دلایل بلوغ زودرس دختران چیست؟
بلوغ دخترها معمولا از سن ۸ تا ۱۳ سالگی و پسرها از ۹ تا ۱۴ سالگی رخ می‌دهد و بررسی‌های جهانی نشان داده است که سن بلوغ در مقایسه با گذشته کاهش یافته است. بهترین علامت بلوغ در دخترها، رشد بافت غده‌ای پستان‌هاست که بنابر بررسی‌های محققان این رشد در دخترها بسیار زودتر از گذشته صورت می‌گیرد.
بنابه گفته متخصصان، اگرچه علت اصلی بلوغ زودرس برخی از افراد کاملا مشخص نیست، بلوغ زودرس دخترها می‌تواند ناشی از بحران روبه‌رشد چاقی، رژیم غذایی ناسالم و البته سابقه خشونت در کودکی باشد. فرضیه‌ای هم می‌گوید که بلوغ نابهنگام می‌تواند ناشی از عدم تعادل برخی از هورمون‌های خاص در بدن باشد.
در بررسی‌های گذشته مشخص شده بود که بلوغ زودرس پیامدهای منفی جسمی و ذهنی روی دخترانی می‌گذارد که دچار این نوع بلوغ شده‌اند و البته این پیامدها تا بزرگسالی‌شان ادامه خواهد داشت.
همچنین اخیرا محققان در بررسی‌های خود ارتباطی قوی بین بلوغ زودرس و ابتلا به سرطان پیدا کرده‌اند.
بحران چاقی و بلوغ زودرس
امروزه جهان، به‌ویژه آمریکا، با بحران چاقی روبه‌روست. در آمریکا ۲۰ درصد افراد ۲ تا ۱۹ ساله چاق به حساب می‌آیند. نرخ چاقی با افزایش تعداد بلوغ زودرس کاملا مطابقت دارد. بنابه گفته محققان، سلول‌های چربی دارای خواص هورمونی هستند و بدن دختربچه‌هایی که اضافه‌وزن دارند یا چاق هستند، علایمی تولید می‌کند که منجر به بلوغ زودرس آنها می‌شود. وقتی این علایم در جریان خون حرکت می‌کنند، در تخمدان‌ها تجمع یافته و هورمون استروژن ترشح می‌کنند. این هورمون هم موجب رشد بافت پستان و دیگر تغییراتی که دخترها هنگام بلوغ تجربه می‌کنند، می‌شود.
این موضوع می‌تواند علت بلوغ زودرس کودکان هنگام عالم‌گیری کوید ۱۹ را توضیح دهد. چراکه در این دوران، کودکان به علت تحرک کم، حضور نداشتن در مدرسه و افزایش مصرف تنقلات، به اضافه‌وزن مبتلا شدند.
صدمات دوران کودکی
پدیده دیگری که می‌تواند موجب بلوغ زودرس کودکان شود، صدمات ناشی از خشونتی است که در دوران کودکی متحمل شده‌اند. تحقیقات نشان داده، کودکانی که مورد خشونت و تعرض قرار گرفته‌اند، احتمال اینکه به بلوغ زودرس دچار شوند، بسیار زیاد است. در واقع بین بلوغ زودرس و دخترانی که از آنها سوء‌استفاده جنسی شده است، ارتباط محکمی وجود دارد و درصد بالایی از این کودکان به بلوغ زودرس دچار می‌شوند. البته کودکانی که صرفا کودکی سختی داشته‌اند و از آنها سوء‌استفاده جنسی نشده است، تجربه بلوغ زودرس ندارند. زیرا اگر ناملایمات زندگی موجب بلوغ زودرس می‌شد، کودکان پرورشگاهی باید مستعد چنین بلوغی می‌بودند که اینگونه نیست.
سوء‌استفاده جنسی روی بدن در سطح سلولی اثر می‌گذارد و فرایندهای بیولوژیکی و رشد را سرعت می‌بخشد و بلوغ کودکان را جلو می‌اندازد.
از طرفی برخی از محققان بر این باورند که چاقی حتی بیش از سوء‌استفاده جنسی، موجب بلوغ زودرس دختران می‌شود. دخترانی که زودتر از همسالان خود بالغ می‌شوند، علاوه‌بر صدمات فیزیکی، به مشکلات روحی و روانی همچون افسردگی، اضطراب و صدمات روحی شدید گرفتار می‌شوند.
