اردوغان موی دماغ بایدن!

روزنامه نیویورک تایمز نوشت: " در فرآیندی که طی آن روسیه و اوکراین روز جمعه بر سر رفع انسداد صادرات غلات اوکراین به توافق رسیدند، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، نقش یک دولتمرد خیرخواه را بازی کرد.

اردوغان در کنار دبیرکل سازمان ملل متحد در کاخی متعلق به دوران عثمانی در شهر استانبول اظهار کرد این معامله که ترکیه به انعقاد آن کمک کرد، به نفع "کل بشریت" خواهد بود.

دولت جو بایدن رئیس جمهور آمریکا از این توافق که می تواند بحران غذایی جهانی را کاهش دهد استقبال کرد. با این حال، سخنگوی کاخ سفید از تلاش های اردوغان قدردانی کرد.

اما در محافل خصوصی، اردوغان منبع نارضایتی قابل توجهی برای مقامات دولت بایدن باقی مانده است.

رئیس جمهور ترکیه چند روز قبل از نظارتش بر روند حصول توافق مربوط به غلات، هشدار داده بود که ممکن است برنامه‌های ناتو برای پذیرش سوئد و فنلاند به عنوان عضو را در ماه‌های آینده وتو کند؛ اقدامی که باعث شرمندگی عمیق برای این ائتلاف و دولت بایدن در تلاششان برای مقابله با روسیه خواهد شد. و کنگره آمریکا همچنین در ماه جاری میلادی نسبت به تعهد بایدن در نشست سران ناتو در پایتخت اسپانیا در ماه گذشته میلادی مبنی بر فروش ده‌ها فروند جنگنده اف-۱۶ به ترکیه ابراز تردید کرد.

اردوغان روز سه شنبه برای دیدار با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، به تهران سفر کرد. به گفته تحلیلگران، تصاویر قرار گرفتن اردوغان به عنوان رهبر یکی از کشورهای عضو ناتو در کنار دو رقیب اصلی آمریکا روایت غرب در خصوص عمیقا منزوی شدن ایران و روسیه در تضاد است.

همچنین روز جمعه، سخنگوی کاخ سفید بر نگرانی های آمریکا در خصوص تهدیدهای اردوغان برای دست زدن به حمله ای جدید به شمال سوریه علیه شبه نظامیان کرد مورد حمایت آمریکا که او آنها را تروریست می‌داند، تاکید کرد.

در مجموع این اقدامات اردوغان در کنار توانایی محدود بایدن برای مهار آنها – بر قرار داشتن رهبر ترکیه در موقعیتی منحصر به فرد به عنوان یک متحد نظامی که اغلب با دستور کار متحدان غربی‌اش به مشکل بر می‌خورد، تاکید می‌کند. چنین نقشی برای مقامات آمریکایی اغلب دیوانه کننده است.

الیزابت شکلفورد، یک مقام اسبق وزارت خارجه آمریکا، با اشاره به جو مانچین سناتور محافظه کار دموکرات ایالت ویرجینیای غربی که برای دستور کار داخلی بایدن مشکل درست می کند، گفت: "اردوغان اساسا به مثابه جو مانچین در ناتو است. او در تیم ما است، اما بعدا کارهایی انجام می دهد که به وضوح برای تیم ما خوب نیست. و من تغییری در این رویه نمی بینم.

اما مقامات دولت بایدن می گویند که کنار گذاشتن کامل اردوغان به عنوان یک متحد باعث باخت خود آمریکا خواهد بود. موقعیت کشور اردوغان در تقاطع بین شرق و غرب از نظر استراتژیک مهم بوده و به او اجازه می‌دهد حتی با همسایگان مشکل‌سازترش گفتگو کند و مصداقش همین توافق مربوط به غلات است که به موجبش یک کریدور غیرنظامی شده از طریق دریای سیاه برای صادرات محصولات کشاورزی اوکراین ایجاد کرد.

