آفرودسواری؛ عامل آسیب به خزندگان
حسن اکبری، در نشست خبری که با حضور خبرنگاران محیط زیست در دشت لار برگزار شد، اظهار کرد: مردمی‌سازی حفظ محیط زیست در اولویت سازمان قرار گرفته است. آئین نامه طبیعت‌گردی با کمک میراث فرهنگی در حال بازنگری است.
وی افزود: تمام استان‌ها تا آخر سال باید پروژه مشارکت حفاظتی داشته باشند. اطلاعاتمان در مورد پراکنش پرندگان در حال انقراض تکمیل نیست و برنامه و نقشه کریدور حیات وحش در حال تهیه است.
آسیب به خزندگان بومی با آفرود سواری
وی با ابراز نگرانی از تداوم تردد بی‌ضابطه خودروهای آفرود و آسیب‌های ناشی از آن برای حیات وحش گفت: در اطراف تپه‌های ماسه‌ای حاشیه کویرها گونه‌هایی از خزندگان بومی یا گربه شنی وجود دارند که بر اثر بی‌قاعده بودن تردد خودروهای آفرود، آسیب‌های زیادی در سال‌های اخیر به آن‌ها وارد شده است.
اکبری بیان کرد: بی سر و سامان‌ترین نوع بهره‌برداری از طبیعت موضوع آفرود است و کوبیدگی خاک، آسیب حیات وحش را سبب می‌شود. بخشنامه‌ای را وزارت میراث فرهنگی و گردشگری تهیه کرده و ما نگران بی‌ضابطه شدن طبیعت‌گردی هستیم.
معاون سازمان محیط زیست گفت: امیدواریم با همکاری وزارت میراث و هیئت دولت به بخشنامه اضافه شود.
وی بیان کرد: حفاظت الکترونیک و پایش هوشمند محیط زیست مد نظر قرار گرفته همچنین برای نخستین بار حیات وحش کشور بیمه شده‌اند نسبت به مزارع کشاورزی و دام مردم و خسارت دامدار و کشاورز پرداخت می‌شود.
نگرانی از وضعیت قاچاق حیات وحش در تهران
معاون سازمان حفاظت محیط زیست در مورد قاچاق حیات وحش گفت: در تهران به ویژه مشکل حاد داریم و به تنهایی توان برخورد نداریم و انتقال برخی پرندگان را به صورت قاچاق به کشورهای حاشیه خلیج فارس و عربی را داریم و گاهی قاچاق گونه‌های حیات وحش به غرب کشور را داریم.
اکبری گفت: کشفیات قاچاق پرندگان در ۱۰ سال گذشته تنها برای یک گونه هوبره ۷۰۰ قطعه بوده است و چندین برابر این تعداد از کشور خارج شده است.
معاون سازمان محیط زیست افزود: وزارت راه قول‌هایی برای ایمن‌سازی جاده میامی - سبزوار به عنوان کریدور اصلی یوزپلنگ آسیایی داده است و اقداماتی را در این زمینه در دستور کار دارد. امیدواریم ایمن‌سازی برای سایر جاده‌های اصلی کشور نیز فکری شود تا شاهد کاهش تلفات حیات وحش بر اثر تصادف با خودروهای عبوری باشیم.
چرای بی رویه دام؛ معضل مهم زیست محیطی
اکبری در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: یکی از معضلات زیست‌محیطی مهم کشور، چرای بی‌رویه دام است و در بسیاری از زیستگاه‌ها شاهد گله‌های دام به صورت مازاد بر پروانه‌های صادرشده توسط سازمان منابع طبیعی و ظرفیت مراتع هستیم. در این زمینه در حال رایزنی با سازمان منابع طبیعی و وزارت جهاد کشاورزی هستیم تا برنامه‌هایی جدی برای جلوگیری از ورود دام مازاد به مراتع اجرا کنند.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: برای جلوگیری از ورود دام مازاد به زیستگاه‌ها، بخش وضعیت مراتع موجود در مناطق حفاظت‌شده و ظرفیت چرای دام در هر مرتع را به سامانه جامع محیط‌زیست کشور اضافه کرده‌ایم. بر این اساس ادارات کل استانی محیط‌زیست موظف شده‌اند که سامانه‌های عرفی هر مرتع‌دار هم از نظر تعداد دام‌های مجاز و هم نقشه مربوط به هر سامانه عرفی را در این بخش از سامانه جامع محیط‌زیست ثبت کنند و در فصل چرا نیز وضعیت حضور گله‌های دام در سامانه‌های عرفی را پایش کنند و نتایج آن را به ثبت برسانند.
