۶ مشکل ساده دستگاه گوارش که حتما باید جدی بگیرید
همه ما بعد از خوردن یک وعده از برخی غذا‌ها به مقدار زیاد احساس کمی گاز، یبوست یا سوزش می‌کنیم، اما نکته این جاست که گاهی این علایم عادی نیستند و می‌توانند نشانه یک بیماری جدی باشند.
به گفته دکتر جیمز اف ماریون (James F. Marion) متخصص گوارش در دانشکده پزشکی ایکانی، در یک روز تعطیل به خصوص اگر برنامه ریزیرژیم غذایی یا سبک زندگی تان تغییر کند و مشکلاتی داشته باشید، اشکالی ندارد، ولی اگر تغییرات ناگهانی بود یا بدون هیچ دلیل واضح، ادامه پیدا کرد، بهتر است به یک متخصص گوارش مراجعه نمایید.
در این مقاله به شما می‌گوییم که برخی از مشکلات شایع معده ممکن است چه معنایی داشته باشند و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید.
سوزش سر دل
اگر قبلا هرگز سوزش سر دل نداشته اید (به جز زمانی که غذای زیاد یا تند خورده باشید)، و ناگهان احساس سوزش سر دل به طور منظم و بدون دلیل خاصی دارید، بهتر است به پزشک تان مراجعه نمایید، به خصوص اگر عوارض دیگری مثل کاهش وزن، احساس چسبیدن غذا به گلو یا خون در مدفوع تان دارید. احتمال دارد یکی از ۲۰ درصد افرادی باشید که بر اساس گزارش موسسه ملی بهداشت (NIH) دچار بیماری رفلاکس معده (GERD) شده اید، بیماری‌ای که اسید معده باعث التهاب و تنگ شدن مری می‌شود.
از آن جایی که سوزش سر دل منجر به عوارض جدی از جمله زخم معده و آسم می‌شود، نباید در سکوت از آن رنج ببرید، دارو‌های مناسب معمولا علایم آن را سرکوب می‌کنند.
برخی افراد به دلیل احساس سوزشی که بین قفسه سینه و شکم ایجاد می‌شود، سوزش سر دل را با درد قفسه سینه اشتباه می‌گیرند. هنگامی که افراد ۴۰ سالگی را می‌گذرانند، باید این مشکل را جدی‌تر بگیرند. سوزش سر دل شدید می‌تواند احساسی مانند آنژین داشته باشد و تشخیص این دو از هم سخت است. به همین دلیل در صورتی که جدیدا احساس گرفتگی یا سوزش سر دل دارید، مراجعه به دکتر و تشخیص صحیح بیماری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
درد شکم
تشخیص دقیق درد شکم کار دشواری است. حتی با وجودی که آپاندیس شما در قسمت پایین و سمت راست شکم است، بسیاری از افراد هنگام ابتلا به آپاندیسیت، درد را در ناحیه پایینی شکم احساس می‌کنند. مشکلات کیسه صفرا، که درست در زیر کبد شما و در وسط شکم قرار دارد، می‌تواند باعث ایجاد درد در قسمت بالایی شکم یا حتی پشت تان شود. تکرار درد شکمی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باشد که بر اساس گزارش کالج آمریکایی گوارش شناسی (Gastroenterology)، ده تا پانزده درصد آمریکایی‌ها را درگیر کرده، با این که تنها ۵ تا ۷ درصد مبتلایان شناسایی شده اند. علایم ایجاد شده اغلب شامل گاز، اسهال و/یا یبوست، که حداقل سه بار در ماه به مدت سه ماه یا مدام حداقل به مدت ۶ ماه است.
زمانی که با پزشک تان صحبت می‌کنید، بسته به این که چه مدت احساس ناراحتی کرده اید و میزان درد چقدر است تشخیص متفاوت خواهد بود. اگر نسبتا جدید باشد و چیزی نباشد که بتوانید به تغییر رژیم غذایی یا سبک زندگی تان مربوطش کنید، اگر مانع فعالیت‌های روزانه شماست بعد از چند روز باید به پزشک تان مراجعه نمایید. در صورتی که درد منظم و مداوم داشتید حتی در صورتی که رفع شد هم به پزشک مراجعه کنید. اغلب، مشکل تان توسط پزشک رفع خواهد شد.
یبوست
به گفته دکتر جنیفر کتز (Jennifer Katz) متخصص گوارش در مرکز پزشکی مونتریور در نیویورک، داشتن یبوست هشدار دهنده نیست و هیچ مقدار حرکات روده‌ای را نمی‌توان به عنوان حالت نرمال نام برد. بر اساس گزارش موسسه ملی بهداشت، در واقع توقف مدفوع یکی از رایج‌ترین مشکلات دستگاه گوارشی است که ۴۲ میلیون آمریکایی را گرفتار کرده است. معمولا یبوست (مدفوع کردن کمتر از ۳ بار در هفته یا حرکات ناقص روده) به علت عدم مصرف فیبر کافی و یا تغییر در روال رژیم غذایی شماست.
