ابلاغ اساسنامه «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی»

سیدابراهیم رئیسی رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی اساسنامه «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی» که در جلسه ۳۷۶ مورخ ۱۴۰۱/۰۷/۱۲ شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است و مطابق مفاد تبصره ۴ ماده ۲۰ آیین‌نامه‌ داخلی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه ۸۷۲ مورخ ۱۴۰۱/۰۸/۱۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب تلقی گردید، را برای اجرا ابلاغ کرد.

متن اساسنامه «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی» به شرح ذیل است:

آستان قدس رضوی

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی

اساسنامه «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی» که در جلسه ۳۷۶ مورخ ۱۴۰۱/۰۷/۱۲ شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است و مطابق مفاد تبصره ۴ ماده ۲۰ آیین‌نامه‌ داخلی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه ۸۷۲ مورخ ۱۴۰۱/۰۸/۱۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب تلقی گردید، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می‌­شود:

مقدمه:

آستان قدس رضوی با بهره‎مندی از انوار قدسی حضرت ثامن‌الحجج امام علی بن

موسی‌الرضا«علیه‌افضل‌التحیه‌والثناء»، مهم‎ترین رسالت خویش را گسترش معنویت، فرهنگ اسلامی و ترویج معارف اهل بیت«علیهم‌السلام» می‎داند. این آستان در این راستا، با توجه به نیازهای گسترده پژوهشی در قلمرو علوم، معارف، فرهنگ و تمدن اسلامی، در سال ۱۳۶۳، بنیادی علمی را با عنوان «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی» تأسیس کرد که در حال حاضر یکی از مؤسسات سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس می‌باشد.

اکنون؛ در آستانه چهار دهه فعالیت علمی مؤثر و ماندگار و با توجه به سیاست‌های ابلاغی جدید تولیت معزّز آستان قدس رضوی و به‌منظور گسترش و تثبیت فرهنگ و آثار زیارت و دستیابی به مرجعیت بین‎المللی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن در این حوزه‌ها و همچنین ضرورت بسیج ظرفیت‎های علمی و پژوهشی روزآمد و پرداختن به مسائل و حمایت از دستاوردهای علمی - تحقیقاتی اسلامی و کمک به رفع نیازهای کشور در زمینه مسائل علوم اسلامی و تبیین و ترویج تعالیم وحیانی قرآن و حکمت‎ها و معارف مکتب نورانی اسلام با الهام از اسناد فرادستی کشور به‌خصوص بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و در چارچوب مأموریت، چشم‌انداز و سیاست‌های کلان ابلاغی آستان قدس رضوی، اساسنامۀ بنیاد پس از تایید و تنفیذ تولیت آستان قدس رضوی، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح مواد آتی مورد بازنگری و به روز رسانی قرار گرفت.

فصل اوّل: کلیات

ماده ۱- معرفی

«بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی»؛ نهادی علمی – پژوهشی و دارای ماهیت عمومی و غیردولتی و وابسته به سازمان علمی و فرهنگی آستان است و طبق مواد و مفاد این اساسنامه و منطبق با سیاست‎ها، ضوابط و مقررات آستان قدس رضوی و مقررات عمومی مرتبط فعالیت می‎کند. در این اساسنامه بنیاد پژوهش‌های اسلامی به اختصار «بنیاد» و عبارت آستان قدس رضوی به اختصار «آستان» نامیده می‌شود.

تبصره: از نظر جایگاه حقوقی؛ این بنیاد در ردیف پژوهشگاه می‌باشد و می­تواند حداقل سه پژوهشکده­ داشته باشد.

ماده ۲- اهداف

تولید، تبیین و ترویج علوم و معارف رضوی با تأکید بر پشتیبانی فکری از مأموریت‌های علمی و فرهنگی آستان در جهان تشیع و امت اسلامی و نیازهای تحقق تمدن نوین اسلامی؛

گسترش معارف، فرهنگ و مکتب اهل بیت«علیهم‌السلام» و اشراب علوم انسانی و اجتماعی از معارف قرآن کریم و اهل بیت«علیهم‌السلام» در جامعه­سازی و نظام­سازی اسلامی؛

توسعه هم‌گرایی و تعامل فکری میان نخبگان و پژوهشگران دوستدار اهل بیت«علیهم‌السلام»، گفت و گوی ادیان و مذاهب و با تأکید بر ظرفیت‎های معنوی، فرهنگی و علمی آستان قدس رضوی؛

تقویت و پشتیبانی علمی از محققان در موضوعات سیره و معارف رضوی، فرهنگ زیارت و وقف و نذر به منظور دستیابی به مرجعیت جهانی در این حوزه‌ها؛

