حسن روحانی در رقابتهای انتخاباتی سال ۹۶ نسبت به قدرت گرفتن یک جریان در کشور بارها هشدار داد. او با صراحت در یکی از سخنرانیهای انتخاباتی خود در شهر همدان اعلام کرد: «ما در انتخابات آمدهایم تا به بداخلاقی پایان بدهیم و به خشونتورزان و افراطیون بگوییم دوره شما تمامشده است. شما هشت سال در این کشور بودید و مردم دیدند که در این کشور چه کردید. ما دنبال آزادی هستیم و حتی در سالن سخنرانیمان بداخلاقها را راه میدهیم. اینجا روزی است که باید برای روزهای آینده تصمیم بگیریم. منطق شما ممنوع کردن است و چیز دیگری ندارید. منطق شما هوچیبازی است و چیز دیگری ندارید. آنها در هشت سال ۸۶۰ هزار خانم را بیکار کردند، اما در دولت یازدهم ۷۵۰ هزار بانو سرکار رفتند. اگر شما جوانان در خانه بنشینید، بدانید که در پیادهروهای ما هم دیوار خواهد بود. شما آنها را نمیشناسید من آنها را میشناسم. آنها روزی در جلسهای تصمیم گرفتند که در تهران و در پیادهرو دیوار بکشند. آنها میخواستند پیادهرو زنانه و مردانه ایجاد کنند، همانطور که در محل کارشان بخشنامه تفکیک جنسیتی را ایجاد کردند.»
حالا در یکسالگی دولت سید ابراهیم رئیسی تفکیک جنسیتی در اماکن عمومی به مسئله اول کشور تبدیلشده است. موضوع آنقدر جدی شده که تقریباً بسیاری از صاحبان تریبون فقط به مسئله حجاب میپردازند. نحوه برخورد با این موضوع هم در این مدت اخیر بهگونهای بوده که واکنشهای منفی بسیاری در پی داشته است حتی نمایندگان اصولگرای مجلس نیز نسبت به آن معترض شدهاند و به نیروهای انتظامی دراینباره تذکر دادهاند.
دستورات رئیسی
سید ابراهیم رئیسی رئیسجمهوری عصر روز سهشنبه در جلسه شورایعالی انقلاب فرهنگی با توجه به دستور کار این شورا درباره موضوع حجاب و عفاف، دبیرخانه شورا را موظف کرد با همکاری همه دستگاهها و نهادهای فرهنگی و اجرایی نسبت به اجرای قانون مصوب مجلس شورای اسلامی و قانون سال ۱۳۸۴ شورایعالی انقلاب فرهنگی اهتمام لازم را داشته باشند. رئیسجمهور ترویج فساد در جامعه اسلامی و انقلابی را اقدامی سازمانیافته و برنامهریزیشده دانست که با هدف تضعیف و تخریب پایگاه معنوی و ارزشهای دینی با سرمایهگذاری کلان استکبار و دشمنان ملت ایران صورت میگیرد.
بسیاری این اقدام رئیسی را شروعی بر تمرکز بیشتر دولت بر مسئله حجاب میدانند. البته برخی میگویند این اقدام دولت تنها تصمیمی برای انحراف افکار عمومی از مسائل و مشکلات اساسی کشور است. چراکه رئیسی در حالی دولت خود را وارد این چالش کرده است که در حل کردن مشکلات اقتصادی به گفته حتی حامیان دولت، ناتوان بوده است. این دستور رئیسی در حالی صادر شد که گزارشهای مختلف نشان میدهد در استانهای مختلف ادارات دولتی فشار بر این موضوع را افزایش دادهاند. همزمان گزارشهایی وجود دارد که حاکی از آن است برخی دستگاهها نسبت به مسئله اختلاط زن و مرد در اماکن عمومی حساس شدهاند.
به گزارش روابط عمومی سپاه استان قم، پاکسازی و نظارت بر قهوهخانهها و کافههای پرآسیب توسط پلیس اماکن و جبهه امربهمعروف و نهی از منکر قرارگاه ثارالله در قالب ۱۲تیم نظارتی انجام شد. دو قهوهخانه سنتی مختلط به علت تخلفهای متعدد کشف حجاب در واحد صنفی و اختلاط دختر و پسر پلمب و برای یک قهوهخانه دیگر اخطار پلمب صادر شد و صاحبان این اماکن برای برخورد قانونی به اداره اماکن ناجا احضار شدند.