اکبری گفت: ادارات کل استانی موظف شده‌اند که حتما در فصل چرای دام، وضعیت مراتع را مورد پایش قرار دهند تا اگر چرای مازادی صورت می‌گیرد، به متخلفان اخطار دهند و در صورت نیاز به دادگاه معرفی کنند. البته این صرفا مربوط به مناطق چهارگانه تحت حفاظت محیط‌زیست است و در خارج از این مناطق برای جلوگیری از چرای دام مازاد، صرفا می‌توانیم موضوعات را از سازمان منابع طبیعی مطالبه کنیم و در همین زمینه در سال مکاتبات زیادی را با این سازمان انجام داده‌ایم.
فاضلاب‌های روستایی و سموم کشاورزی تهدیدی برای آبزیان
اکبری با اشاره به تهدیدات موجود علیه آبزیان رودخانه‌ها گفت: در حال حاضر قسمت‌های انتهایی بسیار از رودخانه‌های کشور یا آلوده شده‌اند یا دیگر شرایط نگهداری آبزیان را ندارند، چون در بالادست بسیاری از رودخانه‌ها هم شاهد تخریب عرصه‌های طبیعی، هم ورود فاضلاب‌های روستایی، زهاب و سموم کشاورزی و هم چرای بی‌رویه دام هستیم که همه این موارد آلودگی‌هایی را برای بخش‌های انتهایی رودخانه‌ها به همراه دارد. متاسفانه این تهدید علیه حیات آبزیان رودخانه‌ها را هم در استان‌های شمالی، هم در منطقه زاگرس و هم در سایر مناطق کشور مشاهده می‌کنیم.
افزایش احتمال حریق جنگل‌های زاگرس در فصل گرما
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست ادامه داد: در سال آبی جاری بارندگی‌ها در منطقه زاگرس وضعیت مناسبی داشت و همین مسئله باعث رشد محسوس پوشش علفی زیر اشکوب جنگل‌های زاگرس شده و احتمال وقوع حریق در فصل گرم در این منطقه به شدت افزایش یافته است. البته در سال جاری ۴۰ میلیارد تومان بودجه ویژه مبارزه با حریق در مناطق تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست توزیع کرده‌ایم که این رقم بیش از دو برابر اعتباراتی است که سال گذشته در این زمینه تخصیص دادیم. هرچند همین ۴۰ میلیارد تومان نیز در این زمینه اعتبارات چندان بالایی به حساب نمی‌آید.
وی تاکید کرد: قرار است از این اعتبارات در حوزه تهیه تجهیزات اطفای حریق، خرید بسکت برای برداشت آب، تامین پد هلی‌کوپتر، تکمیل ایستگاه‌های اطفای حریق و جلب مشارکت جوامع محلی برای مبارزه با آتش‌سوزی در مناطق چهارگانه استفاده شود به نحوی که بخشی از این بودجه برای آموزش جوامع محلی در حوزه اطفای حریق و پرداخت حق‌الزحمه‌هایی به افراد آموزش‌دیده در صورت شرکت در عملیات اطفای اختصاص داده شود.
وی تاکید کرد: مطالعات کارگاهی در مورد پلنگ‌ها داشته‌ایم تا برنامه عملیاتی نجات پلنگ داشته باشیم. همچنین امسال ۶ میلیارد تومان برای پروژه یوز پلنگ اختصاص داده‌ایم.
