چرا باید در تعاملات اجتماعی اعتدال داشته باشیم؟
پروین فرج‌زاده با اشاره به اینکه اعتدال یکی از مسائل حائز اهمیت در تعاملات اجتماعی است، اظهار کرد: اعتدال به معنای مساوات و موازنه امور است، همچنین این واژه از ریشه عدالت می‌آید و یعنی هر چیزی باید در سر جای خودش قرار بگیرد.
این روانشناس خانواده افزود: اعتدال در زمینه‌های مختلف یک معنا دارد، اما جنبه‌های متفاوتی از زندگی را در بر می‌گیرد، اعتدال در زمینه‌های اخلاق، عبادت، رفتارهای اقتصادی، مسائل اجتماعی و ... وجود دارد، همچنین رفتارهای ما در بُعدهای مختلف بایدها و نبایدهایی را شامل می‌شود که همان جهان‌بینی و ایدئولوژی ما نسبت به جهان هستی است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه باید اصولی را مبنای رفتارهای فردی و اجتماعی قرار دهیم، گفت: این مبنا در رفتار برگرفته از اخلاق است، یعنی در واقع اگر اعتدال در زمینه اخلاق داشته باشیم، مبنای فردی و اجتماعی ما در قانون و برنامه‌های صحیح منطبق خواهد شد و توجه کافی به نیازها و امور مرتبط با زندگی فردی و اجتماعی خواهیم داشت، همچنین هیچ کدام از ابعاد زندگی اجتماعی خود را فدای بُعد دیگر نمی‌کنیم.
فرج‌زاده با بیان اینکه میانه‌روی و اعتدال مبتنی بر فطرت انسان است، توضیح داد: به لحاظ فطری افراد تمایل به میانه‌روی در امور دارند، در آیات قرآن کریم نیز بر این مسئله تاکید شده است، سفارش به اعتدال در قرآن کریم نشان می‌دهد که دین اسلام تاکید بر میانه‌روی و اعتدال دارد و افراط و تفریط در هیچ امری را قبول ندارد.
این روانشناس خانواده ادامه داد: واژه اعتدال به انعطاف‌پذیری در مسائل رفتارشناسی، روانشناسی و جامعه‌شناسی تعبیر می‌شود که می‌توان گفت انسان‌هایی موفق هستند که انعطاف‌پذیری لازم در موقعیت‌های مختلف را داشته باشند و در مواجهه با موانع بتوانند بهترین تصمیم را برای عبور از بحران بگیرند.
وی با اشاره به اینکه در رفتارهای اجتماعی مهم‌ترین مسئله تعاملات فردی است، یادآور شد: در برخی مواقع اگر فرد تعامل مناسب را در جامعه با سایرین داشته باشد، از برخوردهای ناهنجار جلوگیری می‌شود، اما در برخی تعاملات نیز امکان دارد که فرد مورد ظلم واقع شود، اگر معتقد به اعتدال باشیم، اجازه نمی‌دهیم که مورد ظلم واقع شویم و حق دیگران را ضایع کنیم.
فرج‌زاده بیان کرد: اگر احساس کردیم حقی از ما در تعاملات اجتماعی ضایع شده است، در اخلاق‌مداری اقتضا می‌کند که واکنش مناسب با این مسئله داشته باشیم، به همان اندازه که مورد ظلم واقع شده‌ایم با فرد مقابل برخورد کنیم، به لحاظ اخلاقی این حق به افراد داده شده که اگر در تعاملات اجتماعی مورد ظلم واقع شدند، مقابله کنند، اما در دین اسلام عفو نیز مورد تاکید است و کمال انسانی را می‌رساند.
این روانشناس خانواده با تاکید بر اینکه عفو موجب ایجاد لطافت در جامعه می‌شود، خاطرنشان کرد: اگر افراد درصدد انتقام و کشمش باشند، جامعه لطافت خود را از دست می‌دهد و عفو نوعی صدقه است، بنابراین اگر اعتدال رعایت شود در تعاملات اجتماعی با کمترین مشکل مواجه خواهیم شد و جامعه به روال متناسب در تعاملات گروهی می‌رسد.
وی با بیان اینکه اعتدال در مسائل اقتصادی یکی ضرورت بزرگ در جامعه محسوب می‌شود، تاکید کرد: اعتدال در مصرف و مسائل معیشتی حائز اهمیت است، اسلام ریاضت در معیشت را ناپسند می‌داند، همچنین اسراف نیز مذموم شمرده می‌شود، پس اگر حد اعتدال داشته باشیم به رفاه اجتماعی نیز کمک می‌کند.
فرج‌زاده تصریح کرد: مسئولان نیز به‌عنوان الگو باید اعتدال در زمینه‌های اقتصادی را رعایت کند، این کار به حفظ بیت‌المال کمک می‌کند، مسئولان باید از بریز و بپاش جلوگیری کنند، همچنین عفو و بخشش را در رفتارهای اجتماعی داشته باشند تا جامعه به آرامش برسد و شاهد هرج و مرج نباشیم.
