پژمان جمشیدی یا بهرام افشاری؟

سینمای ایران در فصل بهار، برخلاف آن‌چه که انتظار می‌رفت، روند روبه‌رشد و در برهه‌ای، طلایی داشت. در شرایطی که گمان برده می‌شد که تعداد مخاطبان سینما به دلیل افزایش ۳۳درصدی قیمت بلیت، تاحدودی با ریزش مواجه شود، اما در استقبالی چشم‌گیر، سینمای ایران در همان فروردین‌ موفق شد تا به نزدیک‌ترین زمان نسبت به پیش از آغاز کرونا برسد که این اتفاق، در پیش‌بینی بسیاری از کارشناسان اشاره نشده بود.

همچنین این انتظار وجود داشت که اکران فروردین به دلیل تلاقی آن روزها با ماه مبارک رمضان، با افول چشم‌گیری مواجه شود اما سینماها در ماه رمضان امسال، نه‌تنها با رکود مواجه نشد بلکه یکی از طلایی‌ترین ماه‌ رمضان‌های یک دهه اخیر سینماها را رقم زد و سانس‌های روزانه و شبانه این ماه، با استقبال بسیار خوبی همراه شد.

این ۲ غافلگیری سبب شد تا فصل بهار با بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان فروش همراه باشد که یک آمار خوب محسوب می‌شود.

اکران نوروزی

وقتی بسته اکران نوروز ۱۴۰۲ رسانه‌ای شد، انتقادهای بسیاری متوجه این انتخاب‌ها شد. البته که ماه رمضان از سومین روز ماه رمضان آغاز می‌شد و این تلاقی، چیزی نبود که تهیه‌کنندگان و پخش‌کنندگان از آن استقبال کنند بنابراین انتخاب نخست آنها، اکران در عیدفطر بود. اکران نوروزی، با چنین پیش‌فرضی بسته شد.

در همان روزهای نخست، کمدی فسیل توانست تا حدود بسیاری، خود را از مابقی فیلم‌ها بالا کشیده و در ادامه، به رکوردهایی دست پیدا کند که برخی از آنها در طول سالیان اخیر، شکسته نشده بود. فسیل موفق شد با عبور از تعداد مخاطبان مطرب، خود را به تعداد مخاطبان کمدی هزارپا نزدیک کند که این مهم، طی روزهای نخست تیرماه رقم می‌خورد و کمدی فسیل با عبور از تعداد مخاطبان هزارپا و مطرب، به پرمخاطب‌ترین فیلم یک دهه اخیر سینمای ایران تبدیل می‌شود. فارغ از این افتخارآفرینی، فسیل جا دارد تا با افزایش مخاطب، طی تیرماه، حتی خود را در زمره ۵ فیلم پرمخاطب سینمای پس از انقلاب ایران نیز جا دهد که یک رکورد خارق‌العاده محسوب می‌شود.

با این آمار، فسیل، جور دیگر فیلم‌های اکران نوروز را کشید تا این اکران، که پرفروش‌ترین آنها پس از فسیل، عروس خیابان فرشته و غریب بود، با میانگین بسیار خوبی همراه باشد به‌طوری که در تعطیلات نوروزی امسال، حدود ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر به سینما رفتند و گیشه نیز بیش از ۵۵ میلیارد تومان فروخت.

این اکران نوروزی با این راندمان که ۴۳درصد، پروارتر از نوروز سال گذشته بود، نوید روزهای خوبی را برای سینمای ایران می‌داد.

اکران عیدفطر

اگرچه انتظار می‌رفت که شورای صنفی نمایش، تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد اکران فطر قرار داده، اما اعلام فیلم‌های این اکران مهم، رضایت چندانی را به همراه نداشت. منتقدان این انتخاب، بر این باور بودند که کمدی فسیل، به‌تنهایی جور اکران نوروزی را کشیده و موفقیت سینماها در فروردین‌ماه، ربطی به انتخاب‌های شورای صنفی نمایش نداشته و فسیل در فضایی بدون رقیب موفق شده است که سینمای ایران را در نخستین ماه سال، به چنین آمار و ارقامی برساند.

