ثروتمندترین مرد ایران که بود؟
شاید در حال حاضر بیشتر مردم و حتی رسانه‌ها ندانند که چه کسی عنوان ثروتمندترین مرد ایران را یدک می‌کشد. اما اگر در دهه‌های بیست و سی هجری شمسی به دنبال چنین چهره‌ای بودید، بدون شک چشم تان به نام حسین ملک می‌خورد. مردی که به همان اندازه انبوه مال و دارایی اش سر زبان‌ها بود، بخشندگی اش هم شهرت داشت.
وصف وقف و بخشندگی حسین ملک تا جایی است که هم اکنون آستان قدس رضوی اداره‌ای به نام موقوفات ملک دارد. از جمله این موقوفات می‌توان به کتابخانه ملی ملک (بزرگ‌ترین کتابخانه خصوصی و ششمین کتابخانه بزرگ ایران)، باغ ملی تهران، وقف ۲۰۰ هکتار زمین به فرهنگیان مشهد، اهدای زمین به کارکنان اداره اقتصاد ملی ایران به وسعت ۱۲۰ هزار مترمربع، اهدای زمین به وسعت ۲۰۰ هزار مترمربع به کارکنان اداره پست و تلگراف، وقف باغ وکیل آباد با ۱۵۰ هکتار وسعت و... اشاره کرد.
اگر سری هم به روزنامه‌های دهه سی و چهل انداخته باشید، می‌بینید که همیشه از حسین ملک به عنوان شاعر و دانشمند میلیاردر، طلایه دار وقف و مهربانی و ثروتمندترین مرد ایران یاد می‌کنند.
او چهارم مرداد ۱۳۵۱ از دنیا رفت و رسانه‌های مکتوب آن زمان از جمله کیهان روایت می‌کنند که براساس محسابات آن‌ها حسین ملک در طول زندگی اش حدود یک میلیارد تومان از دارایی اش را تا پیش از مرگ وقف کرده بود.
زندگی و زمانه حسین ملک
در مورد زمان تولد حسین ملک دو روایت وجود دارد. بیشتر رسانه‌ها زمان تولد او را ۱۰ خرداد ۱۲۵۰ عنوان کرده اند، اما روزنامه کیهان در سال ۱۳۵۱، به نقل از پیشکار حسین ملک، نوشته است که او متولد ۱۲۵۵ بوده و در زمان مرگ اش ۹۶ سال سن داشته است.
اما عمده شهرت حسین ملک در کنار، ثروت، املاک و وقف جمع آوری نسخ خطی نفیس است، نسخی که تعدادشان به بیش از ۲۰ هزار می‌رسد و این نسخه و رساله‌های خطی در موضوع‌های گوناگون در گستره فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی در کتابخانه ملی ملک گرد هم آورد. در نهایت هم این کتابخانه عظیم را وقف کرد تا همه از آن بهره ببرند.
البته برخی عقیده دیگری درباره حسین ملک و دارایی خانوادگی آن‌ها دارند. این گروه معتقدند که خاندان ملک این ثروت عظیم را از طریق خرید و فروش آثار تاریخی و گنیجینه‌های ملی به دست آورده است. استناد آن هم به گزارش‌های مکتوب روزنامه کیهان است.
مثلا روزنامه کیهان شماره ۸۶۰۲ به تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۵۰ و با تیتر «گنجینه‌ای عجیب در بازار حلبی ساز» به سراغ زندگی حسین ملک می‌رود. بعد هم اشاره می‌کند که حسین ملک گزیده آثار تاریخی داخلی و خارجی را در موزه اش گردآوری کرده است، از مبل‌های استیل لوی پانزدهم بگیر و سکه‌های داریوش تا لباس شاه عباس در خانه اسرار آمیز گرد آمده اند.
یا در جایی دیگر کیهان به نقل از پیشکارش می‌نویسد که زندگی حسین ملک در تجارت و خرید و فروش گذشت و توانست عنوان ثروتمندترین مرد اهل ادب ایران را به خود اختصاص دهد.
در مقابل، اما برخی هم اعتقاد دارند که او را باید یک کارشناس بزرگ و خبره در حوزه میراث مکتوب و آثار هنری به حساب آورد. چرا که نگاه ژرف نگر او باعث شد تا بخش بزرگی از میراث خطی و غیر خطی در کشور بماند و بعد هم وقف شود.
