آفتابنیوز : آفتاب- سرویس بینالملل: دیوان کیفری بینالمللی روز چهارشنبه حکم بازداشت عمر البشیر رئیس جمهوری سودان را به اتهام جنایات جنگی و جنایت علیه بشر در دارفور صادر کرد. دولت سودان صدور این حکم را بخشی از توطئه تازه از سوی استعمار نو علیه سودان توصیف کرده است.
سخنگوی دادگاه بینالمللی کیفری که در سال 2002 از سوی سازمان ملل متحد برای محاکمه جنایتکاران جنگی و رسیدگی به جنایات علیه بشریت تاسیس شده است و مقر آن در شهر لاهه هلند قرار دارد، روز چهارشنبه، در کنفرانس خبری اعلام کرد که دادگاه بدوی حکم بازداشت عمرالبشیر رئیس جمهوری سودان را به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشر صادر کرد.
این دیوان برخلاف آنچه «لوئیس مورنو اوکامپو» دادستان آن خواسته بود حکم بازداشت بشیر را به اتهام نسل کشی صادر نکرده است. این در حالی است که این دادگاه دست کم ده مورد از اتهامات البشیر از جمله جنایات جنگی؛ نسل کشی و جنایات علیه بشریت را تحت بررسی قرار داده است. دادگاه بینالمللی کیفری همچنین رویدادهای پنج سال اخیر در دارفور را نیز دقیقا بررسی نموده است.
دادگاه بینالمللی کیفری از جولای سال گذشته تحقیقات بسیار وسیعی را در خصوص اتهامات وارده به البشیر آغاز کرد. این دادگاه در چند سال اخیر دو تن از مقامات سودانی را متهم کرده است ولی هیچکدام تحویل این دادگاه نشدند و پیش بینی میشود بازداشت البشیر به مراتب دشوارتر باشد.
عمر البشیر نخستین زمامداری است که در خلال دوران زمامداری خود به ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت متهم و حکم باز داشت وی صادر شده است.
به گزارش آفتاب، «اسلوبودان میلوسوویچ»، رئیس جمهوری پیشین یوگسلاوی و «چارلز تیلور»، رئیس جمهوری پیشین لیبریا نیز با حکم صادره از سوی این دادگاه بازداشت و به محاکمه کشیده شدند. میلوسوویچ پیش از صدور حکم از سوی دادگاه بینالمللی کیفری در بازداشتگاه این دادگاه در لاهه در گذشت و چارلز تیلور نیز اکنون در این بازداشتگاه نگهداری میشود.
مناقشه دارفور، منطقه ای در غرب سودان که در سال 2003 اغاز شد تا کنون بیش از سیصد هزار قربانی و بیش از دو میلیون آواره داشته است.
علت صدور حکم بازداشت عمر البشیر حمایت دولت سودان از شبه نظامیان عرب موسوم به «جنجوید» است که گفته میشود عامل کشتار و آوارگی مردم دارفور هستند.
کارشناسان میگویند احتمال اینکه عمرالبشیر دستگیر و در دادگاه لاهه محاکمه شود بعید به نظر میرسد اما زمانی که حکم صادره علیه میلوسوویچ و چارلز تیلور نیز صادر شد هیچ کس باور نمیکرد که آنها سر از بازداشتگاه این دادگاه در لاهه سر درآورند.
گرچه عمر البشیر با آنکه رئیس جمهوری سودان است و معمولاً رؤسای کشورها در دوران زمامداری از مصونیت قضائی برخوردارند اما دادگاه بینالمللی کیفری مصونیت قضائی وی را به رسمیت نمیشناسد.
کارشناسان میگویند عمر البشیر احتمالاً از سفر به کشورهائی که خود را به اجرای حکم صادره از سوی دادگاه لاهه ملزم میدانند خودداری خواهد کرد اما این امکان وجود دارد که گروههای شورشی که در دافور فعالیت میکنند وی را دستگیر و به دادگاه تحویل دهند.
با اینحال، عمر البشیر رئیس جمهور سودان روز چهارشنبه گفت که به رغم حکم بازداشت دیوان کیفری بینالمللی، در اجلاس سران دوحه شرکت خواهد کرد.
سازمان غیر دولتی پزشکان بدون مرز کمی پیشتر اعلام کرده بود دولت سودان از این سازمان خواسته است تا کارکنان بینالمللی خود را از دارفور خارج کند.
پیشتر «عثمان الغباش» سخنگوی ارتش سودان گفته بود ارتش سودان با قاطعیت به هرکسی که با دیوان کیفری بینالمللی همکاری کند واکنش نشان خواهد داد.