اکبری ادامه داد:حتی اگر یوزهای ما از یک خانواده هم باشند، ما وظیفه خودمان می‌دانیم که آن‌ها را از زمان تولد در یک محدوده محسور و یا در اسارت نگهداری کرده و افزایش دهیم چرا که یوز یک نماد ملی است.
جلب توجه مردم به حیات وحش
وی با اشاره به سلبریتی شدن یوزهای در اسارت تصریح کرد: مطرح شدن یوزپلنگ‌ها اگرچه اشکال‌های اساسی دارد، اما از طرفی عده زیادی از مردم را جلب حیات وحش می‌کند که بسیار ارزشمند است اگر نتوانیم نظر مردم را به اهمیت این موضوع جلب کنیم سایر گونه‌ها را نیز از دست خواهیم داد.
به گفته معاون سازمان حفاظت محیط زیست در گونه‌هایی همچون یوز و میش‌مرغ آسیب ناشی از صدمات ژنتیکی بالا است اما نه به این معنی که بخواهیم از حفاظت آن‌ها دست بکشیم.
وی ادامه داد: درخصوص تکثیر و یا رهاسازی‌ها نیز سازمان اقداماتی انجام می‌دهد و برنامه‌هایی داریم به عنوان مثال سال گذشته آهو را در دشت مغان رهاسازی کردیم و امسال هم اعتبار گذاشتیم که ۲۰ راس دیگر را به این جمعیت اضافه کنیم. برای گور ایرانی نیز برنامه تقویت ژنتیکی را داریم و به همین منظور ۱۱ راس گور را از پارک ملی خبر به پارک ملی کویر منتقل کردیم اما درمورد یوز و میش مرغ گزینه‌های زیادی نداریم و مجبوریم به همین شرایط فعلی ادامه دهیم.
اکبری درخصوص وضعیت پلنگ‌ها اظهار کرد: ما در دشت ارژن فارس پلنگ و توله‌هایش را داریم اما طعمه پلنگ در این منطقه تنها محسور به گراز است که گراز هم طعمه مناسبی برای پلنگ نیست.در نتیجه باید از نزدیک‌ترین زیستگاه گونه‌هایی همچون قوچ و میش را به منطقه بیاوریم تا طعمه پلنگ فراهم شود. اگر این اتفاق نیفتد پلنگ چاره‌ای به غیر از اینکه از دام مردم تغذیه کند ندارد که این تعارضات مردم با پلنگ را افزایش می‌دهد.
همه دستگاه‌ها وظیفه حفاظت از محیط زیست را دارند
وی تاکید کرد: خشکسالی و تغییر اقلیم موجب شده است که خزندگان ما شرایط مناسبی نداشته باشند و زمان آن رسیده است که با تکثیر خزندگان در اسارت بتوانیم سم و پادزهر مورد نظر و مورد تایید وزارت بهداشت برای تولید آنتی ژنوم‌ها را تولید کنیم. در شرایط فعلی زنده‌گیری مار از طبیعت کار درستی نیست. نکته دیگری که نیاز به تاکید دارد وضعیت نامناسب خزندگان در طبیعت ایران است و همانطور که در قانون اساسی فرمایشات مسوولان ارشد کشوری آمده است حفظ محیط زیست زمانی محقق می‌شود که همه دستگاه‌ها کمک کنند. علاوه بر دستگاه‌ها حفظ محیط زیست وظیفه هر سازمان و هر شهروند و هر مسئولی در کشور است لذا نمی‌توان از یک دستگاه انتظار داشت که تمام تنوع زیستی کشور را حفظ کنند.
معاون سازمان حفاظت محیط ادامه داد: ما معتقدیم بسیاری از مراکز انتظامی و پادگان‌ها و بسیاری از دستگاه‌هایی که در طبیعت کار می‌کنند از جمله معدن‌کارها و دستگاه‌های عمرانی که در ساختن جاده‌ها فعالیت می‌کنند می‌توانند به ما کمک کنند و انتظار ما این است که رسانه از این دستگاه‌ها مطالبه کند. دستگاه‌هایی هم هستند که به طبیعت خسارت می‌زنند و این خسارات را جبران نمی‌کنند که این مورد باید در قوانین کشور ما اصلاح شود.
