سقفِ بی سقف؛ خبری از مصوبه اجاره‌بها نیست!
گرچه آمارها نشان می‌دهد مسکن نسبت به سایر کالاها از درصد رشد کمتری برخوردار بوده است اما نظارت بر این حوزه به دلیل فراگیری و گستردگی بازار چندان آسان نیست. کارشناسان حوزه اقتصادی عمل به وعده‌های ساخت و ساز از سوی دولت‌ها را یکی از راه‌های کنترل این بازار می‌دانند. از دیگر گزینه های پیشنهادی برای اجرای قیمت گذاری منطقی، راه‌اندازی سامانه‌ای بود که از مالکان و مستاجران می‌خواست اطلاعات ملکی خود به‍‌طور شفاف وارد کنند و با مشخص شدن خانه‌های خالی و اعمال مالیات شاید می‌توانست نقشی در تنظیم بازار داشته باشد. اما استقبالی از این طرح نشد و تجویز این مُسَکِنها نتوانست التیامی برای درد مسکن باشد.
بوشهر در صدر گرانترین
بوشهر چه به لحاظ آماری، چه به نقل از مسئولین به نسبت استان‌های همتراز خود همواره جز مناطق گران قیمت مسکن محسوب می‌شود. هر چند مقامات استانی سعی دارند با عملیات اجرایی ساخت واحد مسکونی در شهرهای جدید عالیشهر و نایبند مقدمات بهبود و ساماندهی وضعیت مسکن در این استان را فراهم کنند اما با توجه به تعداد اندک نفراتی که توانسته‌اند وجه واریزی اولیه این خانه‌ها را پرداخت کنند، انتظار نمی‌رود گرانی و افزایش قیمت مسکن و اجاره‌بها در بوشهر مهار شود.
گزارش‌های میدانی هم نشان می‌دهد که مستاجران با رشدهای سنگین اجاره در سال جاری مواجه شده‌اند و اغلب مالکان از نرخ‌های مجازی که دولت تعیین کرده فراتر رفته‌اند. برخی اجاره‌نشین‌ها در هفته های اخیر اعلام می‌کنند کرایه خانه آنها ۵۰ تا ۱۰۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
در پاسخ به این سوال که آیا در همه نقاط استان اینگونه شاهد رشد قیمت‌ها هستیم باید گفت: در باقی شهرستان‌ها نیز ملک ارزان نیست و با وجود مداخله شرکت‌ها در شهرستانهای صنعتی و جنوبی استان بوشهر در تامین مسکن برای کارکنان خود به مراتب افزایش قیمت مشاهده می‌شود اما آنچه امروز شاهد آن هستیم، مرکز استان یعنی بوشهر، در صدر گرانی است.
آیا مشاورین املاک گزینه اصلی بالا رفتن قیمت ها هستند؟
یکی از مشاورین املاک شهرستان بوشهر گفت: چه در این دولت و چه در دولت‌های قبل، همواره عامل بهم ریختگی بازار مسکن را مشاوران املاک معرفی میکرده‌اند اما امروزه برخی سایت‌ها و نرم‌افزارهای فضای مجازی بیشترین تاثیر را در قیمت گذاری‌ها دارند و در این بین صاحبان ملک نیز با مقایسه این موارد اقدام به نرخ گذاری غیر متعارف می‌کنند.
تاثیر پلکانی موقعیت مکانی در قیمت‌های کاذب
وی در خصوص تفاوت فاحش قیمت‌ها در محلات بوشهر با وجود فاصله مکانی اندک از یکدیگر اینگونه می‌گوید: شاید شما تعجب کنید چرا دو خانه با متراژ و نهاده‌های ساختمانی مشابه قیمت‌های چندبرابری نسبت به هم دارند، درواقع این نام محلات است که دو ملک را از هم متمایز می‌کند و می‌توان این موضوع را هم به عنوان یکی از علل قیمت‌های کاذب نام برد. در حال حاضر خانه‌هایی در حد واصل یک خیابان به طور میانگین از ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان تفاوت قیمت دارند.
تجهیزات بهداشتی؛ معیاری برای بالا بردن قیمت
در گفت‌گو با با یکی دیگر از مشاورین املاک موضوع جالبی مطرح شد آن هم نرخ گذاری بر اساس وجود برخی ملزومات و تجهیزات بهداشتی است که شاید در۱۰ سال گذشته جزئی از دارایی واجب یک خانه محسوب می‌شدند اما در حال حاضر به عنوان معیار و به اصطلاح "آپشن" خانه معرفی می‌شوند. قیمت املاک خام در بعضی مناطق تا ۱۰ میلیون تومان برای هر متر ارزان‌تر از خانه‌ای است که مجهز به شیرآلات، روشویی و این قبیل موارد شده است.
خبری از ابلاغ افزایش ۲۰درصدی نرخ اجاره‌بها نیست!
رئیس اتحادیه مشاورین املاک و نمایشگاه داران اتومبیل شهرستان بوشهر بیان کرد: به طور میانگین در مقایسه با قیمت‌های سال گذشته، نرخ اجاره بها بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته است؛ و مصوبه رشد اجاره‌بها در هر سال تا سقف ۲۰ درصد هنوز به صورت دستورالعمل و یا مصوبه ابلاغ نشده است اما هر زمان به صورت رسمی اعلام شود مشاورین املاک موظف به اجرای آن هستند.