بنابه گفته محققان، بلوغ زودرس ممکن است برای پسرها مفید باشد اما برای دختران از نظر احساسی ویرانگر است. پسرها وقتی به بلوغ می‌رسند، بهتر می‌توانند از خود در برابر زورگویی‌های همسالان‌شان محافظت کنند. اما دخترها معمولا افسرده و مضطرب می‌شوند و حتی گاهی به خودشان صدمه می‌زنند. جثه این دخترها در مقایسه با همسن‌هایشان درشت‌تر می‌شود و حتی ممکن است مردانه‌تر به نظر آید و همین موضوع آنها را در مدرسه هدف بدرفتاری‌های همکلاسی‌هایش می‌کند.
البته اگر پسربچه‌ها، پیش از ۱۱ سالگی دچار بلوغ زودرس شوند، بیش از همتایان دختر، به اضطراب یا مشکلات روحی مبتلا می‌شوند.
از طرفی وقتی دخترها دچار بلوغ زودرس می‌شوند، اطرافیان، توقع‌های بیشتری از آنها دارند. مثلا، در خانه وظایف بیشتری به عهده آنها گذاشته می‌شود و مجبور به انجام دادن کارهایی در خانه یا مراقبت از خواهران و برادران کوچکتر از خود می‌شوند.
مشکل دیگری که گریبان این دخترها را می‌گیرد، زیبا به نظر رسیدن است که معمولا رسانه‌ها به این تفکر دامن می‌زنند. در واقع استانداردهای غلط و مضر زیبایی که این روزها به جوامع تحمیل شده است، این دخترها را از همان سنین کودکی گرفتار این استانداردها می‌کند.
همچنین این دخترها در کنار وظایف بیشتر در خانه و جذاب به نظر رسیدن، باید در مدرسه هم نمرات عالی داشته باشند تا بتوانند وارد دانشگاهی معتبر شوند که در آینده، زندگی حرفه‌ای موفقی داشته باشند.
این وظایف برای دختران کم‌سنی که دچار بلوغ زودرس شده‌اند، بسیار سنگین است و آنها را گرفتار احساس بی‌کفایتی و در نهایت ابتلا به کمبود اعتماد به نفس، افسردگی و اضطراب می‌کند. تمام این موارد با هجوم هورمون‌های جدید در بدن‌شان همراه است که آنها را به‌شدت گیج می‌کند و اثرات فاجعه‌باری روی سلامت ذهن‌شان می‌گذارد.
بلوغ زودرس و سرطان
بنابر بررسی محققان، یکی دیگر از مخرب‌ترین پیامدهای بلوغ زودرس دخترها، افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه یا رحم در آینده است. در واقع تجربه اولین دوره قاعدگی در سن کم، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد. همچنین رشد زودهنگام بافت‌های غده‌ای پستان –که معمولا چند سال پیش از بروز قاعدگی رخ می‌دهد- احتمال دارد ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
محققان هنوز دقیقا نمی‌دانند چه مکانیسم‌هایی در بدن با بلوغ زودرس مرتبط است که در نهایت احتمال ابتلا به سرطان را در سال‌های بعد افزایش می‌دهند. البته آنها بر این باورند که تغییرات هورمونی در دخترانی که دچار بلوغ زودرس هستند، آنها در این خطر قرار می‌دهد. در واقع بافت‌های پستان هنگام رشد سریع در زمان بلوغ در برابر عوامل سرطان‌زا بسیار حساس می‌شوند.
بلوغ زودرس و اولین قاعدگی موجب ترشح زیاد هورمونی به نام « فاکتور رشد شبه انسولین ۱» می‌شود و در نتیجه هورمون استروژن بیشتری در بدن تولید می‌شود و عملکردهای زنانه مربوط به تولیدمثل شروع به فعالیت می‌کنند و این وضعیت درها را برای افزایش خطر ابتلا به سرطان باز می‌کند. وقتی سلولی در بدن وادار به رشد زودهنگام شود، تکثیر بد و اشتباه آن، موجب ابتلای فرد به سرطان می‌شود.
چه باید کرد؟
بنابه توصیه متخصصان سلامت و بهداشت، والدین باید مراقب علایم بلوغ زودرس در دختران خود باشند و با مشاهده کوچکترین علایم، آنها را نزد پزشک متخصص اطفال ببرند. همچنین فرزندان خود را از همان کودکی به ورزش و رژیم غذایی سالم عادت دهند و از مصرف غذاهای پرچرب، هله‌هوله و محصولات حاوی قند فراوان پرهیز کنند.
