بودجه ۱۴۰۲؛ از رشد بودجه شورای نگهبان، مجلس و سپاه تا نقره داغ شدن مالیات‌دهندگان

هیرش سعیدیان- سید ابراهیم رئیسی سرانجام با حضور در مجلس لایحه بودجه را به محمدباقر قالیباف تحویل داد، رئیسی اظهار کرد که دولت او موفق شده است، تورم را ۱۹ درصد کاهش دهد، نزدیک به ۱ میلیون شغل ایجاد نمایید و با ساماندهی به رویه‌های مالی دولت، انضباط مالی ایجاد کند، سخنانی که از سوی منتقدان مغایر با واقعیت‌های روز جامعه تعبییر شده است. برخی اقتصاددانان پا را فراتر گذاشته و دولت را متهم به جعل آمار برای سفیدنمایی شرایط کرده‌اند.

در لایحه بودجه ۱۴۰۲ مبلغ بودجه عمرانی کشور به ۳۲۷ هزار میلیارد تومان رسیده است، پیش از این نیکزاد از اعضای هیئت رئیسه مجلس به خاطر آنچه وی آن را عدم تحقق بودجه از جمله ردیف‌های عمرانی در سال ۱۴۰۱ خواند، رئیس سازمان برنامه و بودجه را مورد ملامت قرار داد. به ویژه آنکه میرکاظمی مدعی شده بود که دولت در سال جاری اصلاً کسری بودجه نداشته است. این در حالی است که رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی مدعی است که عدد واقعی کسری بودجه ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است.

دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۲ درآمد حاصل از صادرات نفت، میعانات، گاز و خوراک پتروشیمی‌ها را بیش از ۶۰۳ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است.

دولت همچنین به شکل جالب توجهی برای تسهیلات خارجی دریافتی، سقف ۳۰ میلیارد یورو را در نظر گرفته است، با توجه به این حقیقت که به دلیل تشدید تحریم‌ها، جذب سرمایه خارجی در کشور کاهش قابل توجهی داشته است، عدد ۳۰ میلیارد یورو در همان لحظات اولیه دستمایه طنز برخی فعالان اقتصادی در شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. طبق گزارش وزارت صمت در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۱ کل سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت، معدن و تجارت ایران تنها ۳۸۲ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸۳ درصد کاهش داشته است. اگر این عدد در نیم سال دوم نیز تکرار شده باشد، به این معنی است که کل سرمایه‌گذاری خارجی در این ۳ حوزه کمتر از ۱ میلیارد دلار بوده که با سقف ۳۰ میلیارد یوروی فاصله معناداری دارد.

علاوه بر این در بودجه ۱۴۰۲ برای دارندگان خودرو با ارزش بیش از ۱ میلیارد و پانصد میلیون تومان و املاک بالای ۲۰ میلیارد تومان به ترتیب ۱ درصد و دو در هزار، مالیات در نظر گرفته شده است.

نقره داغ شدن مصرف کنندگان دخانیات

طبق لایحه بودجه در سال ۱۴۰۲ هر نخ سیگار داخلی ۵۰ تومان، سیگار خارجی ۱۰۰ تومان، هر بسته تنباکوی قلیان ۲۰ هزار تومان و هر نخ سیگار خارجی وارداتی ۸۰۰ تومان مالیات خواهد داشت، در واقع برای هر بسته سیگار خارجی وارداتی ۱۶ هزار تومان مالیات تعیین شده است. به ازای هر بسته تنباکوی قلیان وارداتی نیز باید ۳۵ هزار تومان مالیات پرداخت شود.