تأمین نیازهای پژوهشی در پشتیبانی از مأموریت‌های دینی، فرهنگی و اجتماعی آستان؛

ماده ۳- وظایف

نیازسنجی، پشتیبانی و ارزشیابی مستمر فعالیت‌های پژوهشی در حوزه اولویت‌های موضوعی آستان؛

راهبری پژوهش­های بنیادی و کاربردی اسلامی و مشارکت مؤثر با حوزه­ها و دانشگاه­های اسلامی در تولید علم، جامعه‌­پردازی، نظام­سازی و تمدن­‌سازی اسلامی

مطالعه، تحقیق و تولید علم در حوزه‌های مأموریتی با حمایت از نخبگان، طرح‌ها و آثار علمی و پژوهشی با رویکرد مسأله‌محور در موضوعات و قالب‎های مورد نیاز؛

مدیریت نشر و توزیع محصولات آثار علمی به زبان‎های مختلف در راستای اهداف و سیاست‎های بنیاد با رویکرد ایجاد امتداد اجتماعی در قالب‎های روزآمد و اثربخش، اعمّ از: کتب و نشریات ادواری، دانشنامه‎ها، اصطلاح‎نامه‎ها، فرهنگ‎نامه‎ها، انواع فهرست و دیگر فرآورده‎های مورد نیاز به صورت چاپی، الکترونیکی، نرم‌افزارهای چند رسانه‌ای، پایگاه‌های اینترنتی و شبکه‌های مجازی و ایجاد ساختارهای لازم؛

هم‎افزایی و مبادلات علمی - فرهنگی با مراکز آموزشی، فرهنگی و تبلیغی آستان و بهره‌گیری از ظرفیت‎های نهادها و مؤسسات علمی و فرهنگی داخل و خارج کشور و استادان و محققان حوزه و دانشگاه، با تأکید بر ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهان اسلام؛

برنامه‎ریزی و تشکیل کرسی‎های نظریه‎پردازی، ترویجی، آزاداندیشی، نقد و رونمایی کتاب، مناظره و اعطای جوایز و نشان‎های علمی - فرهنگی، انجمن‌ها و قطب‌های علمی، همایش‎ها، جشنواره‎ها، هم‎اندیشی‎ها، نشست‎های علمی و فرهنگی؛

پشتیبانی علمی از فرآوری، کاربردی­سازی و گفتمان‌سازی معارف رضوی و فرهنگ زیارت در سطح ایران، دنیای اسلام و محیط جهانی در بستر علوم نوپدید و رویدادهای نوآورانه و دانش­بنیان؛

توسعه و نوسازی روش‌ها و رویکردهای علمی، طراحی و تجربه الگوهای جدید برای پژوهش و ارزیابی و سنجش پژوهش‎ها در تراز جهانی؛

توانمندسازی پژوهشگران و حمایت از محققان برجسته داخل و خارج کشور در قالب‎هایی نظیر: اعطای فرصت‎ مطالعاتی، اعتبار ویژه پژوهشی، حمایت از پایان‎نامه‎ها و رساله‎ها و آموزش‎های تخصصی و فوق‌تخصصی؛

همکاری علمی و پژوهشی و حمایت از آموزش‎های تخصصی و عمومی علوم و معارف اسلامی (از جمله مطالعات اسلامی در علوم انسانی- اجتماعی و علوم انسانی اسلامی) در حوزه‎های علمیه و دانشگاه‎ها از قبیل تولید منابع علمی و درس‌نامه‌ها، تدوین مواد و سرفصل‌های آموزشی و برگزاری دوره‎های دانش‎افزایی، مهارت‌افزایی و کارورزی پژوهشی.

ماده ۴ - محل فعالیت

محل اصلی بنیاد در شهر مشهد است و بنیاد می‌تواند برای انجام مأموریت خود در هر یک از نقاط داخل یا خارج کشور، شعبه یا مرکز وابسته با رعایت ضوابط آستان و سایر مقررات ذی­ربط پس از تایید مؤسس؛ ایجاد کند.

فصل دوم: ارکان؛ شرح وظایف و اختیارات

ماده ۵- ارکان

بنیاد دارای ارکان ذیل است:

الف: مؤسس (تولیت آستان قدس رضوی)

ب: هیئت‌امناء

ج: رئیس بنیاد

د: شورای بنیاد

هـ: رکن نظارتی ( حسابرس مستقل، بازرس)

الف) مؤسس

ماده۶– مؤسس بنیاد، تولیت آستان است و تمام اختیارات و حقوق مؤسس را دارا می باشد.

