کارگرانی که نه عیدی می‌گیرند و نه مزایای شغلی/ زور کارفرمایان بر قانون می‌چربد؟
بر اساس قانون کار، مصوبات مزدی شورای عالی کار برای همه لازم‌الاجرا است. این در حالی است که در حال حاضر تخلفات گسترده و تقریباً عرفی در جامعه وجود دارد که کارفرمایان واحد‌های متوسط و کوچک و واحد‌های صنفی از الزامات مندرج در بخشنامه مزد امتناع می‌کنند.
یکی از مشکلات در مسیر استخدام یک کارگر این است که بعد از اینکه کارگر "آگهی استخدام" را مشاهده می‌کند، به آن مجموعه مراجعه می‌کند,، اما بعد از اینکه هفت خان رستم را سپری می‌کند در صورتی که شانس با او یار باشد و جذب مجموعه شود، برای تعیین حقوق و دستمزد با این جمله روبرو می‌شود که "حقوق حداقل وزارت کار" پرداخت می‌شود. اما به راستی "حقوق حداقل وزارت کار" به تنهایی است یا در کنار مزایای شغلی معنا پیدا می‌کند؟
منظور واحد‌های صنفی کوچک از "حقوق حداقل وزارت کار"، حقوق‌هایی بدون مزایا و مؤلفه‌های مزدی است. یعنی کارگران بدون توجه به وضعیت اشتغال سابقه کاری که دارد، بدون توجه به وضعیت تأهل یا فرزند داشتن، قرار است حداقل حقوقی که کف حساب می‌شود را دریافت کند که غیرقانونی است، اما متأسفانه اجرایی می‌شود. علی‌رغم اینکه مسئولان وزارت کار معتقد هستند که اگر کارگری با چنین مواردی مواجه شد باید شکایت کند,، اما دلیل عدم شکایت کارگران ترس از بیکاری است.
یکی از جا‌هایی که معمولاً کمتر از حقوق وزارت کار با مزایا حقوق و دستمزد پرداخت می‌کند، مهدکودک‌ها و مطب‌های پزشکان هستند. مهدکودک‌ها و مراکز پیش‌دبستانی و مطب‌های پزشکان بدون توجه به بخشنامه‌های مزدی حقوق و مزایا پرداخت می‌کنند.
کارفرمایان واحد‌های کوچک و عمدتاً خدماتی به کارگران مانند شاغلین در مهدکودک‌ها و پیش‌دبستانی‌ها و مطب‌های پزشکان حقوقی بدون مزایا پرداخت می‌کنند و این رویه را معمولی قلمداد می‌کنند. این رویه معمولی "غیرقانونی " است که به دلیل عدم نظارت بازرسان کار در مراکز مختلف بسیار رایج شده است.
فروشندگان فروشگاه‌ها هم وضعیتی شبیه کارکنان مهدکودک‌ها را دارند. معمولاً کارفرمایان فقط پایه حقوق را به کارگر می‌دهند و ادعا می‌کنند که کارشان کاملاً قانونی است.
در بازار کار کشور نیروی کار ارزان و پرداخت حقوق کمتر از حدّ قانونی وجود دارد. این قانون‌گریزی‌های متداول در بازار کار باعث شده است که قرارداد‌های یک ماهه و سه ماهه و حتی سفید امضا و توافق حقوق بدون مزایای شغلی هم زیاد شود.
قانون‌گریزی وجود دارد، اما اینکه چرا کارگران اعتراض نمی‌کنند به دلیل این است که از بیکاری هراس دارند. با توجه به اینکه بازار کار بسیار آشفته است، نیروی کار از ترس بیکاری به هرگونه شغلی تن می‌دهد.
یکی از حقوق قانونی کارگر که باید از سوی کارفرما پرداخت شود، عیدی است که در اکثر کارگاه‌های کوچک و متوسط چیزی به اسم "عیدی" معنا ندارد، یا اگر پرداخت شود مبلغ آن به قدری ناچیز است که به قول برخی کارگران کامشان با عیدی که دریافت کردند شیرین نمی‌شود.
«حمیدرضا امام‌قلی‌تبار» ، بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور درباره کارگران که مزایای شغلی دریافت نمی‌کنند می‌گوید: متأسفانه شاهد این هستیم که کارگرانی در جامعه مشغول فعالیت هستند که حداقل‌های قانونی کار را دریافت نمی‌کنند. این کارگران در بهترین حالت تنها پایه حقوق را دریافت می‌کنند و مشمول سایر مزایا نمی‌شوند.
وی با بیان اینکه ۹۶ درصد قرارداد‌های کار موقت است گفت: به صورت حدودی ۳۵ درصد از ۹۶ درصد قرارداد‌های موقت، از مزایای شغلی بهره‌مند نیستند.
بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور بیان کرد: در شرایطی که کارفرمایان با عدم حمایت دولت در تولید روبرو هستند و مشکلات سرمایه‌ای دارند، اولین اقدام برای کاهش هزینه‌های آن‌ها تعدیل نیروی کار است. دولتمردان می‌گویند اگر کارگری این مزایا را دریافت نمی‌کند، به ادارات کار شکایت کند؛ اما به راستی کدام کارگر شکایت می‌کند؟ کارگری که قرارداد شفاهی دارد شکایت کند؟ کارگری که طبق ماده ۷ قانون کار قراردادش لحاظ نمی‌شود و حتی یک نسخه از قراردادش در اداره کار نیست شکایت کند؟ کارگری که از ترس بیکاری و نداشتن امنیت شغلی کار می‌کند شکایت کند؟ کارگری که هیچ دفاعی ندارد، شکایت کند؟
امام‌قلی‌تبار با اشاره به نوسانات ارزی در چند ماه اخیر گفت: طبق بررسی‌های اقتصادی در چند ماه آینده شاهد تورم چشمگیر تولید در واحد‌های تولیدی هستیم. کارفرمایان این میزان افزایش هزینه‌ها را در قیمت‌های نهایی خود لحاظ می‌کنند؛ بنابراین ضرورت دارد، دستمزد به گونه‌ای تعیین شود که کارگر از پس هزینه‌های معمولی و عادی زندگی خود بر بیاید.
