آخرین آمار ایدز در کشور/ تغییر الگوی انتقال بیماری
عامل ایجاد بیماری HIV نیز یک نوع ویروس به همین نام (ویروس نقص ایمنی انسان) است. سلول زنده‌ای که ویروس HIV در آن زنده می‌ماند گلبول سفید است. گلبول‌های سفید در خون و ترشحات بدن وجود دارند و خارج از بدن در مدت کوتاهی از بین می‌روند؛ بنابراین ویروس HIV نیز در خارج از بدن در مدت کوتاهی از بین می‌رود. حرارت، الکل و مواد ضدعفونی کننده به راحتی می‌توانند باعث از بین رفتن ویروس شوند.
انتقال ویروس از سه طریق تزریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده، تماس جنسی پرخطر و از طریق مادر آلوده به کودک اتفاق می‌افتد؛ بنابراین ویروس HIV از طریق تماس‌های عادی، کار کردن روزانه، غذا خوردن، نیش پشه و... منتقل نمی‌شود.
ابتلا به عفونت HIV هیچ علامتی ندارد و فرد متبلا می‌تواند تا سالیان متمادی بدون هیچ مشکلی به زندگی خود ادامه دهد و همین موضوع تشخیص HIV را با مشکل مواجه ساخته است. تنها راه تشخیص HIV انجام آزمایش خون است که آن هم ممکن است در چند ماه اول ورود ویروس به بدن به شکل کاذب منفی باشد.
بنابر اعلام دفتر مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، تخمین زده می‌شود که ۴۵ هزار و ۴۶۳ نفر در کشور مبتلا به HIV هستند که مرگ ۲۱ هزار و ۸۲۳ نفر آنها ثبت شده است. تا پایان سال ۱۴۰۱ از بین افراد مبتلا به HIV شناسایی، ثبت و گزارش شده ۲۳ هزار و ۶۴۰ نفر زنده هستند که از این تعداد یاد شده ۱۸ هزار و ۴۴ نفر برای دریافت خدمات به مراکز ارائه دهنده خدمت مراجعه می‌کنند و تعداد ۱۷ هزار و ۴۷ نفر تحت درمان قرار دارند. همچنین ۵۵۹۶ نفر نیز برای دریافت خدمات به مراکز ارائه دهنده خدمت مراجعه نکرده‌اند.
بنابر اعلام وزارت بهداشت، اگرچه ۸۱ درصد کل موارد را مردان و ۱۹ درصد را زنان تشکیل می‌دهند اما، الگوی راه انتقال و درصد ابتلای زنان و مردان در سال‌های اخیر تغییر کرده است؛ به گونه‌ای که از کل موارد شناسایی و گزارش شده در سال ۱۴۰۱ میزان ۳۰ درصد موارد ثبت شده را زنان و ۷۰ درصد آنها را مردان تشکیل می‌دهند. الگوی انتقال سنی نیز در سال‌های اخیر تغییری نکرده است.
علل ابتلا به HIV در بین کل مواردی که از سال ۱۳۶۵ تاکنون در کشور به ثبت رسیده‌اند به ترتیب، تزریق با وسائل مشترک در مصرف کنندگان مواد (۵۶درصد)، رابطه جنسی (۲۶درصد) و انتقال از مادر به کودک (۱.۷ درصد) بوده است.
راه انتقال در ۱۶.۳ درصد از این گروه نامشخص مانده است و راه انتقال ۰.۲ درصد از این موارد مربوط به خون و فرآورده‌های خونی در سال‌های پیش از اجرای سیاست پالایش ۱۰۰ درصدی خون سالم توسط سازمان انتقال خون است.
این در حالی است که در بین مواردی که در سال ۱۴۰۱ تشخیص داده شده‌اند راه احتمالی انتقال در ۱۶ درصد موارد اعتیاد تزریقی ،۵۷ درصد روابط جنسی، یک درصد مادر به کودک و در ۲۶ درصد نیز راه احتمالی ابتلا بیان نشده است. از طرفی هیچ مورد ابتلای جدیدی از طریق خون و فرآورده‌های خونی ثبت نشده است.