تبصره: تولیت آستان؛ حسب صلاحدید می‎تواند برگزاری مجامع عمومی و سایر اختیارات را به نماینده خود تفویض نماید.

ماده۷ - وظایف و اختیارات مؤسس

تصویب و تنفیذ اساسنامه و تغییرات و اصلاحات آن؛

تصویب صورت‌های مالی و گزارش عملکرد سالانه پس از استماع گزارش حسابرس مستقل و بازرس؛

تصویب نمودار سازمانی و تشکیلاتی بنیاد؛

تصویب نهایی خط‎مشی، سیاست‌های کلی، ساختار سازمانی و آیین‌نامه مالی و معاملاتی بنیاد؛

تعیین و نصب اعضای هیئت‌امناء، رئیس و بازرس بنیاد، و عزل و پذیرش استعفاء آنها؛

حسابرسی و بازرسی از بنیاد؛

تصمیم‎گیری نهایی برای انحلال بنیاد و نحوه تصفیه آن؛

ب) هیئت‌امناء

ماده ۸ - ترکیب هیئت‌امناء:

1 - رئیس بنیاد (دبیر هیئت‌امناء)؛

۲- رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی؛

۳ - سه تا پنج تن از محققان، استادان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی و دارای سوابق پژوهشی به پیشنهاد رئیس سازمان علمی و فرهنگی و تأیید مؤسس؛

د- نماینده تام الاختیار وزیر علوم، تحقیقات و فناوری

ه- رئیس شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی

تبصره ۱: عضویت اعضاء هیئت‌امناء برای مدت سه سال می‌باشد.

تبصره ۲: هیئت امناء هر دوره در اولین جلسه، از میان اعضا، رئیس و نایب رئیس را تعیین می‌کند. مدت ریاست رئیس و نایب رئیس بیش از مدت عضویت ایشان در هیئت امناء نخواهد بود و قابل عزل و انتخاب مجدد می‌باشد.

تبصره ۳: اعضای حقیقی هیئت‌امناء پس از پایان تصدی خود تا انتخاب اعضای جدید، همچنان در سمت خود باقی مانده، وظایف خویش را انجام می‌دهند.

ماده ۹ - وظایف و اختیارات هیئت‌امناء

تصویب راهبردها، سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهشی بنیاد و نظارت بر عملکرد آن؛

تصویب برنامه‌های کوتاه مدت، بلندمدت و کلان‌پروژه‎های بنیاد؛

تصویب آیین‌نامه‌های اداری، مالی و معاملاتی بنیاد براساس ضوابط و مقررات آستان؛

تعیین میزان نرخ نامه‌ها و تعرفه‌ها با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛

تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن با رعایت ضوابط و مقررات آستان؛

بررسی و تصویب بودجه سالانه بنیاد به‌منظور تأیید نهایی؛

تصویب آیین نامه جذب اعضای هیأت علمی؛

تصویب آیین‌نامه داخلی هیئت‌امناء؛

تصویب تشکیلات، ایجاد یا تعطیلی شعب، معاونت‌ها و واحدهای پژوهشی وابسته و نشریات ادواری رسمی بنیاد با رعایت ضوابط آستان و سایر ضوابط مربوط؛

بررسی هر گونه اصلاح و تغییر در اساسنامه بنیاد و پیشنهاد آن به مؤسس؛

تصویب آیین نامه‌ها و مقررات مورد نیاز بنیاد با رعایت ضوابط آستان؛

تبصره: هیئت‌امناء می‌تواند بخشی از وظایف و اختیارات خود را به رئیس بنیاد تفویض کند.

ماده ۱۰ - جلسات عادی هیئت‌امناء حداقل هر سه ماه یک‌بار، و جلسات فوق‎العاده آن به دستور رئیس هیأت‌امناء و یا با درخواست رئیس بنیاد یا دو تن از دیگر اعضای هیئت‌امناء تشکیل می‎شود. این جلسات، با حضور دو سوم اعضا رسمیت می‌یابد و مصوبات آن با رأی اکثریت اعضای حاضر در جلسه، مشروط بر آنکه در هر حال تعداد آرای مثبت از 5 رای کمتر نباشد؛ معتبر خواهد بود.

ج) رئیس بنیاد

ماده ۱۱- رئیس بنیاد دارای سوابق و تجارب مدیریتی مرتبط است که با پیشنهاد رئیس سازمان علمی و فرهنگی توسط تولیت آستان قدس رضوی برای مدت سه سال منصوب می‌شود.

