چقدر از نسخه‌های الکترونیکی استقبال شده است؟
الزامات قانونی اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی در برنامه‌های پنجم و ششم توسعه مطرح و در ماده ۷۴ برنامه ششم توسعه درباره نسخه نویسی الکترونیک تاکید شد که وزارت بهداشت با هدف ارائه خدمات الکترونیکی سلامت مکلف است در مدت دو سال اول اجرای قانون برنامه نسبت به استقرار سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان و سامانه‌های اطلاعاتی مراکز سلامت با هماهنگی پایگاه ملی آمار ایران و سازمان ثبت احوال کشور با حفظ حریم خصوصی، منوط به اذن آنها، محرمانه بودن داده‌ها و با اولویت شروع برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، اقدام کند. همچنین در طرح تحول سلامت نیز بر نسخه نویسی الکترونیکی، تاکید شده است.
بر این اساس سازمان بیمه سلامت نیز موظف بود در راستای اهداف برنامه ششم توسعه، همچنین تکالیف قانونی مدرج در آن از جمله بند ث ماده ۶۷ و بند چ ماده ۷۰ قانون، به همراه بند ج تبصره ۱۷ قانون بودجه سال ۱۳۹۸ و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت، اقدام به اجرای برنامه نسخه نویسی الکترونیک پزشکان و حذف دفترچه‌های کاغذی کند؛ موضوعی که به شکل تدریجی از تیرماه سال ۱۴۰۰ آغاز شد.
البته می‌توان گفت که مقدمات اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی به طور رسمی از اسفند ۱۳۹۷ کلید خورده بود؛ سازمان بیمه سلامت ایران نیز طرح نسخه نویسی الکترونیکی را آبان ۱۳۹۸ در ۲۳۵ شهر اجرا کرد که همزمانی با شیوع کرونا سبب تسریع روند این طرح شد و بر همین اساس هم نسخه نویسی الکترونیک و الزام حذف نُسخ کاغذی، از ابتدای دی ماه ۱۴۰۰ در کشور اجرا شد.
طبق گفته مسئولان اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک به شفاف‌سازی موضوعات درحوزه سلامت بسیار کمک می‌کند، به عنوان مثال خطای پزشکی کاهش پیدا کرده و تداخلات دارویی نیز مشخص می‌شود، ضمن اینکه با قاچاق دارو نیز مقابله می‌شود.
البته در ابتدای اجرای طرح مشکلات و موانعی هم وجود داشت، چرا که برخی از پزشکان در مقابل این تغییر مقاومت‌هایی داشتند، اما پس از گذشت زمان و آشکار شدن فواید، روند اجرای طرح سرعت بیشتری پیدا کرد و درصد بسیاری پزشکان با مشاهده نقاط قوت این طرح در اجرای آن همکاری و تعاملات لازم را انجام دادند.
اما این طرح در کنار مزایای نامبرده مشکلات و چالش‌هایی هم به همراه داشت، به طور مثال قطعی لحظه‌ای سرورهای سازمان‌های بیمه‌گر، عدم دسترسی برخی مراکز پاراکلینیکی و داروخانه‌ها به نسخ ثبت و تجویزشده توسط پزشک، کاربران و پزشکان را با چالش‌هایی مواجه می‌کند.
همچنین وضعیت زیرساخت های ارتباطی و پشتیبانی یکی از چالش های طرح نسخه نویسی الکترونیکی است که گفته شده بعضا کندی اینترنت باعث معطلی و نارضایتی بیماران در داخل داروخانه ها به ویژه در مناطق روستایی شده است.
در این زمینه گزارشات پراکنده‌ای وجود دارد؛ البته سازمان نظام پزشکی به صورت مدون و مشخص گزارشی ندارد که بر اساس آن بتوان گفت چند درصد از پزشکان به دلیل اختلالات اینترنت در نسخه‌نویسی الکترونیک دچار مشکل شده‌اند؛ با این حال گلایه‌هایی در این باره از گوشه و کنار کشور به گوش می‌رسد که در برخی موارد اشکالات در نسخه‌نویسی الکترونیک بیشتر شده و امکان خدمت‌رسانی به صورت نسخه الکترونیک وجود ندارد یا اینکه سرعت کاهش یافته است.
البته لازم به ذکر است وضعیت در مناطق مختلف و روستاهای کشور در زمینه دسترسی به اینترنت بهتر شده چراکه وزارت ارتباطات از ابتدای دولت سیزهم تا به حال عزم جدی در اتصال روستاها به شبکه ملی اطلاعات داشته است به گونه ای که روستاها و آبادی‌ها یکی پس از دیگری به اینترنت دسترسی پیدا می کنند و دولت هم نگاه ویژه‌ای به این حوزه دارد، بنابراین می‌توان امیدوار بود که این موضوع هم با اقدامات انجام شده در زمینه شبکه ملی اطلاعات و اتصال روستاها به این شبکه به زودی حل شود.
حال با گذشت چندین ماه از اجرای این طرح چندی پیش مسئولان از موفقیت در استقرار نسبی نسخه‌نویسی الکترونیکی خبر داده اند. در واقع بر اساس آخرین بررسی‌های انجام شده توسط سامانه‌های سازمان بیمه سلامت ایران بیش از ۱۰۶ هزار پزشک نسخه الکترونیک تجویز می‌کنند؛ یعنی ۹۲.۵ درصد پزشکان در حال حاضر نسخه الکترونیکی تجویز می‌کنند که آمار قابل قبولی پس از استقرار ۲ ساله نسخه الکترونیک است؛ روندی که منجر به احصاء آمار تجویز ۹۸ درصدی نسخه الکترونیک در بیمه سلامت است و این مفهوم را می‌رساند که ۹۸ درصد نسخ پذیرش شده بیمه‌شدگان بیمه سلامت به صورت الکترونیکی است؛ هرچند که این آمار ممکن است در مورد سایر سازمان‌های بیمه‌گر پایه متفاوت باشد.
