۱۳ تئاتری در بازداشت
تعداد بازداشت‌شدگان اعتراضات اخیر چند نفر است و این افراد هم‌اکنون در کدام‌یک از زندان‌های ایران به‌سر می‌برند؟ این‌ها سوالاتی است که پیش‌تر، روز شنبه ۳۰ مهرماه در گزارش «آمار مبهم اعتراضات» در روزنامه «هم‌میهن» به آن پرداخته شد، اما آن‌چه اکنون مطرح است این است که در میان این زندانیان چند هنرمند حضور دارند؟ آن هم نه با این توجیه که خون آن‌ها رنگین‌تر از دیگر زندانیان است که صرفا برای تاباندن نوری بر گوشه‌ای از سلول‌های انفرادی و بند‌های عمومی که این روز‌ها میزبان هنرمندان تئاتر، سینما، موسیقی و هنر‌های تجسمی «هم» هستند.
کارگروه ۴ نفره خانه تئاتر
خانه تئاتر، خانه سینما و خانه موسیقی به‌عنوان نهاد‌هایی صنفی این روز‌ها پیگیر وضعیت هنرمندان بازداشت شده‌اند و اگرچه هنوز نتوانسته‌اند به شکل مستقیم با نهاد قضایی به گفتگو بنشینند، اما تلاش می‌کنند دست‌کم از تعداد و اسامی اهالی بازداشت‌شده تئاتر، سینما و موسیقی مطلع شوند و دریابند در کدام زندانند و پرونده‌شان در چه مرحله‌ای است. اتفاقی که برای پیش رفتنش ابتدا کارگروهی چهار نفره شامل هوشمند هنرکار، رضا دادویی، سعید ذهنی و آرام محضری در خانه تئاتر تشکیل شد. کارگروهی که هنرکار در گفتگو با «هم‌میهن» در مورد شکل‌گیری‌اش و آن‌چه انجام می‌دهد، چنین می‌گوید: «حرکتی که برای پیگیری وضعیت اهالی بازداشت‌شده خانه تئاتر در جریان اتفاقات اخیر از حدود سه‌هفته پیش در این خانه آغاز شد، از انجمن بازیگران بود. آن زمان ما تصمیم گرفتیم حال و احوالی از همه اعضای انجمن بازیگران خانه تئاتر بپرسیم و براساس آن به آماری رسیدیم که فقط هم شامل اعضای این انجمن نبود و به‌عنوان مثال از کسانی که با آن‌ها تماس می‌گرفتیم می‌شنیدیم که فلان بازیگر یا کارگردان که عضو خانه تئاتر نیست هم دستگیر شده است. در ادامه این نکته را در خانه تئاتر مطرح کردیم که بیایید اطلاعات‌مان را منسجم‌تر کنیم و برای همین کارگروه بحران تشکیل دادیم. ما هم‌اکنون درحال فعالیت منسجم و بیرون آوردن لیست اهالی بازداشت‌شده خانواده تئاتر و نه الزاما اعضای خانه تئاتر هستیم.»
طبق گفته هنرکار، آن‌چه این کارگروه انجام می‌دهد نخست شامل چک کردن صحت و سقم اطلاعات در مورد نام‌هایی است که به‌عنوان بازداشتی مطرح شده‌اند. آن‌ها پس از راستی‌آزمایی، می‌کوشند موقعیت فرد بازداشت‌شده را مشخص کنند و دریابند در کدام زندان است. این کارگروه در مرحله سوم اگر نیاز به پیگیری اداری باشد و خانواده‌ها به علت ناآشنا بودن با سیستم قضایی هنوز موفق به انجام آن نشده باشند، به انجام این قبیل امور می‌پردازد و بار دیگر اگر خانواده‌ها نتوانند، کاری را انجام خواهد داد که هنوز پیش نیامده است؛ تامین وثیقه. هنرکار می‌افزاید: «رایزنی با نهاد‌های مرتبط ازجمله قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها، کار دیگری است که ما انجام می‌دهیم و تلاش می‌کنیم دست‌کم نوبت این افراد برای رسیدگی مشخص شود. ما قدرت اجرایی نداریم، اما شاید بتوانیم توصیه‌هایی کنیم. هرچند صادقانه می‌گویم تا به حال این مورد را مشاهده نکرده‌ام که بگویند فلانی هنرمند است، بیایید زودتر آزادش کنیم یا حواس‌مان به او باشد و با این‌که هم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و هم معاون هنری‌شان، محمود سالاری در این مورد قول مساعد داده‌اند، من موردی مشاهده نکرده‌ام که کاری صورت دهند.»