یک مقام ارشد آمریکایی گفت که بسیاری از رفتارهای مشکل ساز اردوغان تابعی از ضعف سیاسی او در ترکیه است، کشوری که نرخ تورمش در ماه گذشته میلادی به ۸۰ درصد رسید. اردوغان به امید اینکه توجهات را از اقتصاد گرفتار سوءمدیریت کشورش منحرف کند، با استناد به تهدید حزب پ.ک.ک، یک جنبش جدایی طلب کرد در ترکیه، و گروه های کرد در سوریه، به نمایش های غرورآمیز ملی گرایانه و عوام فریبانه روی آورده است.

ابتکارات عمده مرتبط با ائتلاف ناتو، مانند پیشنهاد گسترش این ائتلاف ۳۰ عضوی با هدف شامل کردن سوئد و فنلاند، نیاز به موافقت متفق القول اعضا دارد. بایدن در ماه مه گفت که امیدوار است دو کشور بتوانند "به سرعت" به ناتو پیوسته و آنچه که ضربه استراتژیک بزرگی برای پوتین می‌تواند باشد را رقم بزنند.

اما اردوغان اعتراضات خود را علیه پیوستن آنها مطرح کرد و از اینکه هر دو عضو جدید بالقوه ناتو از حزب پ.ک.ک حمایت سیاسی و مالی کرده اند گلایه کرد؛ گروهی که آمریکا به دلیل سابقه حملات خشونت آمیزش، آن را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرده است. مقامات آمریکا و ناتو این نگرانی را داشته‌اند که این توسعه برنامه ریزی شده ممکن است از بین رفته و یک پیروزی تبلیغاتی بزرگ را برای پوتین که مدت هاست برای ایجاد چند دستگی در این ائتلاف تلاش کرده از بین ببرد.

رهبران ناتو در نشست سران این ائتلاف در ماه گذشته میلادی، زمانی که اردوغان با رهبران سوئد و فنلاند به توافق رسید نفس راحتی کشیدند. این دو کشور متعهد شدند به اینکه علیه این سازمانهای تروریستی مورد نظر ترکیه اقدام کرده و به توافقات استرداد با ترکیه‌ای که خواستار پیگرد قضایی آن دسته از اعضای پ.ک.ک ساکن آن کشورها است، بپیوندند.

اردوغان دوباره هشدار داد که اگراین خواسته‌هایش برآورده نشود، همچنان می‌تواند گسترش ناتو را متوقف کند.

بایدن همچنین به اردوغان در زمان نشست سران ناتو در اسپانیا گفت که از فروش ۴۰ فروند جت جنگنده اف-۱۶ آمریکایی که ترکیه در پاییز گذشته درخواست کرده بود، همراه با ارتقای فناوری ده‌ها جنگنده‌ای اکنون مالکشان است، حمایت می‌کند. ترکیه این هواپیماها را تا حدی از این جهت خواستار است که دولت سابق ترامپ در سال ۲۰۱۹ پس از اینکه اردوغان در یک اقدام جنجالی، سامانه موشکی ضدهوایی اس-۴۰۰ روسیه را بر خلاف میل آمریکا خریداری کرد، برنامه‌های فروش جنگنده‌های پیشرفته F-۳۵ به ترکیه را در سال ۲۰۱۹ لغو کرد.

بایدن این گمانه زنی را مبنی بر اینکه این هواپیماها را در ازای کسب حمایت اردوغان از گسترش ناتو پیشنهاد داده رد کرد. رئیس جمهور آمریکا گفت:‌ هیچ بده بستانی در قبال آن وجود نداشت. فقط موضوع این بود که ما باید آنها را بفروشیم. اما من برای اینکه بتوانم این کار را انجام دهم به تایید کنگره نیاز دارم و فکر می‌کنم می‌توانیم به آن برسیم.

با این حال تایید کنگره آمریکا برای این معامله نیز ممکن است تضمین شده نباشد. همچنین مشخص نیست که آیا اردوغان ممکن است مانع از اجرای گسترش پیشنهادی ناتو تا زمان نهایی شدن معامله خرید جنگنده های اف-۱۶ شود یا خیر.»