ماده ۱۲ - وظایف و اختیارات رئیس

مدیریت بنیاد در همه ابعاد علمی و اجرایی و نظارت بر حسن عملکرد واحدها و اعضای رسمی و وابسته و حسن اجرای قراردادها؛

تدوین و پیشنهاد سیاست‎ها و اولویت‎های بنیاد برای تصویب هیئت‌امناء؛

برنامه‌‎ریزی، تصمیم‎گیری، هماهنگی و پیگیری لازم به‌منظور تحقق سیاست‎‌ها، وظایف و محورهای فعالیت بنیاد در چارچوب اساسنامه و مصوبات هیئت‌امناء؛

توسعه و تعمیق ارتباطات علمی با دیگر مؤسسات و مراکز داخلی و خارجی و عقد تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای همکاری مشترک؛

کوشش برای جلب کمک‌های مالی و امکانات اشخاص حقیقی و حقوقی؛

تنظیم بودجه سالانه و ارائه گزارش عملکرد، ترازنامه و صورت‎های مالی بنیاد به هیئت‌امناء؛

پیشنهاد ایجاد یا انحلال شعب، نمایندگی‌ها و واحدهای پژوهشی بنیاد به هیئت‌امناء؛

پیشنهاد تغییر و اصلاح اساسنامه به هیئت‌امناء؛

رایزنی و اخذ مجوزهای لازم برای رسمیت و اعتبار فعالیت‌های گوناگون بنیاد؛

نصب و عزل معاونان، مدیران و رؤسای واحدهای پژوهشی و اداری، اعضای حقیقی و حقوقی شوراهای تخصصی بنیاد در چارچوب ساختار مصوب و ضوابط سازمان علمی و فرهنگی؛

ارائه گزارش عملکرد سالانه و ادواری بنیاد به هیئت‌امناء، سازمان علمی و فرهنگی و سایر مراجع مورد نظر آن؛

افتتاح هرگونه حساب به نام بنیاد نزد بانک‌ها، مؤسسات مالی و صندوق‌های قرض‌الحسنه در چارچوب مقررات و ضوابط آستان و با تصویب هیئت‌امناء؛

تعیین نمایندگان حقیقی و حقوقی بنیاد و امضای قراردادها، اسناد مالی و اداری و اوراق تعهدآور در چارچوب ضوابط و مقررات؛

طرح و ارجاع دعاوی و دفاعیه در تمامی مراجع صالح و امور حقوقی مربوط به آن با حق توکیل غیر؛

هرگونه تصمیم‌گیری و انجام سایر موارد پیش‌بینی نشده در چارچوب اساسنامه پس از تصویب هیأت‌امناء؛

د) شورای بنیاد

ماده ۱۳- ترکیب اعضای شورای بنیاد

الف. رئیس بنیاد؛

ب. معاونان بنیاد؛

ج. مدیران گروه‌های پژوهشی؛

ماده ۱۴- وظایف شورای بنیاد

تصویب آیین‌نامه داخلی شورا؛

بررسی و تصویب طرح‌های پژوهشی و نظارت بر کیفیت و حسن اجرای آن‌ها؛

بررسی میزان پیشرفت طرح‌های پژوهشی طبق برنامه مصوب و در صورت لزوم تجدیدنظر و تصویب تغییرات آن‌ها؛

برنامه‌ریزی برای ایجاد و تعمیق ارتباط علمی با سایر مؤسسات و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور برابر ضوابط و مقررات مربوط؛

بررسی و تصویب برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی، همایش‌ها و بازدید‌های علمی طبق ضوابط و مقررات؛

تصویب آیین‌نامه‌های تألیف و ترجمه کتاب و مقاله و نحوه انتشار نتایج فعالیت‌های علمی و پژوهشی؛

انجام سایر اموری که در چارچوب ضوابط و مقررات از سوی هیئت‌امناء یا رئیس بنیاد به شورا محول می‌شود؛

هـ ) رکن نظارتی (حسابرس مستقل، بازرس)

ماده ۱۵- بازرس بنیاد توسط تولیت آستان و یا مقام مجاز از طرف ایشان انتخاب می‌­شود.

ماده ۱۶- وظایف و اختیارات بازرس

نظارت بر تطبیق عملیات بنیاد با اساسنامه، قوانین، آیین‌نامه‌ها و برنامه و بودجه مصوب و سایر مقررات حاکم بر بنیاد؛

رسیدگی و اظهار نظر نسبت به صورت‌های مالی و گزارش عملکرد سالانه بنیاد و تسلیم آن پانزده روز قبل از تشکیل مجمع؛

رسیدگی و اظهار نظر نسبت به سایر گزارش‌های ارائه شده به هیأت‌امناء؛

بررسی گزارش توجیهی رئیس بنیاد در مورد مقایسه عملکرد با بودجه و برنامه سالانه و ارائه نظر به هیأت‌امناء؛

رسیدگی و اظهار نظر نسبت به کفایت و مطلوبیت نظام کنترل داخلی بنیاد؛

تبصره: بازرس نمی‌تواند در معاملاتی که با بنیاد یا به حساب بنیاد انجام می‌گیرد به طور مستقیم یا غیرمستقیم؛ ذی‌نفع باشد.

