بالا رفته است. همچنین اعلام می‌شود که بروز موارد بستری به حد متوسط کشور صعود کرده و میزان مرگ‌ومیر از متوسط کشور بیشتر شده است.
تکرار سناریوی پیک‌های سوم تا پنجم
علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری با استناد به همین آمارها اما می‌گوید که تمام نشانه‌ها برای ورود به یک پیک جدید در کشور وجود دارد: «نمی‌توان گفت هم‌اکنون در یک پیک جدید قرار داریم اما به سمت آن در حرکت هستیم. از ۳،۲ هفته پیش تعداد شهرهای قرمز در حال افزایش است و از ۲۰ به ۳۶ شهر و حالا هم به ۵۵ شهر رسیده است. تعداد شهرهای نارنجی هم افزایش پیدا کرده است. اینها نتیجه سفرهای پیش از عید و در تعطیلات نوروز و همچنین رفت‌وآمدها در یک ماه گذشته است. در این مدت رفتارهای بهداشتی مردم اصلا مناسب نبود. همه اینها در شرایطی است که ما هنوز تأثیر بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها را مشاهده نکرده‌ایم. باید منتظر بود و دید که اپیدمی به چه شکلی جلو می‌رود.»
ناجی از این که نسبت به شیوع کرونا، عادی‌انگاری صورت گرفته، انتقاد می‌کند و به همشهری می‌گوید: «یکی از مکان‌هایی که این عادی‌انگاری به آن ضربه می‌زند، مدارس است. در مدارس شرایط فاصله‌گذاری و تهویه مناسب وجود ندارد، ماسک‌زدن دانش‌آموزان به‌درستی انجام نمی‌شود، واکسیناسیون برای گروه‌های سنی پایین‌تر اجباری نیست و در نهایت بی‌توجهی به این موارد، منجر به افزایش آمار ابتلا می‌شود. تا یک ماه دیگر نتیجه این بی‌توجهی‌ها مشخص می‌شود و شیوع کرونا را شدت می‌دهد.»
به گفته این ویروس‌شناس، سناریوی پیک‌های سوم، چهارم و پنجم در حال رخ‌دادن است؛ البته در پیک‌های قبلی تیم واکنش سریع وجود داشت که به‌صورت فوری وارد عمل می‌شد و از مناطق پرخطر بازدید می‌کرد. حالا همان تیم هم دیگر منحل شده است. ناجی در توضیح بیشتر درباره فعالیت‌ها و اقدامات مؤثر درباره تیم واکنش سریع کرونا می‌گوید که این تیم به طور مستقیم زیر نظر وزیر وقت بهداشت فعالیت می‌کرد و در دوره قبلی راه‌اندازی شد: «من یکی از اعضای این تیم بودم که در کنار سایر متخصصان در بخش‌های اپیدمیولوژی، ریه، عفونی و ... فعالیت کردم. این تیم از پیک چهارم شروع شد و تا پیک پنجم هم ادامه داشت اما بعد از آن دیگر فعالیتی ندارد. در آن مدت، تیم واکنش سریع به استان‌های اراک، سمنان، سیستان و بلوچستان، خوزستان و ... سفر کرد؛ یعنی مناطقی که با افزایش شیوع مواجه شده بودند. در آنجا عملکرد بخش‌های اجرایی ارزیابی و تلاش می‌شد تا وضعیت مدیریت شود. البته معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی هم می‌توانند همین کار را انجام دهند اما آن زمان وزیر وقت بهداشت، تصمیم گرفته بود که یک تیم مجزا برای این بخش در نظر بگیرد که تشکیل آن مؤثر هم بود.»
ناجی در ادامه می‌گوید که یکی از مشکلاتی که آن زمان وجود داشت و اختلالاتی در کار ایجاد می‌کرد، در اختیار قرارندادن اطلاعات لازم به تیم‌ها بود: «ما در خود وزارت بهداشت مشکل داشتیم؛ چرا که اطلاعاتی که نیاز داشتیم به ما داده نمی‌شد. از سوی دیگر، ستاد ملی مقابله با کرونا، توصیه‌هایی را که کمیته علمی مقابله با کرونای وزارت بهداشت به آنها ارائه می‌داد جدی نمی‌گرفت و توجهی نمی‌کرد. البته هنوز هم چنین وضعیتی وجود دارد.»
به گفته او زمانی که موارد ابتلا روبه‌رشد است، نباید تنها نظاره‌گر بود، باید به سرعت وارد عمل شد: «افزایش مراجعه‌های سرپایی به درمانگاه‌ها، بالارفتن موارد بستری و فوتی‌ها و ... همه نشانه‌های شدت‌گرفتن بیماری است. همه اینها در شرایطی است که هم‌اکنون میزان بیماریابی و تست‌گیری به‌شدت کم شده و اقدام مؤثری برای بالارفتن تعداد شهرهای قرمز نمی‌شود.»
بر اساس اعلام او هم‌اکنون سویه غالب همان امیکرون است اما این احتمال وجود دارد که سویه جدیدی از کشورهایی که واکسیناسیون‌شان تکمیل نشده، سرباز کند: «تا زمانی که ویروس در گردش است، قطعا شاهد تغییراتی در جهش‌ها خواهیم بود. این خطر بیش از همه از سوی کشورهایی که میزان واکسیناسیون‌شان پایین است، وجود دارد. سویه‌های قبلی بعد از شروع واکسیناسیون از این کشورها آغاز شد؛ مثل هند، برزیل و آفریقای جنوبی. میزان واکسیناسیون در آفریقای جنوبی تنها ۲۴درصد است. تمام واریانت‌ها حاصل مناطقی است که واکسیناسیون کامل نشده یا کنترل‌های غیر درمانی مثل ماسک و فاصله اجتماعی و ... به‌درستی اجرا نمی‌شود.»
روز گذشته علیرضا زالی، فرمانده قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونای استان تهران هم نسبت به جدی‌گرفتن کرونا هشدار داد. او از آموزش و پرورش استان‌ها خواست تا نسبت به تهویه مناسب در مدارس و استفاده از ماسک اقدام کنند: «زمانی رعایت پروتکل‌ها در تهران از سوی اصناف به ۸۰ درصد رسیده بود اما حالا به حدود ۵۰درصد رسیده است.»
