بن سلمان جیره را قطع کرد؛ شاهزادگان سعودی قایق و عمارت می‌فروشند
این معاملات نشان‌دهنده تغییر بنیادین در اوضاع مالی شاهزادگان سعودی است که پول‌های بادآورده حاصل از رونق فروش نفت در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی را در انحصاری‌ترین بازارهای جهان ذخیره کردند. آن پول‌های عظیم غالبا یا صرف خرید دارایی‌هایی شدند که فروش آن‌ها به این سادگی‌ها نیست و یا هزینه سبک زندگی افراطی و پرخرج این شاهزاده‌ها را - که تا ۳۰ میلیون دلار در ماه می‌رسید - تامین کردند. به همین دلیل آن‌ها اکنون در برابر تغییرات سیاست‌های دولت عربستان آسیب‌پذیر شده‌اند.
به گزارش وبسایت روزنامه وال استریت ژورنال، محمد بن‌سلمان، ولیعهد ۳۶ ساله سعودی که عملا رهبر عربستان محسوب می‌شود، بسیاری از منابع مالی شاهزاده‌های سعودی برای ادامه این سبک زندگی پر زرق و برق را محدود کرده است. حالا بعضی از اعضای خاندان سلطنتی دارایی‌های برون‌مرزی خود را به فروش گذاشته‌اند تا پول نقد به دست آورند.
این شاهزاده‌ها برای پرداخت قبوض متداول خود - از جمله نگهداری دارایی‌های، مالیات، حقوق کارکنان و حق پارکینگ هواپیماها و کشتی‌هایشان - به پول نیاز دارند و به همین دلیل برخی از دارایی‌هایشان را به فروش گذاشته‌اند. بعضی از آنان هم سعی دارند تا با در اختیار گرفتن دارایی‌هایی که زررق و برق کمتری دارد، از جلب توجه محمد بن سلمان اجتناب کنند. بن سلمان امتیازات این شاهزاده‌ها و دسترسی آنان به بودجه‌های دولتی خاندان آل سعود را محدود کرده است.
ولخرج‌های توجه‌گریز
به گفتی منابع آگاه، این شاهزاده‌ها کار نمی‌کنند و حقوقی نمی‌گیرند، خدمه زیادی دارند و از بن سلمان می‌ترسند؛ پس ترجیح می‌دهند پولشان را به صورت نقد نگه دارند تا ثروتشان به چشم نیاید. هرچه باشد، پول نقد توجه کمتری جلب می‌کند تا یک قایق تفریحی ۶۰ متری!
در میان دارایی‌های فروخته شده، یک ملک در انگلیس به ارزش ۱۵۵ میلیون دلار، دو قایق تفریحی با بیش از ۶۰ متر طول و جواهرات به چشم می‌خورد. فروشندگان این اموال، از جمله شاهزاده بندر بن سلطان، سفیر سابق عربستان در آمریکا، زمانی از قدرتمندترین چهره‌های عربستان سعودی بودند.
یک مورخ انگلیسی که از دهه ۸۰ میلادی شرح حال این خاندان سعودی را ثبت کرده است، می‌گوید: واضح است که آن‌ها (شاهزاده‌ها) با یک نظام منضبط و تعریف‌شده روبرو شده‌اند و باید از همین طریق مخارج زندگی خود را تامین کنند... محمد بن سلمان می‌خواهد مدت زیادی (در قدرت) بماند و دارد تغیرات بلندمدتی را در این کشور رقم می‌زند.
گری هرشمن، بنیان‌گذار شرکتی در حوزه املاک لوکس که در بسیاری از معاملات یکی از خاندان‌های سعودی دخیل بوده است، می‌گوید، به صورت کلی، نسل جوان خاندان سلطنتی سعودی علاقه‌ای به زندگی در املاک عظیم پیشینیان خود ندارند. آن‌ها ولخرج هستند و پول نقد را ترجیح می‌دهند.
او با اشاره به اینکه اخیرا این شاهزاده‌ها خانه‌های کوچکتری خریداری کرده‌اند، گفت: «آن‌ها نمی‌خواهند خیلی توی چشم باشند.»
یک نماینده شاهزاده بندر گفت که او تمامی دارایی‌های خارجی‌اش را فروخته است، چرا که «با عملکرد فوق‌العاده ولیعهد و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری در عربستان سود بیشتری دارد.»
شاهزاده‌های بدعادت
بن سلمان آن دسته از اقوام خود را که رقیب او به حساب می‌آمدند - از جمله یکی از عموها و عموزاده بزرگش که در ۲۰۲۰ بازداشت شدند - به حاشیه رانده است. او همچنین امتیازات هزاران عضو خاندان سلطنتی را محدود کرده است، امتیازاتی از جمله پرداخت هزینه سفرهای خارجی و پرداخت قبوض آب و برق کاخ‌های آنان. این هزینه‌ها سالانه صدها میلیون دلار برای دولت سعودی خرج می‌تراشید.
اعضای ارشد خاندان سلطنتی با فروش نفت و املاک و دیگر قراردادهای تجاری دولتی، سالانه میلیاردها دلار درآمد داشتند، اما بن سلمان به مرور زمان آن‌ها را از این قراردادها خارج کرد. علاوه‌براین، دولت عربستان از راه‌های دیگری هم اعضای خاندان سلطنتی را تحت فشار قرار داده است، از جمله وضع ۲۵۰۰ دلار مالیات در ازای هر کارگر خانگی (از کارگر پنجم به بعد). این به تنهایی سالانه صدها هزار دلار برای بعضی از شاهزاده‌های سعودی خرج داشت.