همچنین این انتظار وجود داشت که دفاتر پخش، به دلایلی که مهم‌ترین آنها تلاقی ماه رمضان با نوروز امسال بود، اکران فیلم خود را تا عیدفطر به تعویق بیندازند اما اعلام اسامی بسته اکران فطر نشان داد که این آثار در بهترین حالت، فیلم‌های متوسطی هستند که نمی‌توانند اتفاق چندانی را در گیشه رقم بزنند. ضمن اینکه در این انتخاب، توجه چندانی به آثار کمدی نشده بود تا این شائبه قوت بگیرد که زمینه برای فروش بهتر و بیشتر فسیل فراهم شده تا این فیلم در فضایی که رقیب چندانی برایش وجود ندارد، حسابی بتازد و آمارها و رکوردهای بیشتری را به نام خود بزند.

همین‌طور هم شد و از میان فیلم‌های اکران فطر، ۲ فیلم آهنگ دونفره و سه کام حبس موفق شدند تا فروش خود را از مرز ۱۰ میلیارد تومان عبور دهند. فسیل هم در چنین فضایی، حسابی تاخت و رکوردهای بیشتری را به نام خود ثبت کرد. کاملا طبیعی است که اگر ۱ یا ۲ فیلم گیشه‌پسند در ترکیب اکران فطر گنجانده می‌شد، قطعا اتفاق‌های بهتری در گیشه اردیبهشت و خرداد رقم می‌خورد و اکنون با گیشه داغ‌تری به‌نسبت آن‌چیزی که وجود دارد، مواجه بودیم.

اکران فیلم‌های ۱۴۰۱

یکی از دلایلی که سبب شد تا سینمای ایران بتواند پس از ناآرامی‌های پائیز، اکران را به شیوه نرمال خود بازگرداند، اضافه کردن این بند در اکران زمستان بود که فیلم‌های روی پرده به شرط حفظ مخاطب، در اکران نوروز نیز نمایش داده خواهند شد.

بر اساس این بند، فیلم‌های بخارست، ملاقات خصوصی، خط استوا، لوپتو و چپ، راست توانستند اکران خود را طی ۲ماه ابتدایی امسال حفظ کنند. البته ملاقات خصوصی، هم‌چنان به روی پرده بوده و با اقبال خوبی نیز مواجه شده است.

این اتفاق، سبب شد تا اولا، گیشه، تنوع خوبی را شاهد باشد و دست مخاطب برای تماشای فیلم موردعلاقه خود باز بوده و حق انتخاب بیشتری داشته باشد. ثانیا آن‌که، نمایش این آثار سبب شد تا گیشه، پروارتر شود به‌گونه‌ای که تداوم اکران این آثار در گیشه سال جدید، بیش از ۳۲ میلیارد تومان به گیشه واریز کرد که آمار خوبی برای نمایش این آثار محسوب می‌شود.

اکران خرداد

بسته جدید اکران که پس از تعطیلات نیمه خرداد به روی پرده رفت، قوی‌ترین بسته اکران امسال محسوب می‌شود. در این بسته، کمدی پرمخاطبی چون شهر هرت قرار دارد که در همان روزهای نخست توانست موی دماغ فسیل شده و به فروش خوبی دست یاید به‌گونه‌ای که این فیلم در مدتی کوتاه موفق شده فروش خود را از مرز ۱۰ میلیارد تومان عبور دهد.

همچنین کت چرمی و عروسی مردم، آثاری هستند که توانستند مخاطبان خوبی را جذب کنند. باقی فیلم‌ها شامل نگهبان شب، تصور و مصلحت نیز عملکرد نسبتا خوبی در گیشه داشتند و حداقل آن‌که سبب شدند تا هیچ انفعالی در بسته جدید اکران دیده نشود.

اکنون که در آخرین ساعات فصل بهار به سر می‌بریم، فیلم‌های کم‌مخاطب اکران‌های نوروز و فطر کنار رفته‌اند و گیشه در اختیار فیلم‌های جدید و فیلم‌های پرمخاطب فصل بهار قرار دارد. سینما با گیشه فراتر از ۳۰۰ میلیاردی خود، به فصل تابستانی رسیده که ۱ ماه طلایی تیر را به خود می‌بیند که در همین ۱ ماه، مجموع گیشه سینمای ایران طی سال جاری، از مجموع گیشه سینمای ایران طی سال ۱۴۰۱، فراتر می‌رود و همین، می‌تواند سیگنال بزرگی برای تداوم موفقیت‌های سینما در جذب مخاطب و گیشه باشد و سینمای ملی را علیرغم نزدیکی بیشتر به دوران پیش از کرونا، به مفهوم درست صنعتی‌اش رهنمون سازد.