تابستان و قطعی برق یک میلیارد نفر

شبکه‌های نیرو به دلیل کمبود سوخت فسیلی، خشکسالی و موج کشنده گرما، اختلالات عرضه کالاها و افزایش قیمتها به دلیل جنگ در اوکراین و گذار ناموفق به سوی انرژی سبز، در مضیقه قرار گرفته‌اند. همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند و خطر موجی از خاموشی‌ها را در اکثر نقاط نیمکره شمالی ایجاد کرده‌اند.

بحران نیرو که بخش وسیعی از جهان و اقتصادهای بزرگ را درگیر می کند، ممکن است کمتر از یک ماه دیگر با آغاز تابستان در ۲۱ ژوئن، اتفاق بیافتد. مناطقی که درگیر این بحران می شوند، آسیا، اروپا و آمریکا خواهند بود که برق کافی برای تامین تقاضای سرمایشی مصرف کنندگانی که به دنبال فرار از گرمای سوزان هستند، ندارند.

موج گرمای آسیا باعث خاموشی‌های چند ساعته روزانه شده و بیش از یک میلیارد نفر را در کشورهای پاکستان، میانمار، سریلانکا و هند با قطعی برق روبرو کرده است و بهبود وضعیت دیده نمی شود. شش تاسیسات نیرو در تگزاس، ماه جاری با از راه رسیدن گرمای تابستانی با مشکل روبرو شدند. حداقل ده‌ها ایالت آمریکا از کالیفرنیا تا گریت لیک، تابستان امسال در معرض قطعی برق قرار دارند. تامین نیرو در چین و ژاپن محدود خواهد بود. آفریقای جنوبی هم مهیای سالی از خاموشی‌های کم سابقه می‌شود. و اروپا در شرایط حساسی قرار دارد و اگر روسیه صادرات گاز به این منطقه را قطع کند، کشورهای متعدد با قطعی برق مواجه می شوند.

شانتانو جایسوال، تحلیلگر بلومبرگ نیو انرژی فاینانس می‌گوید ترکیبی از جنگ و تحریمها که بازارهای کالا را مختل کرده، گرمای شدید و بهبود اقتصادی از پاندمی کووید که تقاضا برای نیرو را افزایش داده، وضعیت منحصری را ایجاد کرده و وی نمی‌تواند آخرین باری که ترکیبی از این عوامل اتفاق افتادند را بیاد بیاورد.

رگولاتورهای آمریکا اخیرا هشدار دادند نیمی از این کشور، از گریت لیک تا کرانه غربی، ممکن است خاموشی را تجربه کند. دلیل این خاموشی‌ها هم عدم تولید برق و ابرخشکسالی است.

به دلیل عدم سرمایه گذاری در سوختهای فسیلی و کاهش تولید نیرو با استفاده از سوختهای فسیلی، وضعیت شبکه‌های نیرو در سراسر جهان شکننده است. الکس وایت ورث، تحلیلگر شرکت وود مک کنزی به این اشاره می کند که عبور شبکه‌های نیرو به سوی انرژی سبز، عدم ظرفیت ذخیره سازی نیرو هنگامی که آفتاب نیست یا بادی نمی‌وزد، بی ثباتی‌هایی را به وجود آورده و شبکه‌های نیرو را در شرایطی که نیروگاههای زغال سوز بازنشسته یا تعطیل می شوند، تحت استرس بیشتری قرار داده است. هر بار که هوا ابری یا طوفانی شود یا برای یک هفته بادی در کار نباشد، با کمبود عرضه روبرو خواهید شد. ما انتظار داریم این مشکلات در مدت پنج سال آینده وخیم‌تر شوند.

آمریکا

تامین گاز طبیعی که سوخت شماره یک نیروگاه در آمریکاست، در سراسر این کشور محدود شده و قیمتها افزایش پیدا کرده است. شرکت پایایی برقی آمریکای شمالی، اعلام کرده است ظرفیت نیرو در اکثر نقاط این کشور و بخشهایی از کانادا محدود شده است. این یکی از منفی‌ترین ارزیابی‌های صورت گرفته از سوی این نهاد رگولاتوری تاکنون بوده است. از مصرف کنندگان خواسته خواهد شد با کاهش مصرف، به حفظ پایداری شبکه‌ها کمک کنند.

در کالیفرنیا که پرجمعیت‌ترین ایالت است، تامین گاز به دلیل قطعی سال گذشته خط لوله که واردات را محدود کرد، کاهش بیشتری پیدا کرده است. بعلاوه تغییرات اقلیمی باعث تشدید خشکسالی شده و تامین نیروی برق آبی را به شدت محدود کرده است. اپراتور سیستم مستقل کالیفرنیا ماه جاری هشدار داد این ایالت در معرض ریسک خاموشی در چند تابستان آینده است.

در شبکه ۱۵ ایالت که توسط اپراتور "سیستم مستقل مید کانتیننت" اداره می شود، مصرف کنندگان در ۱۱ ایالت در معرض خطر خاموشی هستند. این اپراتور که به ۴۲ میلیون نفر خدمات رسانی می کند، پیش بینی کرده است که تولید نیروی برای تامین دوره‌های اوج تقاضا در تابستان امسال به خصوص در ایالتهای منطقه میدوست، ناکافی است. این شبکه هرگز پیش از این هشداری از این دست پیش از آغاز تابستان و افزایش تقاضای تابستانی نداده بود.

