همه‌چیز درباره بازیافت یونولیت
قابلیت بازیافت یونولیت از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مشخصات این مواد هستند و در کنار سایر ویژگی‌ها مانند وزن کم، قیمت مناسب، طول عمر بالا و ... باعث شده‌اند که محبوبیت و جایگاه ویژه‌ای در صنایع مختلف داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی کامل و جامع روش‌های بازیافت کردن یونولیت‌ها و کاربرد‌های اصلی یونولیت‌های بازیافتی پرداخته می‌شود.
یونولیت چیست؟
یونولیت در حقیقت ماده‌ای سفیدرنگ، متخلخل و سبک‌وزن است که از نوعی پلاستیک تهیه شده از استایرن مونومر تولید می‌شود. یونولیت اولین بار در سال ۱۸۳۹ توسط ادوارد سیمون به صورت اتفاقی کشف شد و امروزه با نام‌های دیگری همچون آکاسیف، پلی استایرن انبساطی و استایروفوم شناخته می‌شود.
از مهم‌ترین ویژگی‌های یونولیت که باعث تنوع و تعدد کاربرد‌های آن شده است می‌توان به طول عمر بالا، عدم تخریب محیط‌زیست، وزن پایین، مقاومت عالی در برابر رطوبت، مقاومت در برابر حرارت و صوت، مقاومت فشاری، قابلیت بازیافت و ... اشاره کرد.
مهم‌ترین کاربرد یونولیت
یونولیت‌ها حدود یک قرن بعد از کشف شدن و در سال ۱۹۳۰ توسط شرکت BASF تجاری‌سازی شد و توانست در بسیاری از صنایع تحول و انقلاب بزرگی ایجاد کنند. ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فرد یونولیت‌ها باعث شده‌اند که کاربرد‌ها و استفاده‌های متعددی داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
• استفاده در صنعت ساختمان‌سازی
• استفاده در صنعت خودروسازی
• استفاده در صنعت بسته‌بندی
• استفاده در صنعت درب و پنجره سازی
• استفاده در صنعت دوچرخ سازی
• استفاده در صنعت تولید قطعات
• تولید انواع تری دی پانل و دیوار‌های پیش‌ساخته
• استفاده در صنعت لوازم‌خانگی و ...
اهمیت بازیافت یونولیت
همان‌طور که گفته شد انواع یونولیت‌های فشرده، سقفی، دیواری، بسته‌بندی و ... به سبب داشتن ویژگی‌های مختلف و متعدد می‌توانند استفاده‌های متعددی داشته باشند. بازیافت یونولیت‌ها در اصل به پروسه‌ای گفته می‌شود که در آن تمامی مواد فومی و یونولیتی دوباره وارد چرخه تولید می‌شوند و به محصولات جدیدی تبدیل می‌شوند.
بازیافت یونولیت‌ها از این نظر مهم و ارزشمند است که به محیط زیست آسیبی وارد نمی‌کنند و از انتشار آلاینده‌های پلی استایرن در طبیعت جلوگیری می‌شود
روش و نحوه بازیافت کردن یونولیت
یونولیت‌ها از دانه‌های گرانول ساخته می‌شوند که به شکل توپ‌های کروی بسیاری کوچکی بوده و با استفاده از قدرت بخار آب به هم چسبیده‌اند. یونولیت‌ها در اثر فرآیند پلیمریزاسیون و قالب‌گیری استایرن مونومر تولید می‌شوند. دستگاه بازیافت یونولیت و فوم از یک مخزن بسیار بزرگ برخوردار است و قسمت‌های دیگر دستگاه تجهیزات دقیقی که دارد که برای کنترل عملیات بازیافت تعبیه شده‌اند.
یونولیت‌های بازیافتی وارد این مخزن شده و بعد از فشرده‌سازی حرارت داده می‌شود و در نهایت به محصولات جدید تبدیل می‌شود. به صورت کلی بازیافت یونولیت‌ها می‌تواند به دو روش اصلی انجام شود که به شرح زیر می‌باشند:
بازیافت سرد یونولیت‌ها
در این روش از بازیافت یونولیت‌ها مانند بازیافت هر ماده دیگری لازم است که ابتدا محصولات و ضایعات یونولیت‌ها جمع‌آوری شده و بعد از انبار کردن آن‌ها توسط ماشین‌ها و کامیون‌ها به کارخانه‌های بزرگ بازیافت منتقل شوند. بعد از جمع‌آوری یونولیت‌ها، تمامی موادی که قابلیت بازیافت داشته باشند تفکیک و جداسازی می‌شوند و سپس با استفاده از دستگاه‌های اختصاصی خاک حاصل از این فرآیند جدا شده و در کیسه‌های مخصوص نگهداری می‌شود.
خاک حاصل شده می‌تواند در بازیافت گرم یونولیت‌ها نیز کاربرد داشته باشد. از دانه‌های یونولیت‌های بازیافت شده می‌توان برای تولید یونولیت‌ها جدید استفاده کرد هرچند که یونولیت‌های بازیافتی در مقایسه با یونولیت‌های ساخته شده از مواد اولیه تازه کیفیت پایین‌تری دارند و قطعاً نمی‌توانند برای استفاده در ساختمان‌ها استاندارد‌های لازم را داشته باشند.
بازیافت گرم یونولیت
برای بازیافت گرم فوم سقفی و سایر یونولیت‌ها نیز همانند بازیافت سرد لازم است که ابتدا ضایعات و یونولیت‌های غیرقابل استفاده جمع‌آوری‌شده و به کارخانه‌های بازیافت منتقل و در نهایت تفکیک شوند. یونولیت‌هایی که دچار حریق شده باشند به هیچ عنوان قابلیت بازیافت ندارند به همین دلیل نباید با سایر یونولیت‌ها وارد چرخه بازیافت شوند. بعد از تفکیک کامل یونولیت‌ها، موادی که قابلیت بازیافت داشته باشند وارد مخزن جمع‌آوری‌شده و پس از فشرده‌سازی حرارت داده می‌شوند.
مواد حرارت دیده ابتدا منبسط شده و سپس ذوب می‌شوند. در نهایت مواد ذوب شده تحت فشار قرار می‌گیرند و می‌توانند به مواد مختلفی همچون پلاستیک‌های سخت، جامد و فشرده تبدیل می‌شوند. یکی از مهم‌ترین موادی که از بازیافت یونولیت‌ها به دست می‌آید کربن اکتیو است که کاربرد‌های مختلفی دارد و مهم‌ترین کاربرد آن استفاده در فیلتر‌های آب است.
استفاده از لیمونن در بازیافت یونولیت
استفاده از حلال لیمونن یکی از مهم‌ترین روش‌های بازیافت پلی استایرن است. لیمونن از پوست پرتقال تهیه می‌شود و می‌تواند به‌راحتی پلی استایرن را حل کند و به غلظت برساند. این ماده و فرایند انحلال می‌تواند ۵ درصد از حجم پلی استایرن را کاهش داد. زمانی که پلی استایرن در لیمونن تغلیظ شود به شکل گلوله‌های پلاستیکی درخواهد آمد و سپس به کارخانه منتقل می‌شود و دوباره به محصولات جدید تبدیل می‌گردد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و خاصیت‌های بی‌نظیر لیمونن عدم تغییر آن بعد از ذوب یونولیت‌ها است. این ماده بعد از حل کردن یونولیت به حالت ابتدایی خود برمی‌گردد و می‌توان دوباره از آن استفاده کرد.
کاربرد‌های یونولیت بازیافتی
همان‌طور که گفته شد ممکن است انواع یونولیت بسته بندی، یونولیت‌های دیواری، یونولیت‌های فشرده و ... پرتی و ضایعات داشته باشند و لازم باشد که بازیافت شوند تا دوباره قابلیت استفاده داشته باشند. یونولیت‌های بازیافتی دارای خواص و ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند و نمی‌توانند دوباره به عنوان یک ماده استاندارد در صنایع مختلف مانند ساختمان‌سازی، غذا و دارو و ... استفاده شوند.
مواد بازیافتی می‌توانند برای مصارف پلاستیکی پلیمری استفاده شوند. از مهم‌ترین کاربرد‌های مواد بازیافتی یونولیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• تولید قاب عکس و قاب آینه
• تولید انواع لوازم‌تحریر
• استفاده به عنوان پوشش‌های بسته‌بندی
• تولید مصالح ساختمانی مختلفی همچون آجر‌های سبک، سیمان فوق سبک، ملات عایق‌کاری، بلوک‌های یونولیتی و ...
• تولید انواع اسباب‌بازی
• استفاده در صنعت درب و پنجره
• تولید انواع کود‌های آلی
