پس از دوران پیک شیوع ویروس کرونا و با گسترش واکسیناسیون، تقاضا برای سفرهای ریلی مانند دیگر حوزههای حملونقل بهصورت چشمگیری افزایش یافت، این موضوع در ماههای گذشته بهدلیل سفرهای تابستانی بیشتر به چشم میخورد و در شهریورماه و همزمان با اربعین حسینی و آخرین روزهای سفرهای تابستانی هم وجود داشت.
با وجود این، پس از عبور از پیک تابستانی و در روزهایی پاییزی هم بلیت قطار برای بعضی مسیرها پیدا نمیشود. برای مثال در مسیر تهران-مشهد که یکی از مسیرهای پرتقاضاست، برای روزهای آینده نمیتوان بلیت قطار پیدا کرد و این موضوع در سایتهای فروش بلیت آنلاین و شرکت حملونقل ریلی رجا قابل مشاهده است.
کارشناسان میگویند یکی از مشکلاتی که سبب کاهش بلیت قطار شده این است که در طول در ۱۱ سال گذشته تعداد واگنهای مسافری از ۱۷۰۰ واگن به حدود ۱۱۰۰ واگن رسیده و این به معنی خروج حدود ۶۰۰ واگن با وجود اضافه شدن واگنها در سالهای اخیر بوده است. از سوی دیگر به دلیل نوع فرهنگ مردم ظرفیت واگنهای موجود نیز کاهش پیدا کرده و واگنهای شش تخته به چهارتخته تغییر کردهاند.
هرچند اگر همین تعداد ناوگان میتوانست در روز ۱۵۰۰ کیلومتر سیر انجام دهد بهرهوری افزایش و هزینههای سیر کاهش پیدا میکرد اما امروز نهایتا ۹۰۰ کیلومتر سیر در مسیر تهران-مشهد انجام میشود چرا که سرعت سیر پایین است. در حال حاضر حدود ۷۰ کیلومتر سرعت سیر قطارهای مسافری در کشور است و حداکثر این سرعت به حدود ۱۳۰ کیلومتر میرسد در حالی که قطارهای تندرو در دنیا با سرعتی بیش از ۲۰۰ کیلومتر سیر میکنند. البته به گفته کارشناسان، سرعت سیر با دستور و ابلاغیه افزایش نمییابد و باید زیرساختها و ملزومات آن فراهم شود.
سیدمیعاد صالحی -مدیرعامل شرکت راهآهن- بهتازگی با اشاره به عمر ۵۰ الی ۶۰ ساله برخی از خطوط ریلی اظهار کرد: خطوط ریلی باید بعد از هر ۱۵ سال بهسازی و بازسازی شوند و اگر این بهسازی انجام نشود مجبور به تقلیل سرعت لکوموتیوها میشویم. برای مثال سالهای گذشته مسیر قطار تهران- مشهد ۱۵ ساعته بود اما الان به ۱۱ ساعت کاهش یافته است، چرا که با بهسازی خطوط موفق به کاهش تقلیل سرعت لوکوموتیوها شدیم.
بنابراین کاهش تعداد واگنهای مسافری، کاهش سرعت لوکوموتیوها و عدم سرمایهگذاری در صنعت ریلی را میتوان از دلایل کمبود قطارهای مسافری عنوان کرد. این در حالی است که رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی اخیرا درباره اینکه چرا بلیتهای قطار برای سفرهای مردمی کمیاب شده گفت که ممکن است در یک تاریخ خاصی و با افزایش پیک مسافرتها، تقاضای بلیت زیاد باشد و کمبود ایجاد شود، اما بهصورت کلی کمبود بلیت نداریم و اگر چنین چیزی باشد، موضوع را بررسی میکنیم.