با انتشار این خبر، هزاران نفر از مردم سودان در حمایت از رئیسجمهوری این کشور و محکومیت حکم صادره علیه وی در دادگاه بینالمللی کیفری در خارطوم تظاهرات کردند.
به گفته یکی از کارشناسان صدور این حکم علیه عمر البشیر دورنمای دستیابی به صلح در دارفور را تیره تر خواهد ساخت و احتمال بی ثبات شدن دو باره جنوب سودان و از سر گیری جنگ داخلی در این کشور افزایش خواهد یافت.
برخی سازمانهای امدادی در دارفور نیز در خصوص عواقب تصمیم دادگاه بینالمللی کیفری در وضع اسفبار مردم این منطقه هشدار دادهاند. بیش از دو و نیم میلیون تن از آوارگان دارفوری در اردوگاهها بسر میبرند.
احتمال تعلیق حکم بازداشت البشیر
در همین حال، یک سناتور بانفوذ آمریکایی از احتمال تعلیق حکم بازداشت دیوان کیفری بینالمللی علیه عمرالبشیر رئیس جمهوری سودان در صورتی که اوضاع بهبود یابد سخن گفت.
«راسل فاین گولد»، (Russell Feingold)، سناتور دمکرات و رئیس کمیسیون فرعی امور آفریقایی سنای آمریکا اعلام کرد اگر پیشرفتهایمهمی به سوی پایان خشونتها در محل صورت گیرد در آن هنگام میتوان تعلیق حکم بازداشت رابررسی کرد.
این سناتور آمریکایی در بیانیه ای اعلام کرد تا آن زمان، من از دولت اوباما میخواهم تا با هرگونه تعلیق موقت روند قضایی علیه رئیس جمهور سودان مخالفت کند.
وی درباره پیامدهای وخیم ماجرا در صورتی که خرطوم بخواهد با خشونت به حکم بازداشت دیوان کیفری بینالمللی پاسخ دهد هشدار داد.
نخستین واکنشهای بینالمللی
آمریکاسخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد واشنگتن پس از صدور حکم بازداشت عمرالبشیر رئیس جمهوری سودان همه طرفهایسودانی را به خویشتنداری فرا میخواند.
رابرت وود سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا که هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه این کشور را در سفر به خاورمیانه همراهی میکند درگفتگو با خبرنگاران گفت: «ما همه طرفها از جمله دولت سودان را به خویشتنداری فرا میخوانیم. باید از خشونت علیه غیر نظامیان و منافع خارجی پرهیز شود و ما این مسایل را تحمل نخواهیم کرد».
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا همچنین اعلام کرد واشنگتن عقیده دارد کسانی که مرتکب وحشیگریهایی شدهاند باید به دست عدالت سپرده شوند.
روسیهفرستاده دمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه برای سودان نیز روز چهارشنبه صدور حکم بازداشت عمر البشیر رئیس جمهور سودان را در دیوان کیفری بینالمللی «بدعتی خطرناک» توصیف کرد.
«میخاییل مارگلوف»، فرستاده مدودف برای سودان اعلام کرد: «تصمیم نامناسب دیوان کیفری بینالمللی بدعتی خطرناک برای نظام روابط بینالملل است و با خطر پیامدهای منفی بر سودان همراه است.
مصرمصر هم از صدور حکم بازداشت رئیس جمهور سودان از سوی دیوان کیفری بینالمللی شدیدا ابراز نگرانی کرد. «احمد ابوالغیط» وزیر امور خارجه مصر با اعلام این مطلب نسبت به عواقب منفی احتمالی این رأی بر اوضاع سودان هشدار داد.
وی افزود: «این تصمیم همچنین بر آینده اجرای موافقتنامه فراگیر صلح و تلاشهایعملیسازی روند سیاسی دارفور تاثیر منفی خواهد داشت».
ابوالغیط خواستار نشست فوقالعاده و فوری شورای امنیت سازمان ملل متحد برای تصمیمگیری درباره فعال سازی ماده 16 اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی برای به تعویق انداختن اجرای این حکم شد.
اتحادیه عربدر همین چارچوب، وزیران امور خارجه عرب روز چهارشنبه برای بررسی صدور حکم بازداشت دیوان کیفری بینالمللی علیه عمرالبشیر رئیس جمهور سودان نشست فوق العاده برگزار کرده و آن را محکوم کردند.
«فوزی صلوخ»، وزیر امور خارجه لبنان تاکید کرد: «بازداشت یک رئیس جمهور عربی یا غیر عربی از طریق صدور حکم محکوم است و وزیران امور خارجه عرب این حکم را محکوم میکنند».