اختلالات روان در کمین مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی

دکتر جمال شمس با اشاره به اینکه گاهی شنیده می‌شود که برخی می‌گویند مصرف الکل یا مواد مخدر، به صورت تفننی، آسیبی به بدن نمی‌رساند، توضیح داد: خیلی از افراد با استناد به همین  کلیشه‌، اقدام به مصرف مواد می‌کنند، اما اثر مواد مخدر و مشروبات الکلی بر مغز و سیستم عصبی، امری ثابت شده است و تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته که حتی یک بار مصرف تاثیر منفی مادام‌العمر بر مغز خواهند داشت.

به گفته وی، حتی مصرف مشروبات الکلی برای یک بار هم آثار مخرب زیادی روی دستگاه عصبی و مغز می‌گذارد چون مصرف مواد مخدر و الکل، باعث تولید دوپامین بیشتر در مغز می‌شود؛ به همین دلیل فرد احساس شادی و سرخوشی زیادی می‌کند؛ البته این احساس موقتی بوده و خیلی زود از بین می‌رود.

وی با بیان اینکه یک دسته از مواد سایکواکتیو و یا موادی که بر سیستم روان اثرات مخرب دارند و ایجاد وابستگی می‌کنند، الکل‌ها هستند، خاطرنشان کرد: زمانی که فردی این مواد را مصرف می‌کند فعالیت مغز کاهش می‌یابد.

این روانپزشک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره استفاده از اسانس‌های الکلی در مشروبات دست‌ساز هشدار داد و اظهار کرد: تولیدکنندگان الکل دست‌ساز و غیرمجاز آنچنان حرفه‌ای تقلب می‌کنند که کمتر کسی متوجه جعلی بودن بسته‌ها، شیشه‌ها و قوطی‌ها می‌شود، استفاده از این مواد بسیار پرخطر و عوارض آن از الکل معمولی به مراتب بیشتر است.

او با اشاره به اینکه الکل‌ها در انواع مختلف تولید و عرضه می‌شوند، افزود: الکل خوراکی در واقع همان الکل اتیلیک است که به شکل‌های مختلف مورد سوء مصرف قرار می‌گیرد.

وی افزود: اتیل الکل یا همان اتانول (الکل غلات) است، این الکل از تخمیر انواع قندها، مخمرها و نشاسته‌ها تولید می‌شود، اتیل الکل در صنعت پزشکی و طب بسیار کاربرد دارد و در ساخت انواع داروها کاربرد دارد.

به گفته این استاد دانشگاه، در واقع اتانول اثرات مضر زیادی بر بدن دارد و به مرور زمان به گلو و اندام‌هایی مانند کبد، کلیه و مغز آسیب می‌رساند، اتانول با اختلال در هماهنگی بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارد و سوء مصرف الکل با نوشیدن زیاد می‌تواند منجر به مشکلات متعدد و اعتیاد به آن شود. خواب‌آلودگی، کندی واکنش و مختل شدن تمرکز از جمله عوارض مصرف الکل است.

وی با بیان اینکه احساس سرخوشی که بر اثر استفاده از الکل ایجاد می‌شود، موجب تمایل بیشتر مصرف کنندگان به این ماده می‌شود، خاطرنشان کرد: به تدریج مصرف الکل در بسیاری از افراد به جایی می‌رسد که مصرف آن غیرقابل کنترل شده و فرد به این ماده وابستگی پیدا می‌کند.

این متخصص روانپزشکی نسبت به عوارض مصرف الکل هشدار داد و افزود: مصرف الکل بر مغز، کبد، معده، قلب و تمام قسمت‌های بدن اثر مخرب دارد. مصرف الکل در بدن مواد سمی تولید می‌کند که بر عضلات هم اثر مخرب دارد.

به گفته این استاد دانشگاه، کسانی که به مدت طولانی و مداوم از الکل استفاده می‌کنند، بدنشان توانایی جذب برخی ویتامین‌ها و املاح را از دست می‌دهد و در نهایت دچار سوء تغذیه می‌شوند و این مسئله به سایر مشکلات عضلانی، قلبی و کبدی دامن می‌زند.

وی توضیح داد: آثار مصرف الکل با سرخوشی شروع می‌شود و در ادامه فرد تعادل و تمرکز خود را از دست می‌دهد، افرادی که حجم بیشتری از الکل را استفاده می‌کنند با عوارضی مثل فراموشی مواجه می‌شوند؛ به طور مثال اتفاقاتی که در اطرافشان رخ می‌دهد در حافظه‌شان ثبت نمی‌شود و کارهایی را انجام می‌دهند که شاید برایشان قابل باور نیست.

