منابع طبیعی: پاکتراشی جنگل هیرکانی مربوط به جنگ جهانی دوم است
انتشار فیلمی با موضوع پاکتراشی در قلب جنگل هیرکانی محدوده شهرستان بندرگز، علاوه بر نگرانی از تکرار این اتفاقات تلخ، ضرورت ورود دستگاه‌های نظارتی برای احیا نشدن این عرصه ۱۲ هکتاری را بیشتر کرد.
روز‌های گذشته فیلمی کوتاه در فضای مجازی منتشر شد که در آن ادعا شده بود بخش زیادی از جنگل هیرکانی در شهرستان گلوگاه مازندران پاکتراشی شده است.
زمان کوتاهی پس از انتشار این کلیپ، مشخص شد این زمین پاکتراشی شده جزو بخش ثبتی شهرستان بندرگز در استان گلستان است و مهم‌تر آن که قطع درختان قدمتی چند دهه‌ای دارد و از بقایای حضور ارتش متفقین در ایران است و طبق بررسی ها، ارتش شوروری به دلایلی که آشکار نیست این منطقه جنگلی را پاکتراشی کرد.
موضوعی که مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان هم بر آن تاکید کرد و گفت: تصاویر منتشرشده از پاکتراشی جنگل هیرکانی که در حوزه استحفاظی گلستان قرار دارد و طی روز‌های اخیر در فضای مجازی با نام "پاکتراشی به سبک آمازون در هیرکانی! چرا؟ " بازتاب فراوانی یافته، مربوط به چند دهه قبل و زمان جنگ جهانی دوم است.
عبدالرحیم لطفی اظهار داشت: این محدوده قبل از قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع در سال ۱۳۴۱ جزو مستثنیات بود و چند واحد مسکونی هم داشت که آثار سکونت در آن قابل مشاهده است. این عرصه که جزو حوزه استحفاظی منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان موسوم به ملک نوده در پلاک ۲ نوده از بخش ۲ ثبتی شهرستان بندرگز است، سند شش دانگ دارد و خاک این محدوده از مشخصات زراعت با سابقه بیش از ۵۰ سال برخوردار است.
لطفی با تاکید بر نظارت شدید برای حفاظت از عرصه‌های جنگلی استان گفت: سال ۱۳۹۸ نیرو‌های یگان حفاظت شهرستان بندرگز مالک این عرصه پارکتراشی شده را به خاطر قطع ۲ درخت و چهار نهال جنگلی، متخلف را تحویل مراجع قضایی دادند. اگر فردی مدارکی مبنی بر جنگل تراشی سال‌های اخیر در این ابعاد دارد، اسناد و مدارک خود را ارائه کند
معاون اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بندرگز هم گفت: زمینی که طی روز‌های اخیر تصویر آن پخش شده کاربری کشاورزی دارد و صدور سند برای آن متعلق به قبل از قانون ملی شدن جنگل هاست.
اردشیر عباسی به خبرنگار ایرنا افزود: این زمین جزو منابع طبیعی محسوب نمی‌شود و برای تغییرکاربری آن به جنگل باید از صاحب ملک رضایت گرفت.
به گفته وی برای جنگل کاری در این عرصه افزون بر ۱۲ هکتاری یا باید اعتبار کلان اختصاص یابد و یا به صاحب ملک زمینی برابر با ارزش این عرصه واگذار کرد و از وی رضایت گرفت.
زمانی کوتاه پس از انتشار کلیپ و با جستجویی کوتاه ثابت شد که قطع این درختان مربوط به چند دهه قبل است، اما سوال اینجاست آیا می‌توان به استناد قطع کردن بخش زیادی از این محدوده جنگلی در سال‌های دور، برای آن سند شش دانگ صادر کرد؟ آیا عرصه‌های ملی و جنگلی دارای تعریف مشخصی نیست که با تکیه بر آن نتوان حتی یک سند رسمی را باطل کرد و عرصه را به اراضی ملی بازگرداند؟
حجت الاسلام محسنی اژه‌ای رییس قوه قضاییه چندی قبل با بیان اینکه تاکنون در پیشگیری از تصرفات منابع طبیعی و اراضی ملی موفق نبوده‌ایم گفت: باید تدابیر ویژه‌ای اتخاذ شود که از تصرف منابع طبیعی و اراضی ملی پیشگیری و جلوگیری شود و چنانچه زمینی از اراضی ملی یا منابع طبیعی تصرف شد، در اولین زمان ممکن نسبت به جلوگیری و رفع تصرف از آن اقدام عاجل صورت گیرد.
سال گذشته هم موضوع وقف پنج هزار هکتار از جنگل‌های مازندران علنی شد و با تلاش فراوان و حمایت دستگاه قضایی این عرصه به منابع ملی بازگردانده شد و حکم قطعی بازگرداندن آن به بیت المال صادر گردید.
