فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن، به عنوان نماینده تنها کشوری در جهان که در جنگ هدف بمباران اتمی قرار گرفته است، در تلاش برای تزریق جانی تازه به تلاشها برای خلع سلاح هستهای، قصد دارد در اولین روز کنفرانس بازنگری معاهده ان.پی.تی (Nuclear Non-Proliferation Treaty) که برای مدت چهار هفته در نیویورک برگزار میشود به صورت حضوری سخنرانی کند.
به گزارش خبرگزاری کیودو، تاکنون معمول نبوده که رئیس یک دولت در این کنفرانس که معمولاً هر پنج سال یک بار برگزار میشود و دور فعلی آن قرار بود ابتدا در سال ۲۰۲۰ برگزار شود سخنرانی کند و کیشیدا اولین رهبر ژاپن خواهد بود که این کار را انجام میدهد.
انتظار میرود که او در این سخنرانی بر ادامه سیاست "عدم استفاده از سلاحهای هستهای" تاکید کرده و خواستار شفافیت بیشتر در قبال زرادخانههای هستهای در جهان شود و در عین حال نقشه راهی برای رسیدن به هدف یک جهان عاری از سلاحهای هستهای ترسیم کند.
اما شکاف بین کشورهای دارای سلاح هستهای و کشورهای غیرهستهای عمیقتر شده و مشخص نیست که آیا کشورها میتوانند بر سر یک سند اجماع در زمینه پیشبرد اهداف مربوط به خلع سلاح هستهای و عدم اشاعه این تسلیحات توافق کنند یا خیر.
این نشست برای اولین بار پس از اجرایی شدن معاهده سازمان ملل در مورد منع سلاحهای هستهای (Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons) در ژانویه سال گذشته در راستای رسیدگی به افزایش ناامیدی در میان کشورهای بدون تسلیحات هستهای درخصوص کاهش تسلیحات هستهای برگزار میشود.
دولت آمریکا گفته معتقد است معاهده منع تسلیحات هستهای با توجه به اینکه هیچ قدرت هستهای در حال حاضر از آن حمایت نمیکند، گام موثری که بتواند منجر به خلع سلاح هستهای شود، نیست.
ژاپن، علیرغم آرزوی خود برای خلاص شدن جهان از شر سلاحهای هستهای، همچنین با توجه به ائتلاف امنیتی خود با آمریکا که این کشور آسیایی را مورد محافظت زرادخانه هستهای خود قرار میدهد، به معاهده منع سلاحهای هستهای نپیوسته است.
کشورهایی از جمله آمریکا و ژاپن در عوض بر اهمیت حفظ و تقویت معاهده ان.پی.تی که در سال ۱۹۷۰ اجرایی شد، تاکید دارند.
پنج کشوری که طبق معاهده ان.پی.تی رسماً به عنوان دارنده تسلیحات هستهای به رسمیت شناخته شدهاند، عبارتند از: انگلیس، چین، فرانسه، روسیه و آمریکا که قبل از ۱ ژانویه ۱۹۶۷ سلاحهای هستهای را ساخته و مورد آزمایش قرار دادند.
تنش فزاینده بین آمریکا و روسیه بر سر بحران اوکراین همچنین منجر به تعلیق گفتگوی دوجانبه ثبات استراتژیک بین آنها که هدفش ایجاد زمینه برای کنترل تسلیحات در آینده و اقدامات کاهش خطر بود شده؛ این مذاکرات در سال گذشته آغاز شد.
محیط امنیتی همچنین در آسیا همچنان متنشج است و چین به سرعت در حال گسترش زرادخانه هستهای خود است و بیم آن میرود که کره شمالی به دنبال انجام هفتمین آزمایش هستهای خود باشد.
به گفته موسسه تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم SIPRI، نه (۹) کشور مجهز به سلاح هستهای به مدرن سازی زرادخانههای هستهای خود ادامه میدهند. طبق این گزارش، اگرچه تعداد کل تسلیحات هستهای بین ژانویه ۲۰۲۱ و ژانویه ۲۰۲۲ اندکی کاهش یافته است، اما احتمالاً تعداد آنها در دهه آینده افزایش خواهد یافت.
آخرین باری که یک کنفرانس بازنگری ان.پی.تی یک سند نهایی را تصویب کرد مربوط به سال ۲۰۱۰ بود. این سند شامل یک برنامه اقدام ۶۴ مادهای با هدف نزدیک شدن به جهانی بدون سلاح هستهای بود.
نشست قبلی بررسی ان.پی.تی در سال ۲۰۱۵ بدون تصویب سندی از طریق اتفاق نظر پایان یافت و مذاکره کنندگان نتوانستند اختلافاتشان را بر سر پیشنهاد تبدیل خاورمیانه به منطقه عاری از سلاح هستهای رفع کنند.
آخرین دور این نشست قرار بود در سال ۲۰۲۰ برگزار شود اما به دلیل همه گیری کووید-۱۹ بارها به تعویق افتاد.