تنش آبی در ایران؛ ۱۸ استان درگیر فرونشست زمین هستند
انوشیروان محسنی بندپی در آخرین جلسه از سلسله رویدادهای علمی ترویجی هفته محیط زیست با عنوان پیامدهای تغییر اقلیم در ایران که از سوی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد، ضمن اشاره به پیامدهای گرم شدن هوا به‌صورت سال به سال اظهار کرد: این امر موجب کاهش بارش باران و برف، افزایش اسیدی شدن اقیانوس‌ها، از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری، ذوب شدن یخ‌های قطبی، جنگل‌زدایی، بیابان‌زایی، وقوع توفان‌های مخرب، کمبود آب، فروپاشی اکوسیستم و خطر امواج مرگبار گرما، بالا آمدن آب اقیانوس‌ها، خشکسالی‌های طولانی‌مدت، آلودگی هوا، افزایش ریزگردها و ... شده است.
وی با بیان اینکه از زمان انقلاب صنعتی به بعد انتشار جهانی گازهای گلخانه ای منجر به پدیده‌ای به نام گرمایش جهانی Global Warming شده است، عنوان کرد: با افزایش فعالیت صنعت و به دنبال آن آزاد سازی بیشتر گازهای کربن دی اکسید، متان، نیتروژن دی اکسید و گاز های فلوئوردار شاهد افزایش دمای زمین، گرم شدن هوا و ذوب شدن یخ‌های قطبی از سال ۲۰۰۰ تاکنون هستیم.
محسنی بندپی با بیان اینکه در تمام استان‌های کشور کم‌آبی موجب نگرانی مردم شده است، گفت: در پایان مرداد ۱۴۰۰ اعلام شد، حدود ۴۰ درصد میزان بارش به علت افزایش گرما کاهش پیدا کرده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه تا سال ۲۰۴۰ ایران جزء پر تنش‌ترین مناطق دنیا با تنش آبی بالای ۸۰ درصد خواهد بود، اظهارکرد: منابع آبی کمتر از ۹۰ میلیارد متر مکعب و سرانه آب تجدیدپذیر کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب است.
ایران سومین کشور دارای مشعل‌های گاز
وی با اشاره به اینکه ایران بعد از روسیه و عراق، سومین کشور دارای مشعل‌های گاز در جهان است، یادآور شد: ۷ میلیارد مترمکعب گاز از طریق «فلر» هدر می رود و مصرف سرانه انرژی در ایران ۲ برابر میانگین جهانی است.
رئیس مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم با بیان اینکه خشکی در ایران یک واقعیت اقلیمی است، افزود: ایران سرزمینی خشک با نزولات بسیار کم است. میزان متوسط بارندگی ۲۲۸ میلی متر در سطح کشور است که براساس منابع معتبر مانند وزارت نیرو و فائو روند نزولی بارش‌ها در حد متوسط ۱.۷۵ میلیارد مترمکعب در سال را نشان می‌دهد.
محسنی بندپی با بیان اینکه که سرعت کاهش باران در ۳۰ سال اخیر در حدود چهار برابر بیشتر از سرعت کاهش باران در ۶۰ سال گذشته است، خاطرنشان کرد: این امر نشان از تشدید گرمایش در این۳۰ سال بوده است.
وی در ادامه با اشاره به وابستگی منابع آب کشور به برداشت از آب‌های سطحی و آب‌های زیرزمینی که به ترتیب ۴۵ و ۵۵ درصد است، تصریح کرد: ۳۶ درصد مساحت کشور را مناطق فراخشک، ۲۹ درصد را مناطق خشک بیابانی و تنها سه درصد مرطوب، پنج درصد مدیترانه‌ای و هفت درصد را مناطق مرطوب دربر می گیرد.
ایران رتبه چهارم فرو نشست در جهان
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه ۱۸ استان کشور درگیر فرونشست هستند، گفت: استان‌های اصفهان، تهران، کرمان و خراسان رضوی به ترتیب با ۳۱، ۳۰، ۲۴، و ۲۵ درصد دارای بیشترین تعداد(درصد) فرونشست زمین هستند.
محسنی بندپی با بیان اینکه فرونشست غالب شهر تهران در مناطق جنوب غربی و مناطق ۱۷ ،۱۸ و ۱۹ شهر تهران رخ داده و این پهنه به سمت شرق به‌خصوص مناطق ۱۰ ،۱۶ و ۲۰ در جنوب تهران در حال گسترش است، یادآور شد: از مقدار ۶۲ میلیون متر مکعب کسری سالانه مخزن دشت تهران – شهریار، مقدار ۴۰ میلیون مترمکعب مربوط به شهر تهران است.
وی افزود: بر اساس نتایج بیلان آب زیرزمینی، در شرایط فعلی متوسط کسری حجم مخزن دشت‌های استان تهران معادل ۱۵۰ میلیون متر مکعب در سال تخمین زده شده که از این مقدار معادل ۴۰ میلیون متر مکعب مربوط به کسری آبخوان شهر تهران است.
با تولید ۱۶.۸ میلیارد پساب در شبانه روز، جلوگیری از هدر رفت آب
محسنی‌بندپی افزود: با فرض جمعیت ۸۵ میلیون نفری کشور ایران، مصرف روزانه تقریبی ۲۲۰ لیتر در شبانه روز بر ضریب تبدیل، ۹۰ درصد این مقدار به پساب تبدیل می شود، یعنی در مجموع ۱۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون لیتر آب به صورت پساب داریم که می‌تواند پس از تصفیه در کشاورزی، تغذیه آبخوان‌ها و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی مورد استفاده قرار گیرد.
رئیس مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم به دیگر راهکارهای حفاظت از محیط زیست پرداخت و گفت: کاهش جنگل‌زدایی و افزایش سرعت تغییر به خودروهای الکتریکی، شیرین‌سازی آب شور دریاهای حاشیه شمالی و جنوبی کشور و استفاده بهینه از آن در سرتاسر کشور، تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها و بازچرخانی آب را با هدف تغذیه سفره آب‌های زیر زمینی از موارد حائز اهمیت هستند که هماهنگی بین سازمان‌های مختلف را می طلبد.
