تصورات غلط "مکار بودن روباه یا درنده بودن پلنگ" حیات وحش را به خطر انداخته
توسعه شهر‌ها و پیشرفت جامعه بشری همواره باعث تخریب زیستگاه گونه‌های مختلف حیات وحش بوده است و به‌دلیل همین دست‌درازی به زیستگاه حیوانات و تعارضات بین قلمروی انسان با آن‌ها، هرساله شاهد کشته شدن گونه‌های مختلف حیات وحش از جمله گونه‌های ارزشمند و کمیابی مانند یوزپلنگ، پلنگ، خرس و... , به‌دست انسان بوده‌ایم.
در رابطه با تعارضات میان حیوان و انسان، مهدی اسماعیلی بیدهندی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: این تعارضات بین دو گونه دارای حیات انسان و حیوان زمانی اتفاق می‌افتد که این دو گونه در مواجهه با یکدیگر قرار بگیرند؛ این مواجهه یا ناشی از ورود انسان به قلمروی حیوانات و یا به‌عکس آن است. متأسفانه تعبیر ما انسان‌ها از اشرف مخلوقات بودن این است که اجازه داریم هر نقطه‌ای را در کره زمین به‌تصرف درآوریم، تغییر دهیم و جلوی زیست سایر گونه‌های حیات در آن منطقه را بگیریم.
وی ادامه داد: این دیدگاه کاملاً نادرست است چرا که حیات تمام گونه‌ها اعم از انسان، حیوان و گیاه به یکدیگر وابسته است؛ ممکن است که با دانش کنونی ما تأثیر بعضی گونه‌ها بر یکدیگر شناخته شده نباشد، اما شکی نیست که با از دست رفتن کوچک‌ترین گونه‌ها نیز آثار جبران‌ناپذیری به چرخه حیات وارد می‌شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: ما بیشتر شهر‌ها و روستا‌های خود را در زیستگاه حیات وحش بنا کردیم و به همین دلیل مواجهه با آن‌ها ناگزیر است، اما زمانی که این مواجهه با ناآگاهی ما همراه باشد، با تعارضاتی مانند مواردی که اخیراً در کشور رخ داد، مانند تلف شدن خرس در اردبیل، پلنگ در دنا و... , مواجه می‌شویم.
اسماعیلی افزود: این ناآگاهی‌ها ریشه در انگاره‌های فرهنگی و منطقه‌ای دارد؛ به‌عنوان مثال داستان‌هایی مبنی بر مکار بودن روباه، درنده‌خوی بودن پلنگ و سایر داستان‌ها در رابطه با حیات وحش سبب می‌شود تصویر ذهنی و باور غلطی به‌لحاظ شناختی از حیات وحش داشته باشیم؛ به بعضی گونه‌ها عشق بورزیم، نسبت به بعضی گونه‌ها خنثی باشیم و از بعضی گونه‌ها متنفر باشیم!
وی توضیح داد: زمانی که با یک گونه حیات وحش مواجهه پیدا می‌کنیم، انگاره‌های ذهنی و شناختی ما نسبت به آن گونه سبب می‌شود رفتار متفاوتی با گونه‌ها داشته باشیم؛ به‌عنوان مثال اگر ما با یک کبوتر برخورد داشته باشیم در بدترین حالت نسبت به آن واکنش خنثی داریم در حالی که اگر با یک روباه یا یک کفتار از فاصله دور مواجه شویم، ممکن است به آسیب رساندن به آن فکر کنیم.
این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: لازم است با فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی به افراد جامعه آن‌ها را از ارزش این گونه‌ها مطلع کنیم و راه درست مواجهه با حیات وحش و کاستن از اثرات احتمالی این مواجهه را به آن‌ها آموزش دهیم؛ باید در نظر بگیریم که اگر ما به زیستگاه حیات وحش وارد می‌شویم، آن‌ها به‌طور غریزی به ما واکنش نشان می‌دهند و وظیفه ماست که فعالیت‌های خود را در زمان حضور در زیستگاه حیات وحش کنترل کنیم.علاوه بر آموزش صحیح، برخورد قانونی صریح و قاطع با افرادی که با هر نیتی اقدام به تعرض به حیات وحش می‌کنند، می‌تواند از شکار و کشتار حیات وحش جلوگیری کند.