افزایش ۴۰ درصدی مالیات و نگرانی بخش خصوصی

دولت همچنین برای سال ۱۴۰۲ مبلغ ۸۳۸ هزار و ۶۰۹ میلیارد و ۵۳۷ میلیون تومان درآمد مالیاتی در نظر گرفته است. دولت در ۸ ماه اول ۱۴۰۱ بیش از ۳۱۱ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی داشته است و پیش‌بینی شده است سقف درآمد مالیاتی دولت در سال جاری، حداکثر قریب ۵۰۰ هزار میلیارد تومان باشد، در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نیز در مجموع ۵۲۷ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی در نظر گرفته شد، بر این اساس به نظر می‌رسد دولت حداقل ۴۰ درصد افزایش درآمد مالیاتی برای خود در نظر گرفته است. همچنین درآمد‌های مالیاتی در بودجه سال بعد در مقایسه با قانون بودجه ۱۴۰۰ بیش از ۱۵۰ درصد افزایش یافته است.

با توجه به رکود تورمی حاکم بر کسب و کار‌ها در کشور، این افزایش مالیات که پیش از این در مورد آن هشدار داده شده بود، نگرانی فعالان اقتصادی را در پی داشت. هر چند امیرحسین بانکی پورفرد، نماینده مجلس در این خصوص به آفتاب‌نیوز گفت که مجلس تلاش خواهد کرد که منابع درآمدی جدید مالیاتی مانند مالیات خانه‌های، سکه و طلا را شناسایی کند، اما با توجه به ناموفق بودن طرح‌های مانند مالیات بر خانه‌های خالی در سال جاری و معافیت مالیاتی بنیاد‌های خصولتی مانند ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد مستضعفان این نگرانی وجود دارد که این افزایش ۴۰ درصدی، در نهایت فشار مضاعفی را بخش خصوصی و تولیدکنندگان وارد کند.

افزایش ۵۰ درصدی بودجه نهاد ریاست جمهوری

در لایحه بودجه پیشنهادی بودجه نهاد ریاست جمهوری به ۲ هزار و ۳۰۵ میلیارد تومان افزایش یافته است. ۲۳۸ میلیارد تومان از این مبلغ ویژه کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی بخش خصوصی است، بودجه‌ای که معمولاً در سفر‌های استانی در پاسخ به نامه‌های درخواست کمک بین آن‌ها تقسیم می‌شود. بودجه نهاد ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۵۳۰ میلیارد تومان بود که در ۱۴۰۱ به ۱۴۸۳ میلیارد تومان افزایش یافت. با این حساب بودجه ریاست‌جمهوری بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است.

جمع بودجه هزینه‌ای و عمرانی مجمع تشخیص مصلحت نظام به ۵۸۳ میلیارد و ۶۳۸ میلیون در ۱۴۰۲ افزایش یافته است.

بودجه هزینه‌ای مجلس شورای اسلامی نیز به ۲۴۲۹ میلیارد افزایش یافت. بودجه مجلس در سال قبل ۱۵۸۸ میلیارد تومان بود. بودجه این نهاد در همه برنامه‌ها افزایش چشمگیری داشته است، برای مثال بودجه خبرگزاری مجلس از ۱۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان در سال جاری به ۲۴ میلیارد و ۸۹۰ میلیون در سال ۱۴۰۲ رسیده است.

بودجه هزینه‌ای شورای نگهبان نیز ۳۲۸ میلیارد تومان است. رقم پیشنهادی برای بودجه این نهاد در سال ۱۴۰۱ مبلغ ۲۷۷ میلیارد تومان بود.

طبق لایحه بودجه ۱۴۰۲ علاوه بر بودجه ۳۲۴ هزار میلیارد تومانی امور دفاعی و امنیتی قرار است قرار است مبلغ ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورور از محل درآمد صادرات نفتی به این نیرو‌ها پرداخت شود.

بودجه صداوسیما نیز در لایجه ۱۴۰۲ شاهد رشد بیش از ۴۰ درصدی بوده است، بودجه این نهاد به ۷۹۳۸ میلیارد تومان رسیده است، این سازمان قرار است سریال‌های الف ویژه پر خرجی همچون موسی و سلمان فارسی را در سال آتی به اتمام برساند.

بودجه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز قریب ۱۳۰ درصد رشد یافته و به رقم ۱۱۹ هزار میلیارد تومان رسیده است.