اعتراض نماینده تهران
طی هفته گذشته دستورالعملهایی که درباره نحوه برخورد با مسئله حجاب در خراسان رضوی منتشرشده نیز واکنشهای مختلفی در پی داشته است. از طرف دیگر نوع برخورد انتظامی با زنان و دختران بهگونهای بود که حالا نمایندگان نیز وارد میدان شدهاند و از این بابت ابراز نگرانی کردهاند.
به گزارش ایلنا، محسن پیرهادی، نماینده اصولگرای تهران در نامهای سرگشاده به سردار حسین اشتری، فرمانده کل نیروی انتظامی با انتقاد از سبک برخورد برخی مأموران گشت ارشاد با زنان در روند اجرای قانون عفاف و حجاب انتقاد کرد و نوشت: «تأکید و توصیه رهبر معظم انقلاب بر مدارا و نهی ایشان از نفرتپراکنی در بخشی از جامعه، مؤید اهمیت سبک و روش اجرای قانون عفاف و حجاب است و تکلیف را برهمگان و بهویژه نیروی محترم انتظامی بهعنوان ضابط اجرای آن آشکار میکند. سبک و روشی که نیازمند آموزش ضابطان و مأموران نیروی انتظامی در این زمینه است، خوشرویی، داشتن سعهصدر و تقید به حفظ حرمت و عزتنفس شهروندان است.» او در ادامه این نامه آورده است که متأسفانه بهرغم این تأکیدات و سفارشات رهبری معظم انقلاب در برخی موارد که امیدوارم بهصورت معدود و محدود بروز یافته باشد، بعضاً سبک مواجهه مأموران گشت ارشاد با زنان کم حجاب در سطح شهر شایسته عنوان نیروی انتظامی که بنا بر هویت ذاتیاش قراراست حافظ و مآمن شهروندان ورای دین و ملیتشان باشد نیست. عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در ادامه این نامه میافزاید که متأسفانه آنطورکه در مواردی محل گلایه برخی خانوادهها و شماری از زنان قرار گرفته است. برخوردهای مختلف و سلیقهای با پوشش زنان از سوی برخی ضابطان، هدایت آنها به ونهای گشت ارشاد، استفاده از ادبیات نامناسب، تحقیر و برخورد نامناسب برخی از مأموران زن در محل بازداشتگاه و بعضاً برخورد با زنان بازداشتشده از قبیل هُل دادن ازجمله موارد یادشده است. موارد اینچنینی نه در شأن زنان ایران اسلامی است و نه زیبنده مجریان طرح حجاب و عفاف که خود عنوان طرح، گواه چرایی و چگونگی اجرای آن است.
تأثیر منفی برخورد قهری
محمود صادقی بهعنوان سیاستمداری که سابقه پوشیدن لباس روحانیت را نیز دارد در خصوص نگاه حاکم بر مقوله حجاب میگوید؛ تجربه نشان داده که برخوردهای قهری به نام اسلام و همچنین استفاده ابزاری از دین، موجب دور شدن بیشتر مردم از مبانی اصلی انقلاب اسلامی سال ۵۷ میشود.