گرانترین نقاط بوشهر
احسان آستانه با اشاره به اینکه در محلات بیسیم، باهنر، مدرس و سامان بیشترین نرخ قیمت و در تنگات وحوزه چهارمحل جنوبی به‌نسبت نرخ اجاره‌بها پایین‌تری وجود دارد، افزود: متوسط قیمت مسکن در شهر بوشهر بین ۱۶ تا ۲۰ میلیون تومان و در برخی مناطق تا ۲۵ میلیون تومان ارزش گذاری شده است و بیشترین نرخ اجاره بها نیز محدوده‌ای بین برای هر ماه ۹ تا ۱۰ میلیون تومان در مناطق بالا و حداقل ۲ میلیون تومان در مناطق پایین‌تر را به خود اختصاص داده است که پیش بینی می‌شود در آینده شاهد افزایش این ارقام باشیم، اما امیدواریم با اجرا شدن طرح ملی مسکن اتفاقات خوبی بیفتد.
عوامل موثر در تعیین قیمت
رئیس اتحادیه مشاورین املاک و نمایشگاه داران اتومبیل شهرستان بوشهر گفت: بطور کل تغییر قیمت‌ها با توجه به وضعیت فعلی و افزایش قیمت مواد اولیه ساخت مسکن قابل پیش بینی بود. اما کمبود مسکن در شهری مثل بوشهر که تراکم بالا دارد و میزان زمین نیز در آن کم است باعث می‌شود برخی حاشیه نشین شده یا به بخش‌های روستایی مهاجرت کنند.
آستانه در پاسخ به چرایی گرانی مسکن در بوشهر عنوان کرد: نمی‌توان تا زمانی که زیرساخت‌های لازم فراهم نیست و عرضه و تقاضا با هم همخوانی ندارد نظرات کارشناسی دقیقی ارائه کرد، اما عموما قیمت پایه اجاره بها از سوی مالک و به‌صورت نرخ تورم و عرف منطقه اعلام می‌شود، اما این موضوع را در نظر بگیرید که برخی از صاحبان ملک از این طریق امرار معاش می‌کنند بنابراین وقتی قیمت کالاهای اساسی بالا می‌رود قاعدتا شخصی که از این طریق زندگی‌اش را می‌گذراند به ناچار قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. وقتی نرخ تورم قابل کنترل نباشد افزایش اجاره بها بخش کوچکی از عوامل به‌وجود آمده است.
وی در پاسخ به نقش مشاورین املاک در نجومی شدن قیمت‌ها می‌گوید: پر رنگ کردن این موضوع فقط حذف صورت مسئله است، ما نمی‌توانیم عوامل اساسی و سرشاخه‌های اصلی را در نظر نگیریم و فقط به مشاورین اشاره کنیم، وقتی نرخ مصالح ساختمانی افزایش می‌یابد طبیعی است که این اتفاق در اجاره بها نقش آفرینی کند و با مطرح کردن نام مشاورین املاک از سوی عده‌ایی باید گفت این فقط فرار رو به جلو است.
آستانه یاداور شد: یک مشاور املاک نمی‌تواند نقش زیادی در افزایش‌های نجومی داشته باشد البته که نقش دلالان هم بی تاثیر نیست، اما مشاورین نمی‌تواند به این راحتی عدد ۵ میلیون را به ۵۰ میلیون افزایش دهند.
از طرح شکایت در اتحادیه تا ضمانت اجرایی
این رئیس اتحادیه در خصوص نظارت بر کار بنگاه‌های املاک اظهارکرد: همواره پایش‌های مستمر به‌صورت دوره‌ای، فصلی، منتخب و گلچین انجام می‌شود یا به‌صورت سرزده همچون هفته گذشته که طرحی با همکاری معاونت پیشگیری از وقوع جرم استان اجرا شد از این واحدهای صنفی به صورت کامل بازرسی انجام شد و با خاطیان انگشت شمار هم برخورد صورت گرفت و بعضی از کسب‌ها پلمپ شدند که بعد از رفع نواقص که عموما پروانه و جواز کسب بود ادامه فعالیت برای آنها میسر شد.
وی اضافه کرد: در اتحادیه نیز کمیسیون‌هایی برای بررسی و رسیدگی به شکایات و حل اختلاف وجود دارد و مردم می‌توانند با مراجعه به آنجا شکایات خود را پیگیری کنند و همیشه سعی بر این داریم که در همین مرجع به این موارد رسیدگی کنیم که کار به مراجع قضایی و اطاله دادرسی کشیده نشود.
آستانه خاطر نشان کرد: ضمانت اجرایی این کمیسیون‌ها پلمپ واحد صنفی است که برای نمونه واحد صنفی متخلفی داشته ایم که ۶ ماه پلمپ بوده است.
مالیات بر اساس نرخ واقعی اجاره بها
رئیس اتحادیه مشاورین املاک تعداد منازل خالی از سکنه بوشهر را به نسبت آمار کشور عدد بسیار پایینی دانست و افزود: با تنظیم دستورالعملی که باید این منازل در سامانه اسکان ثبت می‌شود تا خدماتی همچون صدور گواهینامه، افتتاح حساب و ... برای مالکین آنها انجام شود امید است در آمدهای حاصل از مالیات افزایش یابد، و، چون با افزایش اجاره بها مالیات بیشتری نیز تعلق می‌گیرد، می‌توان طرح‌های تشویقی برای مالکین خوش حساب و منصف در نظر گرفت.
کلام پایانی
آنچه از مشاهدات میدانی در تهیه این گزارش به دست آمد حکایت از آن داشت که بخشی از رشد اسمی قیمت‌ها با توجه به تابستان و فصل جابه‌جایی رخ داده است و نرخ‌هایی که در تیرماه جاری به صورت غیر رسمی بیان می‌شدند فراتر از ارقام اعلام شده در این گزارش هستند. به نحوی که در برخی مناطق منازلی تا متری ۳۵ میلیون تومان هم قیمت گذاری و روئت شد...
