۷ باور تغذیه‌ای غلط در مورد «دیابت»
شیوع دیابت به‌ویژه دیابت نوع دوم که بیشتر با شیوه نادرست زندگی در ارتباط است، طی دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است. باورهای نادرست بسیاری در مورد دیابت وجود دارد که سبب می‌شود کنترل این بیماری مزمن در بعضی از مبتلایان با مشکل مواجه شود. از آنجا که دیابت ازجمله بیماری‌هایی است که سیستم‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تصحیح باورهای غلط درباره دیابت، می‌تواند به تسهیل پیشگیری و درمان این بیماری کمک کند.
باور غلط: افراد مبتلا به دیابت باید مواد غذایی حاوی نشاسته مانند نان، سیب‌زمینی، ماکارونی و برنج را از رژیم خود کاملاً حذف کنند!
باید توجه کرد که غذاهای نشاسته‌دار قسمتی از یک برنامه غذایی سالم هستند. مسئله مهم، حجم مورد استفاده، انواع تهیه‌شده و نوع پخت این مواد در رژیم غذایی روزانه است. افراد دیابتی باید حداقل میزان مواد نشاسته‌ای را با نظر متخصص تغذیه مصرف کنند. نان، برنج، غلات، ماکارونی و سبزی‌های نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی، نخودفرنگی، کدوحلوایی، ذرت و باقلا می‌توانند در هر یک از وعده‌های اصلی یا میان وعده‌ها مصرف شوند. تنها مسئله مهم، رعایت مقدار مصرفی آن‌هاست. همچنین غلات سبوس‌دار منبع خوبی برای تأمین فیبر مورد نیاز بدن به شمار می‌رود و به حفظ سلامتی‌تان نیز کمک می‌کنند.
باور غلط: مبتلایان به دیابت می‌توانند از غذاهای مخصوص افراد دیابتی به میزان دلخواه استفاده کنند!
در دستورات جدید غذایی، برنامه غذایی برای افراد دیابتی مشابه برنامه غذایی است که برای داشتن یک زندگی سالم برای همه افراد پیشنهاد می‌شود. عنوان «غذاهای مخصوص افراد دیابتی» یا «غذاهای رژیمی» به معنای استفاده بدون محدودیت از این مواد غذایی نیست. متأسفانه باید گفت بر اساس این باور غلط خیلی از بیماران مبتلا به دیابت، در طی روز به صورت بی‌رویه از این مواد غذایی استفاده می‌کنند که نتیجه آن افزایش قند خون خواهد بود. همچنین اگر این مواد حاوی قندهای الکلی باشند، اثر ملینی خواهند داشت.
باور غلط: افراد دیابتی نمی‌توانند شکلات یا شیرینی بخورند!
در قالب یک رژیم غذایی سالم، همراه با ورزش، افراد دیابتی نیز می‌توانند به‌صورت محدود از مواد قندی یا دسر استفاده کنند.
باور غلط: برای دیابتی‌ها پروتئین‌ها از کربوهیدرات‌ها مفیدترند!
مصرف پروتئین‌ها به مقدار زیاد، می‌تواند منجر به ایجاد مشکلاتی برای دیابتی‌ها شود. مهم‌ترین اشکال این کار این است که بسیاری از غذاهای غنی از پروتئین مثل گوشت از چربی‌های اشباع نیز انباشته هستند که خوردن مقدار زیاد این چربی‌ها خطر بیماری‌های قلبی عروقی را بالا می‌برد. در رژیم دیابتی پروتئین باید تقریبا ۱۵ تا ۲۰ درصد کل کالری روزانه محاسبه شود (به‌جز بیماران مبتلا به نارسایی کلیه که این میزان حداکثر ۱۰ درصد کل کالری دریافتی هست) و نکته مهم انتخاب انواع کم‌چرب از این گروه غذایی است.
باور غلط: میوه یک خوراکی سالم است، بنابراین می‌تواند به میزان دلخواه مصرف شود!
میوه یک خوراکی سالم است و شامل مقدار زیادی فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی است ولی باید در نظر داشت که به دلیل آن‌که میوه‌ها حاوی کربوهیدرات هستند، باید آن‌ها را کنترل‌شده در برنامه غذایی افزود. توصیه می‌شود نوع میوه‌های مصرفی، مقدار و تعداد دفعات مصرف با مشورت متخصص تغذیه تعیین شود.
باور غلط: خوردن توت، خرما و کشمش آزاد است!
بیماران دیابتی معمولا از خوردن قند و شیرینی منع می‌شوند و به همین دلیل سعی می‌کنند سراغ شیرینی‌های دیگر مانند محصولاتی که شیرین‌کننده‌های مصنوعی دارند یا خوراکی‌هایی مثل خرما، عسل، توت خشک و انجیر بروند، اما اگر دیابت دارید، این خوراکی‌ها هم می‌توانند در مقادیر زیاد شما را دچار مشکل کنند. در ترکیبات شیرینی‌ها و خوراکی‌هایی که روی بسته‌بندی آن‌ها عبارت بدون شکر نوشته‌شده، به‌جای قند طبیعی از شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده شده است. درست است که این محصولات قند ندارند، اما ترکیبات دیگر آن‌ها حاوی کالری است و این افزایش کالری روزانه دیابتی‌ها، برایشان مشکل‌ساز می‌شود. از سویی مصرف زیاد قندهای رژیمی استفاده‌شده در این محصولات مانند آسپارتام می‌تواند با مخاطرات سلامتی دیگر همراه باشد. تصوری که در خصوص استفاده از میوه‌هایی مانند خرما، توت، کشمش و انجیر خشک توسط افراد دیابتی وجود دارد، این است که این میوه‌ها چون قند میوه (فروکتوز) دارند پس مصرف زیاد آن‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند. درصورتی‌که قند این میوه‌ها کمی دیر جذب می‌شود اما میزان کالری آن‌ها مانند سایر قندهاست و در نهایت تولید کالری کرده و می‌توانند قند خون را بالا ببرند. پس این میوه‌ها باید به صورت کنترل‌شده در رژیم غذایی روزانه قرار بگیرند.
باور غلط: تنها خوردن زیاد مواد قندی باعث ابتلا به دیابت می‌شود!
بنابر اعلام دانشگاه علوم پزشکی تهران، این‌طور نیست که تنها خوردن زیاد مواد قندی باعث ابتلا به دیابت شود. دیابت نوع یک بر اثر عوامل ژنتیکی و عوامل ناشناخته دیگر به وجود می‌آید. دیابت نوع دو بر اثر عوامل ژنتیکی و شیوه نادرست زندگی افراد به وجود می‌آید. اضافه وزن خطر ابتلا به دیابت نوع دو را بالا می‌برد و یک رژیم غذایی پرکالری باعث اضافه‌وزن می‌شود. چنانچه سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت را دارید، برنامه سالم غذایی و ورزش مداوم برای کنترل وزن توصیه می‌شود.
