ساعت آخرالزمان معیاری استعاری است که مجله «بولتن دانشمندان هستهای» برای نشان دادن میزان خطر رویارویی رهبران جهان با چالشهایی در سطح انقراض بشر معرفی کرده است، از جمله استفاده از سلاح هستهای. البته امروز تغییرات اقلیمی و تهدیدات زیستی از جمله ویروس کرونا هم در تعیین زمان این ساعت تاثیر دارد.
به گزارش وبسایت روزنامه هیل، دانشمندان هستهای این ساعت را از ۱۰۰ ثانیه مانده به نیمهشب به ۹۰ ثانیه مانده به نیمهشب جلو کشیدند. این جلو کشیدن ۱۰ ثانیهای باعث شد که این ساعت آنقدر به نیمهشب نزدیک شود که تا کنون سابقه نداشت.
ساعت آخرالزمان یا ساعت روز قیامت، نمادی است که احتمال وقوع یک فاجعه جهانی به دست بشر را نشان میدهد. این ساعت نمادین از سال ۱۹۴۷ آغاز به کار کرد و استعارهای از تهدیدهای بشری ناشی از پیشرفتهای علمی و فنآوری کنترل نشده است.
یک فاجعه جهانی فرضی با نیمه شب در ساعت نشان داده میشود و میزان وضعیت تهدیدآمیز با تعداد معینی دقیقه یا ثانیه به نیمه شب مشخص میشود که در ژانویه هر سال مورد ارزیابی و بازبینی قرار میگیرد.
عوامل اصلی تاثیرگذار بر این ساعت در سال ۲۰۲۳، جنگ روسیه و اوکراین، تهدیدات بیولوژیکی، اشاعه تسلیحات هستهای، بحران آبوهوایی جاری، کارزارهای اطلاعات نادرست تحت حمایت دولتها و فنآوریهای مخرب عنوان شده است.
بولتن دانشمندان اتمی، تحولات جدید در علوم زیستی و فنآوری را که میتواند صدمات جبران ناپذیری به بشریت وارد کند، تحت نظارت دارد. همچنین هیات حامیان که شامل ۱۱ برنده جایزه نوبل است در این تصمیم گیری دخالت دارند.
تنظیم اولیه ساعت آخرالزمان در سال ۱۹۴۷ در هفت دقیقه مانده به نیمه شب تنظیم شد. از آن زمان تاکنون این ساعت هشت بار به عقب و ۱۶ بار به جلو برده شده و در مجموع ۲۴ بار بازتنظیم شده است که دورترین فاصله از نیمه شب ۱۷ دقیقه به نیمه شب در سال ۱۹۹۱ بود که جنگ سرد پایان یافت و نزدیکترین آن ۹۰ ثانیه به نیمه شب است که در ۲۴ ژانویه ۲۰۲۳ تنظیم شد.
بولتن در ۱۹۴۵ با ابتکار آلبرت انیشتن، جی رابرت اوپنهایمر و دیگر دانشمندانی که روی پروژه منهتن کار میکردند، که اولین سلاح هستهای را تولید کرد، تاسیس شد.
ریچل برانسون، رئیس و مدیرعامل بولتن دانشمندان هستهای گفت: اگر اقدام سریع و متمرکزی صورت نگیرد، احتمال وقوع حوادث فاجعهبار بیشتر است.
این مجله پیش از این حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرده و تهدید ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه به استفاده از سلاح هستهای را «شرمآور و خطرناک» توصیف کرده است.
برانسون با اشاره به اظهارات آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل که گفته بود جهان امروز وارد عرصهای از خطر هستهای شده که از اوج جنگ سرد تا امروز بیسابقه است، گفت: احتمال اینکه کنترل شرایط از دست خارج شود بالاست.
تغییر ساخت آخرالزمان و هشدار این مجله همزمان با آن صورت گرفت که نماینده آمریکا در کنفرانس خلع هستهای سازمان ملل، از روسیه به دلیل به تعویق انداختن گفتگوهای استراتژیک درباره کاهش کلاهکهای هستهای انتقاد کرد.
روسیه پیشتر اعلام کرد که به دلیل کمکهای آمریکا به اوکراین در جنگ، این گفتگوها را به حالت تعلیق درمیآورد.