«اوکراین» یا «آژانس»؛ کدام یک گره مذاکرات برجامی را باز می‌کنند؟
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان با بیان اینکه سفر گروسی به تهران یک چاقوی دو لبه است و می‌تواند جنبه مثبت و منفی داشته باشد، گفت: در شرایطی که آمریکا و اروپا نسبت به ایران تند شده‌اند و حاضر نیستند امتیاز قابل توجهی در روند مذاکرات برجامی دهند، اگر گروسی بتواند در ایران پاسخی قانع‌کننده بگیرد و طرف‌های ایرانی خودشان را آماده کرده باشند که با دادن این پاسخ وارد فاز مذاکراتی شوند، این سفر مثبت ارزیابی می‌شود، اما اگر گروسی بخواهد با این هدف ایران بیاید که اگر پاسخ نگرفت در تبلیغات و گزارشش به آژانس بگوید ایران آمادگی همکاری نداشت و اتهاماتی را متوجه تهران کند، طبیعی است به سمت قطعنامه‌ی دیگری در شورای حکام حرکت می‌کنیم که به احتمال قوی این قطعنامه به شورای امنیت فرستاده خواهد شد و نتایج بسیار منفی برای کشور در بر خواهد داشت.
وی با تاکید بر اینکه مسایل جنگ اوکراین بر مساله هسته‌ای و مذاکرات برجام سایه سنگینی انداخته است، تصریح کرد: الان مسایل هسته‌ای را به اوکراین و پهپادها مرتبط کرده‌اند. تصور من این است که بخش عمده پیام وزیر خارجه قطر مربوط به همین مساله است یعنی آمریکا گفته آمادگی داریم مذاکرات را آغاز کنیم به شرطی که همکاری نظامی ایران با روسیه که بر جنگ اوکراین تاثیر دارد قطع شود. پس در مذاکرات هسته‌ای یکی پاسخ به سوالات آژانس درباره سه سایتی که آژانس می‌گوید پاسخ نگرفتیم مهم است و دیگری هم مساله پهپاد و مسایل نظامی است که غربی‌ها به ویژه اروپایی‌ها روی آن حساس هستند.
سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان گفت: اگر مسئولان ایران در سازمان انرژی اتمی در سفر آقای گروسی بتوانند با هماهنگی شورای عالی امنیت ملی و مقامات بالاتر گره‌ای از بن‌بست ایجاد شده در تعاملات ایران و آژانس بگشایند، بستری فراهم می‌شود که گره‌های دیگر هم در مذاکرات معلق مانده برجام باز شود و به سمت توافق احیای برجام حرکت کنیم، در غیر این‌صورت روز به روز مسایل پیچیده‌تر می‌شود و گره‌ها کورتر خواهد شد.
فرجی‌راد در پاسخ به اینکه حل و فصل مسایل با آژانس در حالی که شرایط سیاسی میان ایران و اروپا و ایران و آمریکا بر سر جنگ اوکراین متشنج است راهگشا خواهد بود خاطرنشان کرد: اگر برای دو مساله حل سوالات با آژانس و همکاری با روسیه از بالا تصمیم‌گیری نشود و وارد گفت‌وگو شویم، مذاکرات اثری نخواهد داشت و تاثیرات منفی‌اش به مراتب بیشتر خواهد بود، ضمن اینکه غربی‌ها بعید است تا وقتی مساله همکاری ایران با روسیه بر سر پهپادها و تجهیزات دفاعی حل نشود، اصلا پای میز مذاکره حاضر شوند. قبلا هم گفته‌ام دیگر مذاکرات وین خیلی اثر خاصی نمی‌تواند داشته باشد، به ویژه که اروپایی‌ها ماه‌هاست دارند نقش منفی در این روند بازی می‌کنند.
این کارشناس مسایل بین‌الملل افزود: در این شرایط مذاکرات غیرعلنی خارج از مذاکرات وین و برجام میان ایران و آمریکا می‌تواند موثرتر باشد.
وی با تاکید بر اینکه یکی از بخش‌های پیام آمریکایی‌ها به ایران که از سوی قطر ارایه شده است، حتما مساله همکاری ایران با روسیه است گفت: اروپایی‌ها الان حساسیت‌شان نسبت به موضوع اوکراین خیلی زیاد است و اگر آمریکا هم بخواهد مذاکراتی بر سر برجام شکل گیرد تا موافقت اروپا را نگیرد اتفاق نمی‌افتد. الان مساله اوکراین در اولویت است، هر چند که آژانس هم پاسخ سوالاتش را می‌خواهد و در شورای حکام نیز ایران با قطعنامه‌ای دیگر تهدید می‌شود از این رو معتقدم باید با درایت این دو مساله را همسو و همزمان حل و فصل کرد.
فرجی‌راد اظهار کرد: اما مسیر سریع‌تر به سمت احیای مذاکرات برجامی حل و فصل مساله روسیه و همکاری با این کشور در شرایط فعلی است در آن صورت در موضوع پاسخ به سوالات آژانس هم می توان امیدوار بود که گره‌ها به سرعت باز شود.