حیوانات وحشی همچون پیروز با مصرف دارو ضعیف می‌شوند
وی در خصوص آزمایشات پیروز گفت: برخی آزمایشات پاتولوژی مربوط به سم شناسی زمان‌بر است و به همین دلیل نتایج نهایی تاکنون منتشر نشده است. به محض آمدن جواب آزمایشات، نتایج را منتشر می‌کنیم و چیزی برای کتمان وجود ندارد. باتوجه به هزینه‌هایی که برای پیروز شد و امکانات تیمارگری و درمانی که برای آن صرف کردیم، تجربه محیط‌بانی بنده نشان داده که به‌طور کلی حیوانات وحشی که با داروهای مختلف تحت درمان قرار می‌گیرند، قوه و بنیه و عاقبت خوبی ندارد که پیروز هم در این مورد مستثنا نیست.
ادغام سازمان محیط زیست و منابع طبیعی بهترین راهکار برای حفظ محیط زیست
اکبری درخصوص ادغام سازمان محیط زیست و منابع طبیعی گفت: در شرایط فعلی کشور، بهترین راه برای حفظ محیط زیست ادغام این دو دستگاه است. نمی‌شود که خاک و پوشش گیاهی را یک دستگاه (منابع طبیعی) و حیات وحش را دستگاه دیگری مدیریت کند. همه این‌ها به هم وابسته هستند و باید مدیریت یکسانی داشته باشیم.
وی افزود: در حوزه حیات وحش و زیستگاه‌ها یک قانون ناقص مربوط به سال ۱۳۴۶ را داریم که برای حفاظت در این زمان کاربرد ندارد و به درد امروز نمیخورد. ما از ابتدای فعالیتمان در سازمان، لایحه حفاظت و بهره‌برداری پایدار را برای حفاظت از حیات وحش و زیستگاه‌ها تعریف کردیم که الان در کمیسیون‌های دولت معطل مانده است. در این قانون تعریف کردیم که دوران تخریب محیط زیست بدون پرداخت خسارت آن تمام شده است و از این پس هرکس تخریبی را ایجاد می‌کند باید جبران کند و خسارت آن را بپردازد.امیدواریم این لایحه در مجلس تصویب شود و محیط زیست در کنار اقتصاد و اشتغال به عنوان اولویت باشد.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست با اشاره به انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی گفت: امیدوارم افرادی که دوستدار محیط زیست هستند و آن را درک می‌کنند، به مجلس راه پیدا کنند.
وی تاکید کرد: مطالبه‌گری از سایر دستگاه‌ها در زمینه تلاش برای حفظ محیط زیست باید بیشتر از گذشته توسط رسانه و سمن‌ها پیگیری شود.
سونوگرافی ایران برای تشخیص بارداری برای او خطرناک و پر ریسک بود
اکبری در خصوص بارداری ایران توضیح داد:در جلسه‌ای که کارشناسان حیات وحش، دامپزشکان سازمان و دامپزشکان خارج از سازمان داشتند به این نتیجه رسیدند که بهتر است ایران سونوگرافی نشود چراکه بیهوشی ریسک دارد. در زمان نزدیک به زایمان احتمالی نیز تمام پیش‌بینی‌ها را انجام دادیم و حتی اتاق زایمان را هم آماده کردیم و مشاور خارجی، شیر خشک مناسب و... را هم فراهم کردیم اما بعد از گذر از تاریخ حدودی زایمان ایران سونوگرافی شد و متوجه شدیم که باردار نبوده است.
وی ادامه داد: خبر باردار بودن ایران را رئیس یک بیمارستان بخش خصوصی اعلام کرد و بعد از این صحبت ما اعلام کردیم که نمی‌توان بارداری را قطعی دانست و تنها احتمال آن وجود دارد اگرچه دامپزشکان تا روز آخر میگفتند ایران باردار است اما نمی‌دانستیم که می‌توان به این نظر جامعه دامپزشکی اطمینان کرد یا خیر؟