به گفته گری کانینگهام، مدیر تحقیقات بازار در شرکت تردیشن انرژی، در تگزاس، با وجود تلاش این ایالت برای بهبود تاب آوری پس از طوفان زمستانی که فوریه سال ۲۰۲۱ اتفاق افتاد و میلیونها نفر را چندین روز در خاموشی فرو برد، شبکه همچنان در معرض ریسک کمبود است.

تری ویس وانات، اقتصاددان ارشد نیرو، انرژی و آب در CoBank ACB می‌گوید فرسودگی زیرساخت و تاخیر در تعمیرات در دوران پاندمی، به مشکل شرایط آب و هوایی نامساعد افزوده است. آمریکا بیش از سایر کشورهای صنعتی جهان، خاموشی تجربه می کند. حدود ۷۰ درصد از شبکه ما نزدیک به پایان عمر است.

آسیا

کانون خاموشی‌ها تاکنون جنوب و جنوب شرقی آسیا بوده که موج گرمای کشنده باعث شده است دستگاه‌های سرمایشی با حداکثر توان کار کنند. خاموشی در پاکستان، سریلانکا و میانمار که مجموعا ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت دارند، سراسری بوده است. و در هند ۱۶ ایالت از ۲۸ ایالت این کشور که بیش از ۷۰۰ میلیون نفر جمعیت دارند، با قطعی دو تا ۱۰ ساعته برق در روز دست و پنجه نرم می‌کنند.

دولت هند اخیرا به شرکتها دستور داده است خرید زغال سنگ خارجی گران را افزایش دهند و در عین حال، پروتکلهای زیست محیطی را برای توسعه معادن کاهش داده تا تامین سوخت را افزایش دهد. اما باید دید این اقدامات، فشار کمبود نیرو را خواهد کاست. فصل بارندگی موسمی، دمای هوای خنکتری را به همراه خواهد آورد و تقاضا برای نیرو را کمتر می کند اما ممکن است مناطق استخراج زغال سنگ را با سیل روبرو کرده و به تامین سوخت لطمه بیشتری وارد کند.

در ویتنام شرکت نیروی دولتی برای کمبود نیرو به مدت بیش از یک ماه آماده شده زیرا همزمان با کاهش تامین داخلی زغال سنگ و افزایش قیمتها در بازار خارجی، تقاضا برای نیرو رشد کرده است.

در چین کمبود زغال سنگ به سهمیه بندی گسترده نیرو در سال گذشته منجر شد و مقامات این کشور وعده دادند در سال ۲۰۲۲ چراغها را روشن نگه دارند و معدنکاران زغال سنگ را برای افزایش تولید تحت فشار قرار دادند. با این حال مقامات صنعتی هشدار داده اند که تابستان جاری، منطقه صنعتی جنوب کشور که از کانونهای تولید زغال سنگ دور است، با کمبود نیرو مواجه خواهد بود و بنابراین وابستگی بیشتری به زغال سنگ و گاز خارجی خواهد داشت.

ژاپن در مارس که درست چند روز پس از وقوع زلزله و آسیب دیدن چندین نیروگاه گازسوز و زغال سوز، موج سرما باعث افزایش تقاضا شد، با کمبود نیرو روبرو شد. پیش بینی می شود تامین نیرو در ماههای تابستان محدودیت پیدا کند و زمستان آینده تقاضا از عرضه فراتر رود. دولت کلان شهر توکیو کارزاری را برای صرفه جویی در انرژی آغاز کرده و از ساکنان این شهر خواسته است تلویزیون کمتر تماشا کنند.

اروپا

ریسک خاموشی در اروپا کمتر است زیرا مردم کمتری از دستگاههای سرمایشی در خانه استفاده می کنند. این قاره هم به دنبال پر کردن مخازن گاز است. اما فضای زیادی برای خطا وجود ندارد. بهار بدون بارندگی زیاد در نروژ، تولید برق آبی را محدود کرده است. قطعی‌های دنباله‌دار در راکتورهای هسته‌ای شرکت برق فرانسه، به فشار بر قیمتها و تامین نیرو افزوده است. بزرگترین تولیدکننده برق این منطقه هدف تولید هسته‌ای را برای سومین بار در سال میلادی جاری کاهش داده است که جدیدترین نشانه از وخامت بحران نیروی اروپاست.

به گفته فابیان رونینگن، تحلیلگر بازارهای نیرو در شرکت ریستاد انرژی، اگر روسیه عرضه گاز طبیعی به اروپا را قطع کند، برای بروز خاموشی در بعضی از کشورها کافی خواهد بود. اگرچه احتمال چنین اقدامی از سوی روسیه بعید است اما با ادامه جنگ در اوکراین، وی بدبینی بیشتری نسبت به دو ماه پیش پیدا کرده است. بعضی از کشورها شامل اسپانیا، فرانسه و انگلیس میزان بالایی گاز طبیعی مایع وارد کرده اند و ممکن است عرضه کافی برای دفع هر گونه شوکی داشته باشند اما داستان در اروپای شرقی متفاوت است و کشورهایی نظیر یونان، لاتویا و مجارستان از گاز برای بخش قابل توجهی از تولید نیرو استفاده می کنند و وابستگی زیادی به عرضه روسیه دارند. این وضعیت احتمال خاموشی در این مناطق را بالاتر می برد.

بر اساس گزارش اویل پرایس، اگر شبکه‌های نیرو تابستان امسال تاب نیاورند و دچار شکست شوند، نشانه شومی از بدتر شدن اوضاع در زمستان در پیش خواهد بود.