یبوست گاهی می‌تواند نشانه بیماری جدی تری باشد؛ که ممکن است شامل زخم یا جراحت در دیواره روده بزرگ، IBS یا اثرات جانبی داروها باشد. اگر حرکات روده شما با کار‌هایی که دوست دارید انجام دهید دچار تداخل می‌شود و مدام باید در حال دویدن به دستشویی باشید، مدفوع تان سفت‌تر شده و نیاز به فشار دارد یا همیشه برای مدفوع کردن باید از ملین استفاده کنید به پزشک مراجعه کنید.
شمار زیادی از افراد هستند که در سکوت از این بیماری رنج می‌برند، زیرا تمایلی برای درمان مشکل شان و مراجعه به پزشک ندارند. کار‌های زیادی است که ما می‌توانیم برای بیماران انجام دهیم، مثل تغییر رژیم غذایی یا داروها.
اسهال
اسهال حاد که کمتر از ۴ هفته طول بکشد، بسیار شایع است، بر اساس گزارش NIH حدود ۱۷۹ میلیون نفر سالانه به اسهال حاد مبتلا می‌شوند که می‌تواند به علت عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، انگل یا حتی خوردن خوراکی‌هایی که حاوی سوربیتول (sorbitol، یک قند الکلی است که در بدن انسان به آهستگی متابولیزه می‌شود) بیش از حد هستند (که معمولا در آدامس‌های بدون قند یافت می‌شود، سوربیتول عامل ایجاد گاز هم هست)، باشد.
از آن جایی که اسهال می‌تواند منجر به کم آبی شدید و سریع بدن شود، اگر هر کدام از این علایم را داشتید باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه نمایید، مدفوع شل بیشتر از ۲ روز، تب بالای ۱۰۲ درجه فارنهایت، مدفوع کردن ۶ بار یا بیشتر در طول ۲۴ ساعت، درد شدید در شکم یا مقعد، مدفوع سیاه، قیری یا حاوی خون یا علایم کم آبی (تشنگی، چشم‌های فرو رفته، ادرار تیره، ادرار کردن کمتر از حد معمول).
اسهال مزمن که به مدت حداقل یک ماه اتفاق بیافتد کمتر شایع است. ممکن است به علت زخم در روده بزرگ، عوارض جانبی دارو، عفونت طولانی مدت، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، IBS، بیماری سلیاک (به ندرت و معمولا در افراد مسن) یا حتی سرطان ایجاد شود. یا ممکن است حساسیت غذایی یا عدم تحمل شیر گاو، دانه سویا، تخم مرغ یا غذا‌های دریایی باشد. تنها راه اطمینان مراجعه به پزشک است. ما باید دقیقا علت ایجاد اسهال را بدانیم تا بتوانیم مشکل را پایه‌ای حل کنیم.
نفخ و گاز ناراحت کننده
به طور معمول از بدن همه گاز خارج می‌شود، ولی در برخی از افراد بیشتر است. شاید از زمانی که به یاد دارید همیشه کمی خروج گاز از بدن داشته اید یا شاید به ندرت خروج گاز داشته اید، ولی تمام هفته را دچار نفخ بوده اید. اگر این علایم ناخوشایند شما را از زندگی روزمره باز داشته اند یک متخصص تغذیه خوب و/یا متخصص گوارش می‌تواند به شما کمک کند.
ممکن است یک مشکل آناتومی مثل جراحت، التهاب مرتبط با IBS، کرون یا کولیت یا مشکلات عملکردی مثل توانایی و تحرک روده شما باشد. حتی ممکن است اخیرا حساسیت غذایی شما پیشرفت کرده باشد، مثل عدم تحمل لاکتوز که معمولا بعد از ۳۰ سالگی نمایان می‌شود، بیماری سلیاک یا رشد بیش از حد باکتری ها.
بدون توجه به علت، زمان آن رسیده که به پزشک مراجعه نمایید، به خصوص اگر گاز به همراه علایمی نظیر خون ریزی، کاهش وزن یا استفراغ چند باره همراه باشد، در صورت لزوم باید برای پیدا کردن علت مشکل و درمان آن، آزمایش بدهید. همچنین یک متخصص تغذیه، رژیم غذایی شما را بررسی کرده و کمک می‌کند تا متوجه شوید چه غذا‌های خاصی موجب نفخ شما می‌شوند و آن‌ها را کنار بگذارید.
