۷ گام پیشگیرانه برای کنترل آسیب‌های عصبی دیابت
بیش از ۶۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت به نوروپاتی دیابتی مبتلا می‌شوند. شاید دیده باشید دیابتی‌ها از سوزن سوزن شدن و گرفتگی دست‌ها و پاها شکایت دارند که موقتی بوده و متناوبا رخ می‌دهد. این اولین مرحله آسیب اعصاب است (شاخه‌های حسی اعصاب محیطی اولین گروهند که آسیب می‌بینند). به مرور درد‌ها بیشتر و شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند.
در این میان کلید اصلی جلوگیری از این آسیب‌های عصبی، کنترل موثر قند خون است. آسیب‌های عصبی ناشی از دیابت در هر جایی از بدن می‌تواند رخ دهد، اما ۴ نوع اصلی آن عبارت است از: نوروپاتی محیطی، نوروپاتی اتونومیک، نوروپاتی کانونی و نوروپاتی پروگزیمال.
با این حال پیشنهاد‌هایی برای کنترل موثر نوروپاتی دیابتی وجود دارد:
حفظ و کنترل قند خون: کنترل قند خون یکی از مهمترین اقداماتی که فرد مبتلا به دیابت برای پیشگیری یا محدود کردن آسیب‌های عصبی می‌تواند انجام دهد. رعایت یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، و تکرار تست قند خون چند بار در روز به وسیله دستگاه گلوکومتر، همراه با مصرف دارو‌های کنترل کننده قند خون بسیار مهم است.
آگاهی از علائم: شما به عنوان یک فرد دیابتی باید نسبت به علائم نوروپاتی آگاهی داشته باشید و در صورت مشاهده اولین نشانه‌ها با پزشک تان تماس بگیرید. نشانه‌ها شامل بی حسی، سوزن سوزن شدن و درد در پاها، احساس ضعف و ... است. با پزشک تان در مورد هر گونه تغییر در هضم غذا، دفع مدفوع، ادرار کردن، و حتی عملکرد جنسی بعلاوه درد‌های عصبی ناگهانی صحبت کنید.
چک کردن روزانه زخم ها: مبتلایان به نوروپاتی دیابتی هرگونه زخم یا تاول کوچک در اندام بخصوص پاهایشان را باید فورا درمان کنند، چون در غیر این صورت زخم تمایل به عفونی شدن خواهد داشت. هر گونه نشانه‌های زخم بین انگشتان و کف پا باید به طور کامل بررسی شود. برای این کار می‌توان از آینه نیز کمک گرفت. کوچک‌ترین زخم در ناحیه پا نباید نادیده گرفته شود.
شستشوی مداوم پاها: پاها هر روز باید با آب ولرم و پاک کننده‌های ملایم حداقل یک بار شستشو داده شوند. بعد از شستشو پاها بخصوص مابین انگشتان را باید به طور کامل خشک کرد. برای جلوگیری از هر گونه ترک یا زخم ناشی از خشکی پا، از کرم‌های مرطوب کننده می‌توان استفاده کرد. اصلاح وضعیت ناخن ها، استفاده از کفش‌های مناسب و استفاده مداوم از جوراب هنگام استفاده از کفش، سد‌های محافظتی در برابر ابتلا به زخم پای دیابتی هستند که منجر به قطع عضو می‌شود.
انتخاب کفش مناسب: شما باید به عنوان یک فرد دیابتی، کفش‌های مناسب و راحت خریداری نموده و از پوشیدن کفش‌های پلاستیکی، پنجه تنگ، پاشنه بلند، جلو یا پشت باز و همچنین کفش‌ها و دمپایی‌های لغزنده خودداری نمایید. قبل از پوشیدن کفش، داخل آن را از نظر وجود اجسام خارجی بررسی کنید. هرگز پا برهنه نباشید. حتی در منزل سعی کنید از دمپایی و جوراب مناسب استفاده کنید.
مشورت با پزشک در مورد روش‌های درمانی: هدف از درمان رهایی از مشکلات ایجاد شده و پیشگیری از تخریب بیشتر اعصاب است. نخستین گام کنترل قند خون است، زیرا از پیدایش مشکلات جدید و بدتر شدن عوارض قبلی پیشگیری می‌کند. در مواردی که قرص‌ها نمی‌توانند قند خون را به خوبی کنترل کنند، تزریق انسولین معمولا مفید واقع می‌شود. گاهی قرص‌هایی که برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند، برای درمان نوروپاتی ناشی از دیابت به کار می‌روند و دارای اثرات مفید در بهبود کیفیت خواب نیز هستند. هنگام شب می‌توان از مسکن‌ها استفاده کرد. برای بهبود عوارض گوارشی پیشنهاد می‌شود تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید و میزان غذای مصرفی در هر وعده را کم کنید. همچنین از مصرف غذا‌های پرچربی و پرفیبر پرهیز کنید. برای جلوگیری از ضعف و سرگیجه، تغییر وضعیت ایستادن و نشستن را آهسته انجام دهید. گاهی برای بهبود ضعف اندام‌ها ممکن است فیزیوتراپی توصیه شود.
اجتناب از مصرف سیگار: پرهیز از سیگار کشیدن، بهترن گزینه برای حفظ سلامت کلی در دیابتی‌ها است. سیگار خود عامل خطر ابتلا به نوروپاتی دیابتی محسوب می‌شود و اثرات زیانبار بر سیستم گردش خون دارد.
