ثبت جهانی چه ارمغانی برای اورامانات داشت؟

طبیعت بکر و چشم نواز، جنگل‌های انبوه، دره‌های عمیق و کوه های سربه فلک کشیده، رودخانه‌های خروشان و چشمه‌های جوشان، بافت پلکانی روستاها، پیشینه ‌کهن فرهنگی و آداب و رسوم خاص مردم، تنها گوشه‌ای از جذابیت‌های این منطقه ۴۰۹ هکتاری از کشورمان بود که باعث شد به ثبت جهانی برسد.

چهار شهرستان منطقه اورامانات در استان کرمانشاه یعنی روانسر، جوانرود، پاوه و ثلاث باباجانی هرکدام دنیایی از زیبایی‌ها را در خود جای داده‌اند، اما روانه شدن سیل گردشگران تنها به چند نقطه از کشورمان طی دهه های گذشته باعث شده بود تا این همه زیبایی از چشم بسیاری از آنها پنهان بماند.

با ثبت جهانی اورامانات انتظار می‌رفت که بهشت گردشگری کرمانشاه به گردشگران نقاط مختلف کشور معرفی شود، اقتصاد و سفره مردمان این منطقه رونق بگیرد و زیرساخت هایش تقویت شود. هرچند که تاحدودی جذب گردشگر و رونق اقتصادی برای بخشی از مردم آن اتفاق افتاد، اما به نظر می‌رسد که علیرغم گذشت دو سال هنوز ارمغان ملموسی از ثبت جهانی برای اورامانات به‌ویژه در بحث زیرساخت ها بدست نیامده باشد.

پیش از اورامانات، حدود ۱۷ سال پیش بیستون هم در استان کرمانشاه به ثبت جهانی رسیده بود، اما واقعیت این است که طی دو دهه گذشته، دستاورد ملموس چندانی از ثبت جهانی بیستون نداشته‌ایم و مردم این منطقه بهره چندانی را از این اتفاق خوشایند نبرده‌اند، کما اینکه ثبت جهانی بیستون مشکلاتی را هم برای زندگی مردم و انجام ساخت و سازها در این منطقه بوجوآورده است.

زمانی که اورامانات به ثبت جهانی رسید، بسیاری بر این باور بودند که همانطور که نتوانسته‌ایم از ثبت جهانی بیستون بهره‌ای ببریم، از ثبت جهانی اورامانات هم بهره‌ای نخواهیم برد.

حال که حدود دو سال از ثبت جهانی اورامانات می‌گذرد، به سراغ یکی از فعالان گردشگری این منطقه رفتیم تا جویا شویم که ثبت جهانی چه دستاوردی برای مردمان این منطقه داشته است؟

طالب حیدری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه ثبت جهانی دستاورد ملموس چندانی برای منطقه اورامانات نداشته، اظهار کرد: ثبت جهانی بالقوه کار خوب و مبارکی برای این منطقه بود، اما چندان به بالفعل تبدیل نشد و مردم آنچنان تغییرات محسوسی را ندیده‌اند.

وی افزود: پیش از اینکه اورامانات به ثبت جهانی برسد، فعالان گردشگری این منطقه از طریق فضای مجازی تلاش زیادی کردند تا بتوانند این نقطه زیبا از کشورمان را به گردشگران مختلفی از سراسر کشور معرفی کنند و اورامانات هم هم‌پای شمال و دیگر مناطق گردشگرپذیر ایران، گردشگر داشته باشد.

این فعال گردشگری اورامانات تصریح کرد: خوشبختانه این تلاش‌ها نتیجه داد و روز بروز تعداد گردشگران منطقه اورامانات زیاد شد و با ثبت جهانی این منطقه این روند تسریع پیدا کرد و گردشگران بیشتری به اورامانات آمدند.

وی خاطرنشان کرد: با بالا رفتن تعداد گردشگران دراین منطقه ضعف‌ها و کاستی‌های زیادی کم کم نمایان شد که از جمله آنها می‌توان به مناسب نبودن زیرساخت‌های این منطقه همچون راه‌های ارتباطی، عدم آنتن دهی تلفن همراه، کمبود مراکز اقامتی و ... اشاره کرد.

حیدری افزود: در روزهای تعطیل سال ورود حجم بالای گردشگران به این منطقه ترافیک چند کیلومتری و کلافه کننده‌ای را درست می‌کند، بنابراین پس از ثبت جهانی انتظار می‌رفت که زیرساخت‌های این منطقه اصلاح شود که این کار انجام نگرفت و به یک مشکل در منطقه تبدیل شده است.

وی یادآورشد: هرچند که مردم این منطقه انتظار ندارند یک شبه همه این امکانات فراهم شود، اما باید با گذشت دو سال تغییرات مثبتی را احساس می‌کردند که متاسفانه هنوز احساس نشده است.

این فعال گردشگری ادامه داد: قبول داریم که حجم گردشگران در اورامانات به نسبت پنج تا شش سال گذشته افزایش قابل توجهی پیدا کرده که بخش مهمی از آن مربوط به فعالیت‌های فضای مجازی و بخشی هم مربوط به ثبت جهانی است، اما باتوجه به فراهم نبودن زیرساخت‌ها در این منطقه، با افزایشی شدن روند ورود گردشگران در سال‌های آینده با چالش‌های جدی مواجه خواهیم شد.

وی در پاسخ به این سوال که ثبت جهانی اورامانات چقدر روی رونق سفره مردم این منطقه تاثیر گذاشته گفت: این موضوع برای مشاغلی که مرتبط با حوزه گردشگری هستند، مانند حمل و نقل عمومی، فروشگاه‌ها و ... تاثیرات مثبتی داشته، اما همه مردم از آن سود نبرده‌اند.

حیدری در ادامه با بیان اینکه شلوغی منطقه اورامانات می‌تواند پیامدهای منفی را هم به دنبال داشته باشد، گفت: مردم این منطقه از دیرباز دارای فرهنگ، زبان، پوشش و آداب و رسوم خاصی بوده‌اند و اکنون با ورود بی‌رویه گردشگران به این منطقه نگرانی از بابت تاثیراتی که در حوزه فرهنگی دراین منطقه برجای خواهند گذاشت، وجود دارد.

وی تاکید کرد: در این راستا، باید به جوامع محلی این منطقه آموزش‌هایی داده می‌شد که متاسفانه این آموزش‌ها انجام نگرفته است.

این فعال گردشگری اورامانات در پایان گفت: از طرفی ثبت جهانی یک منطقه زمانی می‌تواند برای آن منطقه دستاورد بزرگی به همراه داشته باشد که آمار گردشگران خارجی آن را بالا ببرد، درحالیکه ثبت جهانی اورامانات زمانی اتفاق افتاد که درگیری بیماری کرونا بودیم  و بعد از آن هم موانعی پیش آمد و نشد که میزبان گردشگران خارجی زیادی باشیم.

در پایان گفت، برای اینکه تجربه ثبت جهانی بیستون و عدم استفاده از این ظرفیت برای استان کرمانشاه تکرار نشود، باید برنامه‌ریزی جامع و دقیقی را برای منطقه اورامانات داشته باشیم و چشم‌اندازهایی را در حوزه‌های مختلف برای چندسال آینده  آن ترسیم کرد.