با رویکرد جدید قوه قضاییه انتظار می‌رود این زمین افزون بر ۱۲ هزار مترمربعی که در قلب جنگل هیرکانی قرار دارد با وجود داشتن سند رسمی پس از اتخاذ روشی قانونمند مانند خرید از مالک و یا معاوضه با زمینی دیگر، به بیت المال بازگردانده شود و رویکرد حفظ منابع طبیعی که طی سال‌های اخیر روندی رو به پیشرفت و مورد اقبال عمومی یافته، همچنان استمرار یابد.
معاون امور جنگل سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری هم به ایرنا گفت: احیای جنگل‌ها با وجود نقش زیاد این عرصه‌ها در حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مورد غفلت قرار گرفته و حفاظت آن علاوه بر ارتقای فرهنگ منابع طبیعی به اعتبارات بیشتری نیاز دارد.
نقی شعبانیان اظهار داشت: حفظ کیفی جنگل‌ها و مراتع جزو مسوولیت دولت‌ها است و باید با اختصاص اعتبارات بیشتر به نگهداری این عرصه‌ها اهتمام بیشتری ورزید.
وی تاکید کرد که با توجه به نقش غیرقابل انکار جنگل‌ها در ترسیب کربن و حفظ خاک، جلوگیری از بروز سیلاب، کاهش فرسایش خاک و حفاظت از جنگل‌ها ضروری است
محمد درویش فعال برجسته محیط زیست که برای اولین بار فیلم و تصاویر مربوط به این منطقه جنگلی را منتشر کرد در صفحه اینستاگرام خود نوشت: این تصاویر را که آقای علی‌اکبر کاوسی در اختیار نگارنده قرار داده، مربوط به منطقه گلوگاه در مازندران است؛ متاسفانه از این لکه‌های پاکتراشی شده در هیرکانی کم نیست، اما امیدوارم با افزایش حساسیت ملی و با ترغیب نهاد‌های نظارتی به پیگیری و پاسخگویی، نگذاریم تماشای چنین جنایت‌هایی عادی شود.
این فعال محیط زیست در ادامه متن نوشت: مطابق بررسی‌ها این پاکتراشی مربوط به اشغال ارتش شوروی است. یکی از مدیران منابع‌طبیعی هم اطلاع داد که به زودی با حضور در منطقه پیگیری می‌کند که چرا به هر دلیل که این پاکتراشی انجام شده، سازمان منابع‌طبیعی به جای احیای مجددش، اجازه تغییر کاربری داده؟
حمیدرضا میرزاده از فعالان حوزه محیط زیست هم نوشت: این پاکتراشی در سالیان دور رخ داده و در حال حاضر این عرصه به عنوان زمین کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. منابع محلی می‌گویند که این زمین در زمان جنگ جهانی دوم پاکتراشی شده و پایگاهی نظامی برای ارتش شوروی در آن قرار داشت. به منابع و اطلاعات کافی برای تایید یا رد این گفته دسترسی ندارم، اما چیزی که مسلم است، در نقشه سال ۱۳۴۳ این زمین فاقد درخت مشخص شده و می‌توان با اطمینان گفت که پاکتراشی بیش از ۵۸ سال قدمت دارد.
با وجود آن که به طور تقریبی مشخص شده که پاکتراشی این محدوده ۱۲ هکتاری قدمتی چند دهه‌ای دارد، اما علاقمندان به محیط زیست و طبیعت می‌خواهند بدانند که چرا قانون شکنی‌های چند دهه قبل و از بین بردن انفال و عرصه‌های باارزش ملی باید بدون پاسخ باقی بماند؟
آیا کاشتن گندم و جو در یکی از بکرترین مناطق جنگلی هیرکانی و استفاده شخصی از آن بر بازسازی و احیای این محدوده باارزش ارجحیت ندارد و نمی‌توان برای آن تدبیر و چاره‌ای اندیشید؟
جنگل‌های هیرکانی با مساحت ۲ میلیون و ۱۲۵ هزار هکتار که برخی دانشمندان قدمت آن را ۴۰ میلیون سال برآورد کرده اند؛ نمادی از فسیل‌های زنده‌ای محسوب می‌شود که از این عرصه‌های جنگلی منحصر به فرد واقع در ساحل جنوبی خزر، سهم استان مازندران ۵۳ درصد، گیلان ۲۶ درصد و گلستان ۲۱ درصد است.
این جنگل‌های با ارزش در شمال ایران از آستارا در گیلان تا گلیداغ در شرق گلستان به طول ۸۰۰ کیلومتر و با عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر گسترده است.
گسترش عمومی جنگل‌های شمال از سطح دریا شروع و تا ارتفاع حداکثر دو هزار و ۸۰۰ متر ادامه دارد، جنگل‌های هیرکانی متراکم‌ترین ناحیه جنگلی ایران است.
هیرکان نام گرگان به زبان یونانی است، گفته می‌شود نام ورکان در کتیبه‌های به جا مانده از دوران هخامنشی نیز اشاره به جنگل‌های هیرکانی داشته و اثباتی بر قدمت آن است.
