توصیه‌های طب سنتی برای رویارویی بهتر با تابستان
با فرا رسیدن تابستان و روزهای گرم آن همه به دنبال راهی برای کمتر شدن حس کلافگی، گرما و تعرق هستند؛ به ویژه کسانی که به واسطه شغل خود مجبور هستند در ساعات گرم روز بیرون از منزل باشند اغلب سردرد، سرگیجه، افزایش دمای بدن، افت فشارخون، تعرق زیاد، تهوع و بی‌حالی، کم‌ادراری و برافروختگی را تجربه کردند که همه آن‌ها از نشانه‌های بروز گرمازدگی در افراد است.
گرمای شدید بدن انسان را در وضعیت نامناسبی قرار می‌دهد، بنابراین سالمندان، خردسالان و افردای که بیمار هستند یا اضافه وزن دارند در معرض خطر جدی مشکلات ناشی از گرما هستند چرا که بدن این گروه از افراد ممکن است قادر به تنظیم موثر دما نباشد؛ بنابراین حفظ رطوبت و خنک نگه داشتن بدن در فصل تابستان در پیشگیری از گرمازدگی و دیگر مشکلات جسمی بسیار اهمیت دارد.
از طرفی ورزشکاران، سربازان و افرادی که شغلشان احتیاج به فعالیت فیزیکی زیادی دارد، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند؛ البته گرمازدگی مسئله‌ای نیست که قابل پیش‌بینی و پیشگیری نباشد اما قطعا برای جلوگیری از این عارضه در روزهای داغ تابستان راه کارهایی وجود دارد.
در همین راستا و با هدف آگاهی از راهکارهای مفید در حفظ سلامت بدن در فصل تابستان با یک متخصص طب سنتی ایرانی به گفت‌وگو پردختیم.
سوسن حفیظی متخصص طب سنتی ایرانی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه طب ایرانی برای همه‌چیز مزاج قائل است، عنوان‌کرد: در طب ایرانی اخلاط و مزاج‌های مختلفی داریم و برای فصول سال نیز این تقسیم‌بندی‌ها وجود دارد.
وی ادامه داد: به دلیل تحلیل رطوبت بدن و غلبه مزاج گرم و خشک در فصل تابستان به نظر می رسد که در این فصل غلبه خلط صفرا را نسبت به بقیه فصل‌ها بیشتر داشته باشیم؛ البته این مسئله در اقلیم‌های مختلف متفاوت است به عنوان مثال غلبه خلط صفرا در خوزستان نسبت به آذربایجان بیشتر اتفاق می‌افتد لذا برای حفظ سلامتی در مناطق گرم و خشک باید تدابیر بیشتری اندیشیده شود.
حفیظی بیان کرد: همواره یکسری از علل باعث بروز بیماری در انسان می‌شود لذا برای حفظ سلامتی و ایجاد تعادل در بدن باید شش اصل ضروری یا به عبارتی شش گانه بایسته شامل؛ نکویی آب‌وهوا، درست خوردن و آشامیدن، فعالیت بدنی درست و کافی، خواب و بیداری، نگه داشتن شرایط روحی متعادل و ایجاد شرایط دفع مناسب با هدف پاکسازی بدن را به ویژه در فصل تابستان رعایت کنیم.
این متخصص طب سنتی ایرانی، اظهارکرد: با توجه به تحلیل رطوبت بدن و طبیعت گرم و خشک فصل تابستان دقت در خوردن و آشامیدن و استفاده از مواد غذایی موثر در کنترل شرایط خشکی بدن بسیار حائز اهمیت است؛ مصرف زیاد غذاهای تند، سرخ کردنی‌ها، غذاهای سنگین، چرب و خشک در فصل تابستان گرمی و خشکی را در بدن بیشتر می‌کند.
حفیظی عنوان کرد: با گرم شدن هوا در تابستان حرارت در ظاهر بدن و اعضای بیرونی بیشتر و درون بدن کمی خنک‌تر می‌شود به این معنا که خون به سمت سطح بیرونی بدن بیشتر کشیده می‌شود، رنگ پوست قرمز و منافذ بدن بازمی‌شوند و همین مسئله عاملی برای سردتر شدن درون بدن و به دنبال آن ضعیف‌تر شدن قوه هاضمه است، بنابراین در این فصل نمی توانیم غذاهای سنگین را استفاده کنیم.