این فعال سیاسی اصلاحطلب تأکید میکند؛ آنچه امروز در جامعه ایران در حال رخ دادن است، فاصله بسیار زیادی با اندیشههای بزرگانی همچون؛ مرحوم طالقانی و شهید بهشتی و مطهری دارد. محمود صادقی فعال سیاسی اصلاحطلب در گفتگو با سایت دیدهبان ایران ضمن انتقاد از برخوردهای قهری صورت گرفته به بهانه مقابله با بدحجابی در جامعه، اظهار کرد: «روش هنجارسازی بر اساس ارزشهای اعتقادی جامعه یک موضوع پیچیده است. کسانی که این روزها داعیه ترویج تعالیم اسلامی را دارند، هیچگونه آشنایی با روشهای هدایتی پیامبر اسلام ندارند. وقایع امروز و نوع برخوردهای کنونی فاصله بسیار زیادی با سیره حضرت محمد (ص) در صدر اسلام دارد. امام علی فرمودهاند؛ یکی از علل نابودی اقوام گذشته این بوده که «اصول» را تضعیف میکردند و مسائل فرعی (فروع) را بر اصول مقدم میدانستند. حجاب در دین اسلام بهعنوان یکی از ضروریات است، اما نحوه پذیرش این هنجار در جامعه نیازمند کار و بحث اساسی است. نباید فراموش کنیم که «حجاب» در قیاس با اصول دین، در نهایت یک حکم فرعی در اسلام است و همانند نماز و روزه جایگاه دارد. همچنان سؤالات بسیاری وجود دارد که ترویج و توسعه حجاب در جامعه اسلامی بر عهده طبقه «حاکم اسلام» است و یا این موضوع یک امر «فردی» باید باشد. نباید فراموش کنیم که در سیره پیامبر اسلام و حضرت امیر یک همزیستی مسالمتآمیز میان مسلمانان و غیرمسلمانان وجود داشته است.»
حمایت امامجمعه تهران از دستور رئیسی
بااینحال به نظر میرسد که یک عده تلاش میکنند از این تحرک دولت حمایت کنند. دیروز سیداحمد خاتمی امامجمعه موقت تهران دراینباره صحبت کرد و گفت: «شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۴ مصوبه خوبی در زمینه حجاب داشت که بیش از ۳۰۰ماده داشته و برای ۳۲دستگاه تکلیف تعیین کرده است. رئیسجمهور اخیراً این مصوبه را ابلاغ کرده و امیدواریم اجرای این مصوبه تأثیر خوبی در گسترش حجاب بگذارد.»
البته او هم در میان سخنان خودش تلاش کرد تا بهنوعی نسبت به برخوردهای تندی که با مسئله حجاب شده واکنش نشان دهد. خاتمی خطیب جمعه تهران گفت: «مبارزه با منکر بیحجابی باید کاملاً قانونمند باشد. مقابله با بیحجابی بهصورت خودسرانه و غیرقانونی خودش یک منکر است. اقدامات خودسرانه برای مقابله با بیحجابی هم خلاف شرع بوده و هم صددرصد ضد حجاب است. چهبسا دامنزنندگان به بیحجابی خودشان دست به صحنهسازی بزنند. متدینین باید مراقب باشند که در این دام نیفتند. هر وقت سخن از حجاب بوده یک اقدام نادرست و خودسرانه سبب شده تا تدابیر شایسته برای مقابله با بیحجابی کنار رود، کار خودسرانه در نظام جمهوری اسلامی ممنوع است.»
خاتمی در ادامه گفت: «حجاب قانون است و قانون را اجبار نامیدن مغلطه به شمار میرود، در همه جای دنیا به قانون احترام میگذارند. با پسوند اجبار نباید حجاب را خراب کرد، نفس واژه حجاب اجباری غلط و برای تخریب حجاب است. قانون بهعنوان یک حکم شرعی باید رعایت شود. در گناه بیحجابی سه گروه گناهکار هستند؛ اول کسانی که بیحجابی میکنند، در هر کجای کشور بیحجابی بهمنزله ضربه زدن به امنیت روانی جامعه است و خیانت به مردم به شمار میرود. دوم افرادی که بستر این گناه را فراهم میکنند و سوم آنهایی که به بیحجابی تشویق میکنند. کسی که بیحجاب را تشویق کند در گناه بیحجاب سهیم است.»
تذکر علمالهدی درباره سختگیری در موضوع حجاب
حتی دیروز امامجمعه مشهد سیداحمد علمالهدی نیز نسبت به برخوردهای قهری با مسئله حجاب نیز تذکر داد. او در سخنان خود در نماز جمعه مشهد گفت: «بحث حجاب بحث دیگری است که باید با حجاب برخورد فرهنگی شود و با فرهنگ افراد با حجاب شوند یا با زور و تحمیل؛ هیچکس نمیگوید با زور و تحمیل باید افراد با حجاب شوند، افراد باید حجاب را بفهمند و بهعنوان واجب شرعی خودشان عمل کنند، بحث ما در «بیحجابی» است.»