مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی تحت عنوان «اظهارنظر کارشناسی درباره: لایحه ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی (کولبری و ملوانی) و ایجاد اشتغال پایدار مرزنشینان» به بررسی تجارت مرزی پرداخته است.
بر اساس بررسیهای انجام شده، سالانه حدود ۴ الی ۷ میلیارد دلار کالا از طریق کولبری و ملوانی (ته لنجی) وارد کشور میشود. این در حالی است که واردات از راههای عنوان شده، بدون طی ضوابط فنی، ارزی، بهداشتی و پرداخت عوارض دولتی انجام میشود.
یکی از اهداف اصلی لایحه ارسال شده از سوی دولت با عنوان «ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی (کولبری و ملوانی) و ایجاد اشغال پایدار مرزنشینان»، ساماندهی پدیدههای کولبری و ملوانی (ته لنجی) که فاقد قانون هستند، عنوان شده است. همچنین دولت بر ساماندهی تدریجی رویههای کولبری و ملوانی طی پنج سال، کنترل پلکانی حقوق ورودی و تخصیص منابع حاصل از اجرای طرح به توسعه و اشتغال همان مناطق مشمول تاکید کرده که از نقاط قوت این لایحه محسوب میشود. اما لایحه دارای ایرادات و ابهامی است؛ از جمله عدم تصریح به معافیتهای سال اول اجرای طرح، عدم تعیین ضوابط افزایش پلکانی حقوق گمرکی که جنبه تقنینی دارد، عدم تعیین ضوابط مصارف مرزنشینان و خردهفروشی و عدم ضمانت اجرایی تخصیص منابع مازاد بر اجرای طرح.
به طور کلی این گزارش میگوید که در رویه ته لنجی عملاً ضوابط و سقف قانون ساماندهی مبادلات مرزی درخصوص واردات کالای همراه ملوان رعایت نمیشود و به رویه جدیدی تبدیل شده که براساس آن تمام لنج تحت عنوان ته لنجی وارد کشور میشود. رویه کولبری نیز در هیچ کدام از قوانین تجاری و گمرکی کشور تعریف نشده است. البته در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ هیئت وزیران مصوباتی را به منظور اصلاح رویههای یاد شده تصویب کرد، اما به دلایلی نظیر خلأ قانونگذاری و سایر چالشها، موفق به ساماندهی آنها ن