پیام‌های دیپلماتیک آمریکا در دهه ۹۰ که توسط ویکی‌لیکس افشا شد، نشان می‌دهد که بعضی از اعضای خاندان سلطنتی عربستان ثروت خود را از طریق وام‌های بدون بازپرداخت، مصادره زمین‌های مردم عادی و بهره‌جویی از نظام ویزای کار خارجی به‌دست می‌آوردند. منابع آشنا با امور مالی شاهزادگان سعودی می‌گویند که این شاهزاده‌ها تا به قدرت رسیدن بن سلمان، از این منابع مالی بهره می‌بردند. اما اکنون این امتیازات محدود یا قطع شده است. با این حال، به گفته برخی منابع، حقوق ثابت و مشخصی که این افراد به عنوان یک شاهزاده سعودی دریافت می‌کردند، هنوز برقرار است.
بسیاری از این شاهزاده‌ها سبک زندگی خود را با تغییرات اقتصاد جهانی و تحولات داخلی عربستان که «شیرها را بسته» و جریان روان پول‌های بی‌زحمت را قطع کرده، وفق دادند.
یک منبع آگاه دیگر گفت، سطح زندگی شاهزادگان سعودی تا کنون ورای تصور بوده است و آن‌ها برای عادت کردن به شرایط جدید، به زمان بیشتری نیاز دارند.
وزارت رسانه عربستان به پرسش‌ها درباره امور مالی شاهزاده‌های سعودی پاسخی نداد.
قدرت‌نمایی بن سلمان در هتل ریتز
برخی از این اشخاص که اکنون در حال نقد کردن دارایی‌های خود هستند، در سال ۲۰۱۷ موقتا در هتل «ریتز- کارلتون» در ریاض بازداشت شدند، اقدامی که منتقدین آن را تفتیش و قدرت‌نمایی ولیعهد سعودی دانستند. شخص بن سلمان این کار را یک اقدام ضدفساد نامید. بسیاری از بازداشت‌شدگان تنها در ازای پرداخت غرامت آزاد شدند. طبق اعلام کمیسیون ضدفساد عربستان، بازداشت چهره‌های برجسته همچنان ادامه دارد.
ترکی بن ناصر، شاهزاده سعودی که سال گذشته از دنیا رفت هم در میان بازداشت‌شدگان هتل ریتز بود. این فرمانده سابق نیروی هوایی در میان مقامات سعودی بود که به اتهام دریافت رشوه از شرکت صنایع دفاعی انگلیسی «بی‌ای‌ئی سیستمز» در ازای قراردادهای پرسود تامین جنگنده و دیگر تجهیزات نظامی برای عربستان سعودی در «قرارداد تسلیحاتی الیمامه» در دهه ۸۰ میلادی مورد بازجویی وزارت دفاع انگلیس قرار گرفت.
اکثر اعضای خاندان سلطنتی سعودی در دوران محمد بن سلمان دیگر به چنین قراردادهایی دسترسی ندارند. نمایندگان اموال «شاهزاده ترکی» در دسترس نبوده و برادر او که در قید حیات است نیز به سوالات پیرامون بازجویی انگلیس پاسخ نداد.
این شاهزاده قایق تفریحی ۶۲ متری خود را در سال ۲۰۲۰ و خانه‌ای در لس‌آنجلس را به قیمت ۲۸.۵ میلیون دلار در ۲۰۲۱ به فروش رساند، اما پیش از آنکه فروش خانه به پایان برسد از دنیا رفت. شرایط سازش مالی او با بن سلمان پس از بازداشتش در هتل ریتز هرگز مشخص نشد. ارزش خالص دارایی‌های او سابقا ۳ میلیارد دلار تخمین زده می‌شد.
شاهزاده بندر، پسر شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز است، یکی از شاخه‌های اصلی خاندان سلطنتی که منابع درآمدش در دوره حکومت شاهزاده محمد بن سلمان قطع شده است. شاهزاده ترکی، داماد شاهزاده سلطان است.
منابع آگاه به اموال شاهزاده سلطان می‌گویند که بخش اعظم ثروت او از دسترسی به کارکنان، منابع و بودجه‌های دولتی در حدود نیم قرن فعالیتش به عنوان وزیر دفاع عربستان به دست آمده است. گزارش‌های بانکی که به دست وال استریت ژورنال رسیده است، حاکی از آن است که این شاهزاده سعودی تنها در یک سال، برای تامین هزینه‌های سبک زندگی پر خرج خود، ده‌ها میلیون دلار پول را از حساب‌های دولتی عربستان مستقیما به حساب‌هایی در سوئیس منتقل کرده است که به نام اشخاص دیگری ثبت شده‌اند. یک منبع آگاه گفت: این موضوع کاملا متوقف شده است.
ورثه شاهزاده سلطان که تحت فشار ولیعهد سعودی بودند، در سال ۲۰۲۰ عمارتی در لندن را به قیمت ۲۹۰ میلیون دلار فروختند.
شاهزاده خالد بن سلطان، فرزند شاهزاده سلطان که در کنار ژنرال نورمن شوارتسکف، فرماندهی نیروها را در جنگ اول خلیج فارس در ۱۹۹۱ بر عهده داشت، در سال ۲۰۲۰ عمارتی را در کنار برج ایفل به قیمت ۸۷ میلیون دلار و یک قایق تفریحی ۶۷ متری را در ۲۰۱۹ به فروش رساند.
برخی دیگر از فرزندان شاهزاده سلطان هم سعی دارند تا با اجاره دادن دارایی‌های جهانی خود، این کمبود بودجه را جبران کنند. شرکت مالی «کردیت سوئیس» در ماه نوامبر از شاهزاده «فهد بن سلطان» به اتهام قصور در پرداخت وام ۵۵ میلیون دلاری قایق تفریحی و ۴۸ میلیون دلاری یک ملک در جنوب لندن شکایت کرد.