وی با تاکید بر اینکه در فصل تابستان باید مراقب حفظ رطوبت بدن خودمان باشیم، تصریح کرد: با توجه به تعطیلی مدارس در این فصل شاهد حضور بیشتر دانش آموزان در سالن‌های ورزشی هستیم اما نباید فراموش کنیم که اگر این فعالیت‌های بدنی با شدت انجام شود می تواند رطوبت‌های بدنی کودکان و نوجوانان را کم کند و برای آن‌ها مشکل ساز خواهد بود.
حفیظی با اشاره به اینکه در فصل تابستان باید هوای سرد معتدل را برای بدن مهیا کنیم، تاکید کرد: همواره باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که هوای گرم تابستان می‌تواند حالت‌های غلبه خلط صفرا را برای افرادی که کمی مستعد این حالت‌ها هستند، تشدید کند؛ پس رطوبت رسانی کافی و مناسب به بدن, پرهیز از در معرض گرمای خورشید قرار گرفتن، استفاده از کلاه و عینک آفتابی، پرهیز از ترددهای غیر ضروری در ساعات ده صبح تا چهار بعدازظهر از جمله مواردی است که باید رعایت کنیم.
این متخصص طب سنتی ایرانی، ادامه داد: با توجه به اینکه مزاج جوان‌ها اغلب مزاج گرم و خشک است، بنابراین باید جوانان در این فصل دقت زیادی را داشته باشند که دچار بیماری‌های ناشی از غلبه صفرا از جمله؛ مشکلات پوستی، خون‌دماغ، احساس برانگیختگی شدید، کهیر و افزایش جوش‌های پوستی، شدت گرفتن خارش‌های پوستی نشوند. بنابراین ترجیحا باید در محیط‌هایی با خنکای معتدل باشند.
وی افزود: یکی از توصیه‌های ما به جوانان در فصل تابستان این است که ساعات خواب خود را در تابستان کمی بیشتر کنند چون خواب کافی به حفظ رطوبت بدن و جلوگیری از خشکی بدن کمک می کند.
حفیظی اضافه کرد: انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی متعادل در زمان مناسب، استراحت کافی به ویژه در ساعت‌های گرم روز، پرهیز از بیداری‌های طولانی‌مدت شب به خصوص برای جوانان، استفاده از لباس‌های نخی خنک و کتان از جمله مواردی است که رعایت آن‌ها می‌تواند سردی و تری مورد نیاز را برای بدن در فصل تابستان مهیا کند.
این متخصص طب سنتی ایرانی با اشاره به اهمیت تغذیه برای حفظ تعادل بدن در فصل تابستان، یادآور شد: استفاده از گوشت‌های سنگین همچون گوشت شتر، گوشت گاو و گوساله، غذهای کنسروی، شیرینی‌ها و استفاده زیاد از ادویه‌ها (دارچین، زردچوبه، زعفران، سیاهدانه، زنجبیل، فلفل و مرزه)، مصرف بیش از اندازه خرما، پسته و انبه، استفاده از کره‌های حیوانی و روغن‌های جامد در فصل تابستان توصیه نمی شود و می تواند بار اضافی برای بدن باشد.
وی ادامه داد: برای رطوبت رسانی به بدن در فصل تابستان استفاده از تخم خرفه، بهدانه، تخم خیار، خاکشیر، بارهنگ، تخم ریحان یا همان تخم شربتی، استفاده از سکنجبین‌ها و شربت آبلیمو، استفاده از شربت انار، نارنج و زرشک به خصوص برای افرادی که در این فصل دچار خارش‌های پوستی و کهیر می‌شوند و همچنین استفاده از مربا و یا چای آلبالو و همچنین استفاده از کاهو بسیار توصیه می شود.
این متخصص طب سنتی ایرانی گفت: افراد زیادی با مراجعه به کلینیک‌ها تمایل به انجام فصد دارند اما توصیه می کنیم که از انجام فصد که همان خون‌گیری و باز کردن رگ‌ها به کمک تیغ است، پرهیز کنند چرا که در طب سنتی ایرانی اغلب در فصل تابستان دست به خون نمی‌زنیم.
به گزارش ایسنا، دقت در تغذیه و استفاده از غذاهای سبک، خواب کافی، انجام فعالیت‌های ورزشی سبک، استفاده از لباس‌های نخی و خنک، استفاده کافی از مایعات به ویژه سکنجبین‌ها؛ و به صورت کلی رعایت شش گانه بایسته می‌تواند در جلوگیری از گرما زدگی و حفط تعادل بدن در فصل تابستان موثر باشد.