فصل سوم: امور اجرایی و مالی

ماده ۱۷– سال مالی بنیاد از اول فروردین ماه هر سال آغاز و در پایان اسفندماه همان سال ختم می‌شود و ترازنامه نیز برای سال مالی تنظیم می‌گردد.

ماده ۱۸- منابع مالی و بودجه سالانه بنیاد از محل اعتبارات دریافتی از آستان، کمک‌ها، قرض و تسهیلات، هدایا، موقوفات، تبرعات، وجوه شرعی و درآمدهای بنیاد تأمین می‌شود.

ماده ۱۹- امضای چک‌ها و دیگر اسناد و اوراق بهادار و تعهدآور و حساب‌های بنیاد، توسط رئیس بنیاد و یک تن دیگر به انتخاب هیئت امنای بنیاد صورت می‌گیرد.

ماده ۲۰- معاملات

کلیه قراردادهای بنیاد با اشخاص حقیقی و حقوقی تابع آیین‌نامه معاملات مصوب ستاد مرکزی آستان می‌باشد. عقد قرارداد بنیاد با اعضای هیئت‌امناء، رؤسا، مدیران، کارکنان و اقارب نسبی و سببی آن‌ها تا درجه سوم اعم از مستقیم و غیر مستقیم و همچنین انجام معاملاتی نظیر قرارداد‌هایی که متضمن رقابت با عملیات بنیاد باشد، برای مدیران و مسئولین بنیاد ممنوع است؛

ماده ۲۱– دفاتر و محاسبات

دفاتر حساب‌های بنیاد در محل اصلی استقرار آن نگهداری خواهد شد و در کلیه اوقات متعارف؛ جهت اعمال نظارت در دسترس حسابرس مستقل و بازرس می‌باشد.

تدوین دفاتر و تهیه صورت‌های مالی بنیاد براساس اصول و استانداردهای حسابداری انجام ‌شود و بایستی صورت‌های مالی تصویبی به همراه صورت‌های مالی بنیاد حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه هر سال به حسابرس مستقل و بازرس ارائه و گزارش حسابرس مستقل و بازرس حداکثر تا پایان تیرماه به هیئت‌امناء ارائه گردد؛ تصویب حساب‌های بنیاد توسط هیئت‌امناء به منزله تایید و قبول عملکرد مدیران و تصفیه حساب‌های سالانه آن‌ها بوده و قطعی و لازم الا‌جراء است. این مفاصا حساب، رافع مسئولیت‌های قانونی مدیران در دوره تصدی نمی‌باشد.

ماده ۲۲ - هرگونه اصلاح و تغییر در مفاد این اساسنامه به پیشنهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی یا هیئت‌امناء بنیاد و موافقت مؤسس (تولیت آستان قدس رضوی) و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی امکان پذیر است.

فصل چهارم: سایر مقررات

ماده ۲۳ – انحلال و تصفیه

انحلال بنیاد با تصویب تولیت آستان امکان‌پذیر می‌باشد؛

در صورت انحلال؛ مدیر تصفیه توسط ستاد مرکزی آستان انتخاب می‌شود که موظف است طبق ضوابط و مقررات آستان؛ نسبت به تصفیه اقدام نماید؛

کلیه اموال و دارایی‌های بنیاد اعم از منقول و غیر منقول (باقیمانده پس از انجام تصفیه)، متعلق به آستان است.

ماده ۲۴ – موارد پیش‌بینی نشده درباره مسائل مسکوت و مواردی که در این اساسنامه پیش‌بینی نشده، طبق آئین‌نامه‌ها، ضوابط و مقررات جاری آستان و امریه‌های تولیت آستان عمل خواهد شد.

ماده ۲۵- این اساسنامه مشتمل بر یک مقدمه، ۲۵ ماده و ۷ تبصره در جلسه ۳۷۶ مورخ ۱۲/۰۷/۱۴۰۱ شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب؛ و مطابق مفاد تبصره ۴ ماده ۲۰ آیین‌نامه‌ داخلی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه ۸۷۲ مورخ ۱۰/۰۸/۱۴۰۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب تلقی گردید و از تاریخ ابلاغ، لازم‌الاجراء است.

سید ابراهیم رییسی

رئیس ­جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی