سنگ کلیه، شایعترین بیماری کلیه است که یک تعریف واحد برای انواع مختلف کریستالهای کوچک و جامد است که عاملهای مختلفی مثل وجود بیش از حد برخی مواد معدنی در کلیه و عفونتهای کلیوی، باعث ایجاد آن میشود.
ژن نیز میتواند در ایجاد سنگ کلیه تاثیرگذار باشد. از بین افرادی که مبتلا به سنگ کلیه میشوند، ۴۰ درصد سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه داشتهاند. ممکن است بدن آنها بیش از حد کلسیم و یا کمتر از حد معمول سیترات (یک ماده شیمیایی موجود در مرکبات) تولید کند.
اگر در وضعیت سلامتی خوبی قرار داشته باشید، ممکن است عوامل دیگری باعث رشد سنگ کلیه شوند. یکی از اولین مواردی که باید به آن توجه کرد، آب است. اگر به اندازه کافی مایعات مصرف نکنید، به اندازه کافی ادرار تولید نمیشود و این به معنی افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه است.
نوشابه سرشار از فسفات است که ممکن است منجر به سنگ کلیه شود. اگزالات، نیز ترکیبات آلی موجود در برخی مواد غذایی از جمله گیاهان سالم مانند اسفناج و سیب زمینی شیرین است. اگزالات، به برخی مواد معدنی از جمله کلسیم متصل میشود و کریستالهای اگزالات کلسیم منشأ اصلی تشکیل سنگ کلیه هستند.
اگر رژیم غذایی سرشار از سدیم داشته باشید، احتمال وجود کلسیم بیشتر در ادرار افزایش مییابد. بیشتر افراد سدیم را از طریق نمک به دست میآورند، بنابراین مقدار زیاد نمک احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش میدهد.
مصرف کلسیم به خودی خود موردی ندارد، در واقع، کلسیم بسیار کم در رژیم غذایی ممکن است منجر به تشکیل سنگ کلیه در برخی افراد شود، اما مشکل در زمان ترکیب با میزان بالای سدیم باشد.
پروتئین حیوانی زیاد از دیگر عوامل ایجاد سنگ کلیه است. مصرف بیش از حد استیک مرغ، تخم مرغ و غذاهای دریایی میتواند موجب تجمع اسید اوریک در بدن شود، که یکی دیگر از دلایل تشکیل سنگ کلیه است.
پیشگیری از سنگ کلیه
پیشگیری به این معنی است که اگر دارویی تجویز شده است آن را مصرف کنید و مراقب رژیم غذایی خود نیز باشید. سعی کنید برای حفظ رنگ زرد کمرنگ یا شفاف ادرار، به اندازه کافی آب بنوشید که حدود ۸ تا ۱۰ لیوان در روز است. افزایش تدریجی به بدن زمان کافی برای تطبیق با مایعات اضافه را میدهد.
رنگ ادرار اگر زرد تیره است یعنی به اندازه کافی آب نمینوشید. اگر با وجود نوشیدن مایعات فراوان و تغییر رژیم غذایی خود دچار سنگ کلیه بیشتری میشوید، ممکن است پزشک برای کمک به تجزیه سنگ و یا جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ، دارو تجویز کند.
در صورتی که دچار بیماریهای کلیوی، قلبی یا کبدی هستید و برای مصرف مایعات محدودیت دارید، پیش از اضافه کردن میزان مایعات مصرفی خود با پزشک مشورت کنید.
درمان سنگها بستگی به اندازه و محل آن دارد که بنا بر تشخیص پزشک ممکن است درمان غیر جراحی یا درمانهای جراحی نیاز داشته باشد.