خودانتقادی جنبش دانشجویی از عملکردش برای پیگیری مساله جمهوریت
حمیدرضا مریمی عضو شورای مرکزی جنبش عدالت‌خواه دانشجویی در ابتدای نشست «تشکل های دانشجویی و مساله جمهوریت» با اشاره به اینکه بحثی وجود دارد که مردم نسبت به حکمرانی ناامید هستند، اظهار کرد: در تحلیل این مساله، یک نگاه منکر نقش دشمن بوده و معتقد به شیوه حکمرانی در ایجاد نارضایتی است و نگاه دیگر این است که ناامیدی مردم حاصل تلاش دشمن است اما نگاه ما این است که هر دو عامل نقش دارد.
وی با انتقاد از تضعیف جایگاه مردم در نظام تصمیم گیری کشور، چنین ابراز عقیده کرد: شیوه حکمرانی در ایران بر اساس قانون اساسی دنبال رشد مردم است، اما وقتی تحمیل رخ می دهد، مردم از سیاست گذاری کنار گذاشته می شوند. در اینجا مطالبه ما این است که باید بحث مردم سالاری را دقیق کنیم به طور مثال در حال حاضر بحث امر به معروف مسئولان کنار رفته و امر به معروف به یک ستاد تقلیل یافته و نظارت مردمی ضعیف شده است.
این فعال دانشجویی همچنین بیان کرد: مردم سالاری در قانون اساسی ما وجود دارد. از طرفی ارزش هایی هم داریم که اگر مردم به آنها اعتقادی نداشته باشند، به نتیجه دیگری می انجامد؛ مثلا اگر به عدالت اعتقادی نداشته باشند، نتیجه ایجاد حکومت چپ می شود. ما در حکمرانی این آسیب را داریم که در مردم سالاری پیشرفتی نداشته ایم. باید دقیق شویم که چگونه می توانیم نظارت مردمی را اجرایی کنیم. باید این بحث ها خیلی شفاف شود تا نظارت مردمی به یک ستاد تقلیل نیابد. حتی تضارب آرا درباره نظارت مردمی اتفاق نیفتاده است. جریان دانشجویی هم هنوز در این زمینه دستاوردی نداشته است. در گام اول برای رفع این اشکال باید روی این موضوع نظارت مردمی بر حاکمیت دقیق شویم.
مریمی با بیان اینکه اگر تشکل های دانشجویی بخواهند حلقه میانی مردم و حاکمیت باشند باید رویکرد خود را تغییر دهد، افزود: جریان دانشجویی باید دنباله رو خواسته و مطالبات مردمی باشند و این خواسته ها را تبیین کنند ولی پرسش این است که تا چه حد جنبش دانشجویی در این مسیر حرکت می کند؟ البته زمینه ایفای نقش میانی برای جنبش دانشجویی هم فراهم نیست. از سویی جنبش دانشجویی باید خواسته مردم را بشناسد ولی چنین توانی نداشته است. اگر بخواهیم دغدغه مردم را دنبال کنیم، باید با مردم در ارتباط باشیم؛ در این زمینه دچار ضعف هستیم.
وی در پایان تصریح کرد: ما باید دوباره به مردم باز گردیم و سازوکار آن بازگشت به قانون اساسی است.
در ادامه علی رشیدی مسئول بسیج دانشگاه امیرکبیر با اعتقاد بر اینکه نقش مردم در اداره کشور ضعیف شده است، گفت: وقتی درباره نظارت مردمی صحبت می کنیم یعنی نظارت مردم بر عناصر قدرت. مساله این است که باید نسبت به آرمان های انقلاب اسلامی نظارت مردمی وجود داشته باشد. در اسلام می گوییم اصل بر حاکمیت ارزش هاست. سیر حرکت هم این است که ابتدا خود مردم قائل به این نظام های ارزشی شده و خود را نسبت به اجرای آن پیگیر می دانند. وقتی مقوله عدالت و آزادی بین مردم به رسمیت شناخته شد، قدرت این مفاهیم را اجرایی می کند.
وی تاکید کرد: زمانی که حاکمیت و نظام مدیریت به حال خود رها شود، این نظام دیگر اسلامی نیست. ذات بوروکراسی این است که خود را از نظارت رها کند، اما نظام اسلامی از نظارت رها نیست. مشکل ما این است که مظاهر غربی در نظام سیاسی و بوروکراتیک ما هنوز وجود دارد.
رشیدی با اشاره به وجود سه عنصر مردم، خواص و حاکمیت در هر نظام سیاسی، گفت: نظام های سیاسی روز به روز اصلاح شده و جدید می شوند که این به روز شدن آنها به دلیل خواست مردم است. فرض بگیریم مردم خواستی در زمینه اقتصادی دارند که اینجا حلقه های میانی بین مردم و حاکمیت یعنی همان خواص باید حضور داشته باشند تا خواسته مردم را تبیین کرده و به حاکمیت انتقال دهند. برخی تشکل های دانشجویی چنین نقش حلقه میانی را ایفا نمی کنند. وقتی تشکل های داعیه دار مردم سالاری دینی به درستی عمل کنند، نظارت مردمی هم می تواند شکل گیرد.
این فعال دانشجویی معتقد است: فضای دانشجویی کوتوله شده و امکانی برای ایجاد حرکت در جامعه ندارد؛ بنابراین چه توقعی وجود دارد که این جنبش بتواند مشکلی از کشور حل کند؟ جنبش دانشجویی از معرض سیاست بیرون کشیده شده است و نمی داند خود را درگیر چه مسائل اساسی کند، در حالیکه جنبش دانشجویی باید در صحنه باشد و در زمان خود مشکل نظام را حل کند. تا وقتی حلقه میانی به درستی نقش افرینی نکند، نظارت مردمی ایجاد نمی شود.
رشیدی در پایان گفت: جنبش دانشجویی نباید یک گوشه بنشیند و منتظر باشد تا فضا برای او فراهم شود. حلقه میانی ما اکنون خاموش است. رهبری به طور صریح از دانشجویی خواسته اند که نسبت به مسائل کشور حساس باشند. جنبش دانشجویی در نقطه صحیحی نایستاده است. ما باید درباره مسائل امروز کشور فکر کرده و ایده داشته باشیم نه نسبت به مسائل گذشته.