این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه مصرف الکل در افراد مهارگسیختگی ایجاد می‌کند، ادامه داد: افرادی که الکل مصرف می‌کنند رفتارهای عجیبی از خود نشان می‌دهند و هیچ مهاری بر واکنش‌ها و رفتار خود ندارند.

شمس با بیان اینکه الکل‌های دست‌سازی که به صورت غیرمجاز تولید می‌شود، به مراتب عوارض بیشتری بر بدن دارند، اضافه کرد: گاهی افراد سودجو، الکل‌های غیراتیلیک را به دست مصرف کنندگان این مواد می‌رسانند و متاسفانه اخباری که هر از چندگاهی درباره آسیب‌های جسمی، از دست دادن بینایی و یا مرگ بر اثر مصرف الکل به گوش می‌رسد ناشی از همین مواد است. مصرف الکل‌های غیراتیلیک، حتی اگر به قیمت جان فرد مصرف کننده هم تمام نشود، عوارض جسمی مادام‌العمری را در بدن او به جای می‌گذارد.

شمس یادآوری کرد: مصرف مشروبات الکلی صرف نظر از کشور سازنده و اینکه از چه ماده‌ای تولید شده به خودی خود برای بدن مضر است ولی در کشور ما به دلیل وجود ناخالصی‌ها و عدم نظارت این عارضه‌ها بسیار بیشتر و تهدید جدی برای سلامت است.

وی درباره استفاده اسانس‌های الکلی در مشروبات دست‌ساز هشدار داد و گفت: تولیدکنندگان الکل دست‌ساز و غیرمجاز آنچنان حرفه‌ای تقلب می‌کنند که کمتر کسی متوجه جعلی بودن بسته‌ها، شیشه‌ها و قوطی‌ها می‌شود، این افراد گاها اسانس مشروبات الکلی را با الکل اتیلیک مخلوط در شیشه‌هایی مارک می‌زنند و پلمب می کنند، استفاده از این مواد بسیار پرخطر و عوارض بسیار زیادی را متوجه فرد می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه مصرف مداوم نوشیدنی‌های الکلی مانند مواد مخدر، اعتیاد به همراه می‌آورد، تاکید کرد: ترک الکل به طور بالقوه می‌تواند برای افرادی که از نظر جسمی به آن وابسته هستند، کشنده باشد، این افراد باید تحت نظر پزشک نسبت به ترک این ماده مخدر اقدام کنند.

وی در پاسخ به این سوال که ماندگاری الکل در خون چقدر است؟، توضیح داد: تنها چیزی حدود ۱۰ درصد از مشروبات الکی مورد استفاده از طریق تعریق، تنفس و ادرار از بدن خارج می‌شود و مابقی به عوامل متعددی مثل نوع مشروبات الکلی و درصد آن، جنسیت، سن، شاخص توده بدنی، مصرف برخی داروها وابسته است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه مسمومیت الکلی عموما با علامت‌هایی همراه است، خاطرنشان کرد: مسمومیت با الکل با نشانه‌هایی مثل سرد شدن و کاهش دمای بدن، سردرد و استفراغ مکرر، پریشانی و ایجاد حالت تشنج، رنگ پریدگی، بیهوشی طولانی مدت و نداشتن توانایی حرکتی و تنفس کمتر از هشت بار در دقیقه و بسیار نامنظم همراه است.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شمس با بیان اینکه در میان این علائم، استفراغ کردن یکی از رایج‌ترین اثرات مشروبات الکلی به شمار می‌رود و نباید جلوی آن را گرفت، تاکید کرد: اگر فردی بعد از نوشیدن مشروبات الکلی با واکنش بدن به شکل استفراغ روبه‌رو شد، باید اجازه دهد این فرآیند به‌صورت طبیعی پیش رود و با جلوگیری از آن، شرایط را برای بروز مشکلات جدی‌تر فراهم نکند، البته بعد از استفراغ کردن ناشی از نوشیدن مشروب زیاد باید به یک سری نکات توجه ویژه‌ای داشت.

او در خاتمه تاکید کرد: در این شرایط نباید دوباره به سراغ مصرف نوشیدنی‌های الکلی رفت و فرد باید به خوبی استراحت کرده و تا حد امکان حدود چهار تا پنج ساعت بخوابد، مایعات فراوان را آهسته آهسته بنوشد تا بتواند کم‌آبی بدن را به خاطر استفراغ کردن جبران کند، اگر در ناحیه شکم احساس درد کرد، از مسکن‌هایی همچون ایبوبروفن استفاده و از خوردن استامینوفن خودداری کند و در صورت تشدید علامت‌ها به پزشک و یا مراکز درمانی مراجعه کند.