چند روزی از سفر شیجین پینگ، رئیس جمهور چین به عربستان و صدور بیانیههای جنجالی علیه ایران میگذرد، اما هنوز، پرونده این ماجرا روی میز باز است. در این میان برخی از تحلیلگران از تغییر سیاست چین با ایران روایت میکنند و برخی دیگر معتقدند سیاست چین هیچ وقت به سود ایران نبوده است.
عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه، درباره بیانیه ضدایرانی چین و اعضای شورای همکاری خلیج فارس به اقتصادنیوز، گفت: در مقطع فعلی که ایران در تحریم است و چین هم اولین خریدار نفت ایران است و با پول آن نیز ایران کالا وارد کشور میکند، اتفاق خاصی نمیافتد و تهران امادگی ندارد که به صورت عملی پاسخ چینیها را بدهد. شما شاهد بودید که ماه پیش فرانسویها یک اقدام سیاسی علیه ایران انجام دادند، ایران هرگونه همکاری با شرکتهای اتومبیل سازی فرانسوی را تحریم کرد.
علت انفعال ایران مقابل بیانیه ضدایرانی چین
وی با بیان اینکه ایران با فرانسه مبادلات و معامله ندارد و شاید مشکل خاصی در کوتاه مدت اینجاد نکند، گفت: اما، ایران باید نفت خود را بفروشد و اگر نفت را نفروشد مشکلات جدی برای کشور ایجاد میشود و هم با پول نفت از چین کالا وارد کشور میشود. بنابراین، در حال حاضر فقط اقدامات سیاسی میشود انجام داد.
باید فورا به توافق هستهای دست پیدا کنیم
وی بیان کرد: در واقع به چینیها تذکر داده شود که ما نسبت به تمامیت ارضی خودمان حساس هستیم. اما، در میان مدت باید سریعا به توافق هستهای دست پیدا کنیم. با توجه به اینکه اروپاییها قرار است تحریمهای سختتری علیه ایران ایجاد کنند، شرایط سختتر میشود.
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با بیان آنکه اگر به مذاکرات توافق هستهای برگردیم، ژئوپولتیک و اقتصاد ایران باز میشود. ممکن است بگویند غربیها کمتر امتیاز میدهند، اما نباید خیلی مته به خشخاش دهیم. هزینهی خساراتی که میدهیم خیلی بالاست. اگر بخواهیم به همین روند ادامه بدهیم، ممکن است روسیه نیز همین کار چین را بکند و اگر امتیازی درباره اوکراین بخواهد به غرب بدهد.
صداهای خوبی نمیشنویم
وی با بیان آنکه صداهای خوبی از سمت همسایههایمان نمیشنویم، گفت: صدایی در عراق علیه ایران میشنویم. اخیرا رئیس مجلس عراق اتهاماتی را علیه ایران وارد کرده و نخست وزیر اسبق حرفهای جدیدی زده است. این مسائل به این دلیل است که ما ضعیف شدیم و بر همین اساس، طبیعی است که چین به این شدت و در ۳ مسئله جزایر ایرانی، توافق هستهای و ثبات در منطقه برخلاف انتظار، ایران را مقصر دانست. بنابراین، ایران باید ژئوپلیتیک خود را باز کند و این ژئوپلیتیک بسته این مشکلات را برای ایران ایجاد کرده است.
چینیها رسما گفته بودند عربستان در اولویت است
وی با اشاره به تحلیلها مبنی بر چرخش سیاست چین علیه ایران گفت: سیاست خارجی چین اقتصاد محور است و به ۳ دلیل تصمیم گرفته است این سیاست را اتخاذ کند. چینیها از چندسال قبل رسما به ایرانیها اعلام میکردند که عربستان در اولویت است. آنها فکر انرژی خودشان در آینده هستند و همچنین میخواهد در درآمدهایی که کشورهای عربی دارند سهیم شوند. همچنین در پاکستان که کار اساسی استراتژیک برای اینده میکنند، میخواهند خلیج فارس و دریای عمان را هم یکجوری به آن وصل کنند.
سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان گفت: در واقع این موضوع یک نوع رقابت ژئوپلیتیکی با آمریکا است و به آنان فشار میآید. کشورهای عربی نیز با رغبت با چین کار میکنند. چین برای اعتمادسازی عمیق و اطمینان خاطر اعراب، این حرفها را زده است تا به آنان اطمینان دهد. چون احساس میکنند ایران به آنان محتاج است و کار خاصی را نمیتوانند علیه چین انجام دهند.