بهره‌گیری از هوش مصنوعی در ارائه خدمات پستی
محمود لیائی، مدیرعامل شرکت ملی پست ایران در تشریح برنامه‌های این شرکت برای ارتقای مدیریت عملیات، هوشمندسازی شبکه پستی و ارائه خدمات نوین برای مردم، با اشاره به مفهوم تحول دیجیتال و هوشمندسازی، گفت: در تحول دیجیتال قرار نیست تکنولوژِی جدید یا فرایندی خاص اتفاق بیفتد، بلکه تفکرات رهبری سازمان و مدیران و کارکنان باید دچار تحول شود.
وی ادامه داد: وقتی ابزار فناوری اطلاعات در یک سازمان وارد می‌شود تنها با آن ابزار اتفاقی رخ نمی‌دهد بلکه با استفاده از این ابزار، ساختار کسب‌وکار و الگوهایی که باعث ارزش‌آفرینی در سازمان می‌شود، محقق خواهد شد.
مدیرعامل شرکت ملی پست ایران با اشاره به اینکه متناسب با نوع کسب‌وکار هر سازمان تحول دیجیتال تعریفی متفاوت دارد، اظهار داشت: مثلاً در شرکت پست تجزیه سنتی با هوشمندسازی توسط دستگاه سورتینگ، سرعت تجزیه را به سه برابر افزایش داده و هزینه تمام‌شده و تعداد نیروی انسانی کاهش‌یافته است.
به گفته لیائی، فرایند هوشمندسازی باید در اکثر فعالیت‌های شرکت ملی پست اجرایی شود تا بر اساس آن هزینه‌ها کاهش و سرعت خدمات‌رسانی بیشتری داشته باشیم.
وی پست مأموریت اصلی در این شرکت را حول محور تحول دیجیتال و هوشمند سازی دانست و تصریح کرد: امیدوارم با پیاده‌سازی این موارد سرویس‌دهی نسبت به گذشته مطلوب‌تر و هزینه‌ها کاهش یابد.
مدیرعامل شرکت ملی به اهمیت همگرایی و ارتباط بین فرایندهای مختلف در این زمینه تاکید و خاطرنشان کرد: در شرکت ملی پست پس از تحول دیجیتال باید ارتباط بین سامانه‌های موجود این شرکت برقرار و دیتاها از یک سامانه وارد سامانه دیگر شود.
لیائی افزود: این فرآیند درعین‌حال که باعث می‌شود چرخه اطلاعات در این سامانه‌ها وجود داشته باشد، موجب کوتاهی مسیر انتقال دیتاها، افزایش سرعت فعالیت‌ها و کاهش هزینه‌ها نیز می‌شود مانند هوشمند سازی در حوزه لجستیک که می‌تواند قیمت تمام‌شده ما را به‌شدت کاهش دهد.
وی درباره یکپارچه‌سازی سامانه‌ها در شرکت ملی پست نیز ابراز داشت: در ایران چون شرکت ملی پست تنها اپراتور دولتی پستی است، مشابه حرکتی که در بانکداری الکترونیکی به نام کربنکینگ (Core Banking) یا سیستم یکپارچه بانکی شروع‌شده را باید انجام دهد.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی پست ایران، به همین منظور از شرکت پستی DHL آلمان الگوبرداری کرده و مذاکراتی انجام داده‌ایم که امیدوارم علیرغم تحریم‌های موجود بتوانیم پیاده‌سازی کرپستینگ (Core posting) یا سیستم یکپارچه پستی را شروع کنیم و در صورت عدم همکاری این شرکت به دلیل تحریم‌ها از سایر کشورهای پستی ازجمله هند و چین بهره‌برداری می‌کنیم.
لیائی در توضیح کرپستینگ یا سیستم یکپارچه پستی بیان کرد: کرپستینگ یکپارچه‌سازی نرم‌افزاری پستی است، یکپارچگی نرم‌افزاری چندین محصول با ماژول‌های مختلف که در حوزه‌های مشتری مداری و غیره تجمیع شده و در قالب یک پلتفرم با ماژول‌های مختلف، ارتباط و یکپارچه‌سازی آنها انجام می‌شود که مجموعه این سامانه‌ها را کرپستینگ می‌گویند.
وی اضافه کرد: متأسفانه در ایران هیچ محصولی در این زمینه وجود ندارد و به‌ناچار باید از محصولات کشورهای خارجی استفاده شود؛ چنانچه در داخل کشور محصولی در این خصوص وجود داشته باشد از این توانمندی استقبال می‌شود.
مدیرعامل شرکت ملی پست ایران درباره خدماتی که با هوشمندسازی پست به مردم ارائه می‌شود نیز یادآور شد: ما در ابتدای راه هستیم و ابتدا باید فرایندهای موجود احصا شود و پس از پیرایش فرایندها بر اساس تحول دیجیتال به سمت هوشمندسازی حرکت کنیم.
لیائی با اشاره به فرایند هوشمندسازی در شرکت پست عنوان کرد: ما در شرکت ملی پست با چهار فرایند قبول، آماده‌سازی، رهسپاری و توزیع روبرو هستیم که در هریک از این چهار فرایند، مبحث هوشمندسازی به‌صورت جداگانه تعریف و اجرا می‌شود، از سوی دیگر به دلیل اینکه هوشمند سازی در صنعت پست دنیا، به‌تازگی آغازشده باید از تجارب سایر کشورهای دنیا در این صنعت استفاده کنیم.
وی به استفاده از امضای دیجیتال در پست نیز اشاره کرد و گفت: امضایی که موزعین ما از گیرنده اخذ می‌کنند در اصل همان رسید تحویل مرسولات پستی است و با امضای دیجیتال که مستلزم استفاده از توکن بوده متفاوت است.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی پست ایران، در شرکت پست تمامی موزعین ما هنگام مراجعه به منزل گیرندگان استفاده از چند دستگاه متفاوت (جی‌پی‌اس، بارکدخوان، ام پوز و موبایل جهت اخذ امضا گیرنده) استفاده می‌کنند. ما قصد داریم تمام این دستگاه‌ها را تجمیع و روی یک دستگاه پیاده‌سازی کنیم و اگر بتوانیم از یک محصول کاملاً ایرانی که بتواند همه این فرایندها را روی یک موبایل پشتیبانی کند استفاده کنیم در این صورت بهره‌گیری از امضای دیجیتال محقق می‌شود.
لیائی با بیان اینکه کاربرد امضای دیجیتال به دلیل فراگیر نشدن در کشور، لزوم استفاده برای اخذ امضا از گیرنده مرسوله ایجاد نکرده است و در همین حد احراز هویت با کارت شناساسایی معتبر کفایت می‌کند، اظهار داشت: البته امضای دیجیتال بیشتر در مباحث مالی کاربرد دارد که مستلزم محرمانه بودن اطلاعات است که احراز هویت با دقت خیلی بالایی باید صورت پذیرد.
وی ادامه داد: بسیاری از دستگاه‌ها به مأمورین پستی اطمینان دارند. به‌طور مثال برای گذرنامه احراز هویت توسط پست و به‌صورت مشاهده کارت ملی گیرنده اتفاق می‌افتد، پس در حال حاضر نیازی به اخذ امضای دیجیتال احساس نمی‌شود.
مدیرعامل شرکت ملی پست ایران درباره سامانه اطلاع زمان حضور پستچی به منازل گیرندگان بسته‌ها نیز تصریح کرد: هم‌اکنون پست در حال طراحی سامانه‌ای است که مشخص کند چه زمانی پستچی به محل گیرنده مراجعه می‌کند. این بازه زمانی از طریق پیامک به مشتری اعلام می‌شود و این امر مستلزم داشتن اطلاعات کافی از گیرنده مرسوله است که مهم‌ترین آن کد پستی، کد ملی و شماره موبایل است.
لیائی با بیان اینکه متأسفانه این اطلاعات به‌صورت یکپارچه در دسترس شرکت ملی پست قرار ندارد، خاطرنشان کرد: در صورتی‌که فرستنده مرسوله در زمان ارسال اطلاعات یادشده را در اختیار پست قرار دهد سرویس‌های ما به گیرنده مرسوله به سهولت انجام می‌شود.
وی به نقش کدپستی و ایمیل بومی در هوشمندسازی نیز اشاره کرد و ابراز داشت: هر فرد ایرانی در سال می‌تواند حداقل یک آدرس داشته باشد و ما نمی‌توانیم مردم را مکلف کنیم که از یک کدپستی استفاده کنند. پروژه‌ای در دست اقدام داریم که کوپلینگ یا ترکیب کدپستی، کد ملی، ایمیل ملی و شماره موبایل است.
معاون وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه در حال حاضر برای هر ایرانی یک ایمیل ملی اثبات‌شده و احراز هویت شده نداریم، بیان کرد: ما می‌توانیم ایمیل ملی را راه‌اندازی کنیم و برای هر ایرانی یک ایمیل اختصاص دهیم تا حاکمیت از طریق آن اطلاع‌رسانی‌های خود را انجام دهد.
به گفته لیائی، ترکیب و همراه‌سازی ایمیل ملی با کد ملی، کد پستی و شماره تلفن همراه موجب تحول در ارسال مرسولات و تحقق هوشمندسازی و تحول دیجیتال در پست می‌شود.
وی به ارائه سرویس ایمیل ملی به شهروندان اشاره کرد و یادآور شد: بر اساس قانون در شرح وظایف شرکت ملی پست ارائه یک سرویس ایمیل است که با دامنه POST.IR در اختیار هر شهروند قرار می‌گیرد. سازمان‌ها و دستگاه‌ها باید این ایمیل منحصربه‌فرد را مدنظر قرار دهند و کمک کنند این فرهنگ بین هم‌وطنان نهادینه شود به‌طوری‌که به هر فرد ایرانی از بدو تولد همانند کدملی یک ایمیل ملی اختصاص داده شود.
مدیرعامل شرکت ملی پست ایران با بیان اینکه ما می‌توانیم به‌صورت رایگان این ایمیل را در اختیار هر فرد ایرانی قرار دهیم، گفت: این اتفاق باعث تحول عظیم در اطلاع‌رسانی حاکمیت به شهروندانش شده و همه دستگاه‌ها از جمله پست می‌توانند از مزایای این خدمت بهره‌مند شوند.
لیائی تعداد مرسوله پستی سالانه در کشور را ۲۵۰ میلیون فقره اعلام کرد و اظهار داشت: سرانه پستی برای هر ایرانی سه مرسوله است، این امر کشور ما را در زمره کشورهای کمتر توسعه‌یافته در استفاده از صنعت پست قرار می‌دهد زیرا سرانه مرسوله در کشورهای توسعه‌یافته به ازای هر نفر تعداد بالایی است.
وی با بیان اینکه در صورت افزایش سرانه مرسوله در کشور قیمت تمام‌شده کاهش می‌یابد و مردم با فرهنگ پستی عجین می‌شوند، تصریح کرد: اگر سرانه ارسال مرسوله را به استاندارد جهانی نزدیک کنیم می‌توان مدعی شد که در حوزه پستی حرفی برای گفتن داریم و می‌توانیم ادعای هوشمند سازی و تحول دیجیتال را داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت ملی پست سهم وزارت ارتباطات در اقتصاد دیجیتال را ۱۰ درصد برشمرد و خاطرنشان کرد: هشت دهم درصد آن سهم شرکت ملی پست است و ما تلاش داریم این عدد را به سه تا چهار برابر افزایش دهیم.