همکاری ۳ خانه برای بیرون آوردن لیست بازداشتی‌ها
کار دیگری که در کنار تشکیل این کارگروه چهار نفره در خانه تئاتر انجام شده، همکاری مدیرعاملان خانه تئاتر و خانه موسیقی با رئیس هیئت‌مدیره خانه سینما برای تشکیل کارگروهی بزرگ‌تر است تا بتوانند نه‌فقط پیگیر وضعیت اهالی بازداشت‌شده خانواده تئاتر شوند که برای مشخص شدن وضعیت اهالی بازداشت‌شده خانواده‌های سینما و موسیقی هم کاری کنند. تلاشی که برای منسجم شدنش، روز شنبه ۳۰ مهرماه شاهد تشکیل جلسه‌ای با حضور مقصود نعیمی‌ذاکر (مدیرعامل خانه تئاتر)، حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی) و حمیدرضا عاطفی (معاون اجرایی خانه موسیقی)، رضا دادویی، سعید ذهنی، آرام محضری و هوشمند هنرکار (کارگروه چهار نفره خانه تئاتر)، همایون اسعدیان، علی دهکردی، علیرضا حسینی و مهدی کوهیان (از خانه سینما) که هوشمند هنرکار بر فعالیت‌های مثمرثمر آن‌ها تاکید می‌کند، بودیم. جلسه‌ای که برگزارکنندگانش بر اعلام نکردن اسامی بازداشت‌شده‌ها در حال حاضر، تاکید دارند. نکته‌ای که هنرکار ضمن تاکید بر نقش رویا تیموریان به عنوان واسط خانه سینما و خانه تئاتر، در موردش چنین می‌گوید: «واقعیت این است که کارگروه تشکیل‌شده توصیه نمی‌کند اکنون اقدام به انتشار اسامی شود. ضمن این‌که برخی از نام‌هایی که در این‌سو و آن‌سو و ازجمله استوری‌های اینستاگرام برخی دوستان منتشر شده به‌عنوان مثال احضار شده‌اند، اما به‌عنوان بازداشتی از آن‌ها یاد شده و ذکر نام‌شان در پاره‌ای موارد موجب ایجاد دردسر برای‌شان شده و حساسیت بیشتری در موردشان به وجود آورده است. ضمن این‌که می‌دانیم کسانی که در این دوران، بازداشت موقت را تجربه کرده‌اند ممکن است پرونده‌شان در آینده نزدیک وارد سیر قضایی شود و آن‌وقت است که نیاز به کمک‌های حقوقی خواهند داشت و آن‌جاست که ما تلاش می‌کنیم با حضور وکلایی که چه رایگان، چه با اخذ هزینه وکالت آن‌ها را می‌پذیرند باردیگر در کنارشان باشیم.»
وکلای خانه تئاتر چه می‌کنند؟
دوشنبه ۱۸ مهرماه بود که خانه تئاتر در خبری اعلام کرد سارا روح‌افزا، عباس مرادی و المیرا شیخی‌طامه، سه وکیلی هستند که اعضای این خانه می‌توانند از مشاوره حقوقی‌شان بهره‌مند شوند و هزینه این مشاوره توسط خانه تئاتر پرداخت می‌شود. هنرکار در پاسخ به این‌که کارگروه چهارنفره خانه تئاتر و کارگروه مشترک خانه تئاتر، خانه سینما و خانه موسیقی با این گروه سه‌نفره از وکلا نیز در ارتباط هستند یا خیر می‌گوید: «درواقع مدیرعامل خانه تئاتر با این وکلا صحبت کرده است تا در روز‌ها و ساعاتی به‌خصوص به اعضای خانه تئاتر مشاوره حقوقی دهند و ما هنوز در مورد هنرمندان بازداشت‌شده و احضارشده با آن‌ها وارد گفتگو نشده‌ایم، چراکه این وکلا درواقع قرار است به کسانی مشاوره دهند که به‌عنوان مثال در زمینه مسائل مالی و... دچار مشکل شده‌اند. اما در مورد هنرمندان بازداشت‌شده تلاش ما بر این است که از کمک‌های داوطلبانه دیگر وکلا استفاده کنیم، ولی درنهایت اگر لازم باشد با این وکلا نیز وارد گفتگو می‌شویم. نکته حائزاهمیت این است که ما هنوز وارد مرحله قضایی نشده‌ایم و درنتیجه وکلا در حال حاضر نمی‌توانند کمکی به ما کنند، چون هنوز برای این عزیزان پرونده‌ای تشکیل نشده است و مشغول تعیین وضع افراد هستیم تا در ادامه ببینیم چه کمکی می‌توان به آن‌ها کرد.»
تعداد بازداشت‌شده‌ها چند نفر است؟
کارگروه تشکیل شده توسط سه خانه تئاتر، سینما و موسیقی تا لحظه تنظیم این گزارش، عصر یک‌شنبه اول آبان‌ماه فارغ از عدم اعلام اسامی که دلیل آن از زبان هوشمند هنرکار اعلام شد، هنوز اقدام به انتشار تعداد هنرمندان بازداشت‌شده نیز نکرده است، اما هنرکار در مورد آماری که کارگروه چهارنفره خانه تئاتر به دست آورده و الزاما نه عضو خانه تئاتر که اهالی بازداشت‌شده خانواده تئاتر هستند، چنین می‌گوید: «تعداد این افراد دائما در حال تغییر است و لیست ما پویاست. تعدادی از افراد این لیست در طول این مدت آزاد و در کنارش تعداد دیگری بازداشت شده‌اند. پس لیست کسانی که در بند هستند به شکل مرتب کم‌وزیاد می‌شود و در کنار آن افراد دیگری هستند که احضار شده‌اند و ما پیگیر وضعیت‌شان هستیم. الان می‌توانم بگویم آخرین لیست‌مان شامل ۱۳ نفر است که الزاما عضو خانه تئاتر نیستند و از اهالی خانواده تئاترند.»
